«Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσο επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως να αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις».
Το απόσπασμα από τον λόγο του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη (από την ομιλία του στη Στοκχόλμη κατά την απονομή του Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1979) επικαλέστηκε ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης στην εισήγησή του «Η γλώσσα στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη», που δόθηκε στο πλαίσιο του διήμερου συνεδρίου για την «Ευέλικτη ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη» στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών.
Ηταν το πρώτο συνέδριο για την ποίηση του Ελύτη που διοργανώθηκε σε γαλλόφωνη χώρα με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή (2 Νοεμβρίου 1911).
Σε αυτό το αξιακό σύστημα στο έργο του ποιητή, την αφομοίωση διδαγμάτων της ευρωπαϊκής σκέψης την οποία μελέτησε και τη μετάπλασή τους σε ποίηση αναφέρθηκε στη δική του εισήγηση ο ελληνολάτρης πρύτανης του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών Ντιντιέ Βιβιέ, ενώ γι' αυτή τη moralite (την ηθική) της ποίησης του Ελύτη που διαμορφώνεται μέσα από το τρίπολο «ελευθερία», «ομορφιά» και «δικαιοσύνη» και «μέσα από την πολυχρωμία της ξαναβρίσκει έναν κόσμο μεταφυσικής με μοναδικό μέτρο την απλότητα» μίλησε η σύντροφος του ποιητή Ιουλίτα Ηλιοπούλου.
«Το καίριο σημείο για να καταλάβουμε την ποίηση του Ελύτη είναι ότι αποτελεί μια υπέρβαση της καθημερινής πραγματικότητας καθώς όπως ο ίδιος έλεγε "αυτό στο βάθος είναι η ποίηση. Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει" και προϋπόθεση για την υπέρβαση και τη σύλληψη της δεύτερης πραγματικότητας, της ποιητικής πραγματικότητας, είναι η ικανότητα να μπορείς να βλέπεις μέσα από τα πράγματα και μέσα από τον ίδιο σου τον εαυτό, η ικανότητα της διαφάνειας όπως την εννοεί ο Ελύτης», υπογράμμισε αναφερόμενος στον «κατ' εξοχήν ποιητή της γλώσσας» ο καθηγητής Μπαμπινιώτης. Σε ένα ακόμη γοητευτικό «μάθημα» που έκανε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών σε άψογα γαλλικά, αλλά τιμώντας τη γλώσσα του - και αυτή του Ελύτη - με τη μετάφραση στα ελληνικά, παράγραφο παράγραφο, της ομιλίας του. Κάτι που έκανε πολλούς γαλλόφωνους από το ακροατήριο να μιλήσουν για την «ποιητικότητα της ελληνικής γλώσσας».
Η διοργάνωση του συνεδρίου που αποτελεί και εκδήλωση στο πλαίσιο του εορτασμού του Ετους Ελύτη 2011 ανήκε στην πρεσβεία της Ελλάδας στο Βέλγιο, στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών και στον Ελληνικό Κύκλο Σύγχρονων Μελετών.
«Να γίνομαι άνεμος για τον χαρταετό...»
«Οτι μπόρεσα να αποχτήσω μια ζωή από πράξεις ορατές για όλους, επομένως να κερδίσω την ίδια μου τη διαφάνεια, το χρωστώ σε ένα είδος ειδικού θάρρους που μου 'δωκεν η Ποίηση: Να γίνομαι άνεμος για τον χαρταετό και χαρταετός για τον άνεμο, ακόμη και όταν ουρανός δεν υπάρχει. Δεν παίζω με τα λόγια. Μιλώ για την κίνηση που ανακαλύπτει κανείς να σημειώνεται μέσα στη "στιγμή" όταν καταφέρει να την ανοίξει και να της δώσει διάρκεια» («Ο μικρός ναυτίλος»).
Σε αυτή την ιδιαίτερη «χρονικότητα» (μεταξύ του στιγμιαίου και του διαρκούς) στην ποίηση του Ελύτη αναφέρθηκε και ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης («Ο Ελύτης δεν υπήρξε μόνο μεγάλος ποιητής αλλά και μεγάλος φιλόσοφος»).
Για να καταλήξει και εκείνος, όπως και ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, πως «ο Ελύτης συλλαμβάνει τη γλώσσα ως διανοητική διεργασία που δηλώνει απλώς τα πράγματα έτσι όπως τα συλλαμβάνουμε με τον νου και τα κωδικοποιούμε στη γλώσσα καθορίζοντας τα όρια της σημασίας των λέξεων. Φαίνεται πως έχουμε πολλά να διδαχθούμε, οι γλωσσολόγοι αλλά και οι φιλόσοφοι, από τους ποιητές».
πηγή: tanea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου