Έκθεση στην είσοδο του Ραδιομεγάρου στην Αγία Παρασκευή.
Στέκεται σαν φρουρός στο ισόγειο της ΕΡΤ, στην Αγία Παρασκευή. Έχει ύψος πάνω από 1,70 μ. Είναι ογκώδης και μπαρουτοκαπνισμένος, αλλά και καλοστεκούμενος-έτοιμος για δράση. Είναι ένας πομπός μεσαίων κυμάτων AM που χρησιμοποιούσε η Bρεταννική Βασιλική Αεροπορία (RAF) για τις επιχειρήσεις της στη Μέση Ανατολή κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά τον πόλεμο οι Βρετανοί τον παραχώρησαν στους Έλληνες και ο πομπός μεταφέρθηκε στον Αραξο, παραδόθηκε στους τεχνικούς του τότε Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, τον μετασκεύασαν και έγινε ο πρώτος πομπός του ραδιοσταθμού Πάτρας που επαναλειτούργησε τον Ιούλιο του 1950.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια βρισκόταν σε μια αποθήκη της ΕΡΤ. Τώρα κοσμεί την αναμορφωμένη είσοδο του Ραδιομεγάρου που πλέον λειτουργεί ως εκθεσιακός-μουσειακός χώρος. Είναι μάλιστα ένα από τα τουλάχιστον 1.500 κομμάτια ανεκτίμητης ιστορικής αξίας που αναδεικνύονται από τη διεύθυνση Αρχείου, σε μια προσπάθεια να έρθει στο προσκήνιο η νεότερη ιστορία της ελληνικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης και παράλληλα η εξέλιξη της τεχνολογίας από το '40.
Η βιτρίνα του Ραδιομεγάρου ήταν αποκαρδιωτική: ένα οβάλ γκισέ, με προσωπικό υποδοχής, μετά την περιστρεφόμενη πόρτα, και πίσω προκάτ γραφεία. Η εικόνα αυτή άλλαξε πριν από λίγες ημέρες.
Το πιάνο (με ουρά) που είχε ο Μάνος Χατζιδάκις στο γραφείο του, ως διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος, κυριαρχεί στον χώρο, με φόντο μοντέλα μικροφώνων. Ακόμα και τους εργαζομένους που μέχρι πρόσφατα έσπευδαν να χωθούν στα ασανσέρ για να πάνε στα γραφεία τους, τους είδαμε να κοντοστέκονται στις προθήκες με τα αντικείμενα που ανασύρθηκαν από τις αποθήκες της ΕΡΤ, καθώς η ευρύχωρη είσοδος του κτιρίου έχει μετατραπεί σε μουσειακή αίθουσα που φέρει το όνομα του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος έδωσε δυναμική και πνοή στην ελληνική ραδιοφωνία.
«Στο πιάνο αυτό ο Μάνος Χατζιδάκις έκανε όλες τις πρόβες του», λέει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του μουσείου-αρχείου της ΕΡΤ Βασίλης Αλεξόπουλος. «Κατέληξε σε μια αποθήκη. Το εντοπίσαμε, το αναγνωρίσαμε με βάση αρχειακό φωτογραφικό υλικό (όπου ήταν ευδιάκριτη η μάρκα) με τον συνθέτη να ακομπανιάρει καλλιτέχνες όπως η Μαρία Φαραντούρη».
Ιστορία γραμμένη με ραδιοκύματα
Παρτιτούρες του Μάνου Χατζιδάκι από τη «Μαγική πόλη», το αρμόνιο του συνθέτη Γιάννη Χρήστου, το πρώτο πικάπ στην Ελλάδα (1960) που αποκτήθηκε για το τότε ΕΙΡ στο Ζάππειο είναι ελάχιστα από τα εκθέματα του μουσείου-αρχείου της ΕΡΤ, που άνοιξε για το κοινό
Στις εγκαταστάσεις της ΕΡΤ στην Κατεχάκη, μέσα σε κούτα, δεμένο με κορδόνι στρατιωτικής αρβύλας, εντοπίστηκε το βούλευμα παραπομπής σε δίκη των εμπλεκομένων στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ με εισήγηση του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών προς τον βασιλικό επίτροπο του ίδιου δικαστηρίου.
Βρέθηκε κατά τύχη. «Ηταν πάνω από τρεις δεκαετίες καταχωνιασμένο στα υπόγεια του Ραδιομεγάρου όπου από το 1974 είχαν μεταφερθεί από τα κτίρια Ρηγίλλης και Μουρούζη τα αρχεία εγγράφων του ΕΙΡ», λέει ο διευθυντής του μουσείου-αρχείου της ΕΡΤ Βασίλης Αλεξόπουλος.
Συντηρήτρια χαρτιού χρειάστηκε περίπου τρεις μήνες για να αποκαταστήσει το ιστορικό ντοκουμέντο (η επεξεργασία του έγινε σελίδα σελίδα). Ακολούθησε ψηφιακή σάρωσή του και πιστό αντίγραφο εκτίθεται στην είσοδο, που είναι πλέον η αίθουσα «Μάνος Χατζιδάκις» του μουσείου-αρχείου της ΕΡΤ στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής.
Ενα από τα εκθέματα από μακριά θυμίζει φουτουριστικό γυάλινο γλυπτό. Είναι όμως γυάλινη λυχνία μήκους περίπου ενός μέτρου, αμερικανικής κατασκευής (Western Electric) που έδινε «ζωή» στον πομπό 50 kW στις εγκαταστάσεις του τότε ΕΙΡ, στα Λιόσια, και τέθηκε σε λειτουργία την 9η Απριλίου 1951. Ο πομπός αυτός είχε δοθεί στην Ελλάδα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλαίσιο των πολεμικών «επανορθώσεων» από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, σε συνδυασμό με το Σχέδιο Μάρσαλ.
Η ογκώδης συσκευή πλάι στους ανελκυστήρες, στα αριστερά της εισόδου, «είναι ραδιοφωνικός δέκτης της βρετανικής Redifone, ο οποίος έδινε παλμό ρολογιού με ώρα Γκρίνουιτς. Ηταν συνδεδεμένος με διανεμητή και "μάνα ρολογιού" που συντόνιζε όλα τα ρολόγια στα ραδιοφωνικά στούντιο του Ιδρύματος στο Ζάππειο για να μην υπάρχουν κενά μεταξύ των εκπομπών», ενημερώνει ο αναπληρωτής διευθυντής του μουσείου-αρχείου της ΕΡΤ Χριστόφορος Μπόκας.
Τα πλήκτρα του έχουν κιτρινίσει από τον καιρό. Το αρμόνιο του Γιάννη Χρήστου, από τους σημαντικότερους συνθέτες και φιλοσόφους της μουσικής του 20ού αιώνα, θα πάρει θέση σύντομα ανάμεσα στα άλλα εκθέματα.
«Μετά τον θάνατό του, ήταν ανάμεσα σε άλλα προσωπικά αντικείμενά του που πουλήθηκαν. Το έμαθε η πιανίστρια Νέλλη Σεμιτέκολο, συνεργάτις του Μάνου Χατζιδάκι την εποχή του Τρίτου Προγράμματος», εξιστορεί ο κ. Μπόκας, «εντόπισε το μαγαζί που το είχε αγοράσει -το ξεχώρισε διότι ο συνθέτης είχε ζωγραφίσει σε ένα σημείο πάνω στο όργανο τα κλειδιά του Φα και του Σολ- το αγόρασε και το δώρισε στην ΕΡΤ».
Συσκευές τηλεόρασης και ραδιοφώνου από το '40 μέχρι το '80 που δείχνουν την εξέλιξη της τεχνολογίας, μικρόφωνα των δεκαετιών '40, '50, '60, μηχανήματα ηχητικών εφέ (ελατήρια για το τρίξιμο, ξύλινες τροχαλίες για τον ήχο των σχοινιών, διακόπτης on/off ηλεκτρικού ρεύματος κ.ά.) που χρησιμοποιούνταν στο θρυλικό ραδιοφωνικό Θέατρο της Δευτέρας συγκαταλέγονται στα αποκατεστημένα εκθέματα.
Ανάμεσά τους και μία χειροποίητη μηχανή κινηματογραφικής προβολής, που κατασκευάστηκε πριν από το 1940. «Αυτό που την κάνει ξεχωριστή είναι ότι ο οπερατέρ της στέκεται μπροστά από τον φακό και όχι πίσω από αυτόν, όπως συνηθίζεται», αναφέρει ο κ. Μπόκας. Η μηχανή εντοπίστηκε στη Θεσσαλονίκη και χρησιμοποιούνταν από θιάσους αλλά και για κινηματογραφικές προβολές στην ελληνική περιφέρεια.
Ιδιας εποχής είναι και τα συχνόμετρα, όργανα που χρησιμοποιούσαν οι τεχνικοί της κρατικής ραδιοτηλεόρασης. Σκαρφάλωναν στα βουνά, μετρούσαν και έβρισκαν το κατάλληλο σημείο για εγκατάσταση πομπού ή αναμεταδότη. Εκτίθεται επίσης μαρμάρινη πλάκα με λαξευμένο το λογότυπο «Ε.Ι.Ρ.». Ηταν η επιτοίχια πλάκα του 1957 από τον ραδιοσταθμό Κέρκυρας. «Την είχα δει σε φωτογραφίες της εποχής», λέει ο κ. Μπόκας ο οποίος ύστερα από επίμονη αναζήτηση την εντόπισε στις εγκαταστάσεις της ΕΡΤ στο νησί.
Το πρώτο πικάπ που ήρθε στην Ελλάδα
Βίντεο μιας και δύο ιντσών, μαρμάρινες κονσόλες ήχου, ένα αγγλικό μαγνητόφωνο στερεοφωνικής εγγραφής και αναπαραγωγής, η πρώτη συσκευή αναπαραγωγής δίσκων αυστριακής κατασκευής που ήρθε στην Ελλάδα (1960) για τις ανάγκες του εθνικού ιδρύματος ραδιοφωνίας στο Ζάππειο, λυχνιόμετρα αλλά και έγγραφα, εξώφυλλα του περιοδικού «Ραδιοπρόγραμμα» (πρόγονος της «Ραδιοτηλεόρασης») βλέπει ο επισκέπτης σε προθήκες στο ισόγειο του Ραδιομεγάρου της ΕΡΤ. Από τον Σεπτέμβριο μελετάται να δέχεται το ραδιοτηλεοπτικό μουσείο - αρχείο Μάνος Χατζιδάκις επισκέψεις σχολείων και γκρουπ τα Σαββατοκύριακα, με προσωπικό σε ρόλο ξεναγών (πρακτική που ήδη εφαρμόζεται στα Μουσικά Σύνολα, στο Τμήμα Κινηματογραφίας και στα στούντιο).
Σε εφαρμογή βρίσκεται η δημιουργία πρότυπου ραδιοτηλεοπτικού μουσείου και τεχνολογικού οπτικοακουστικού πάρκου και στις εγκαταστάσεις της Κατεχάκη, αλλά και η συντήρηση και ανάδειξη των ιστορικών κέντρων εκπομπής στα Λιόσια (έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο τεχνολογικό μνημείο με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού από το 1999) και στο Μπογιάτι (κατασκευάστηκε από ιταλούς αρχιτέκτονες στο πλαίσιο των πολεμικών «επανορθώσεων»), στα οποία θα ξεκινήσουν σύντομα εργαστήρια, εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις.
πηγή: tanea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου