Το Μυστήριο της Τράπουλας

Όλοι μας έχουμε παίξει κάποια στιγμή χαρτιά ή έχουμε ρίξει μια πασιέντζα. Γνωρίζουμε πως μια τράπουλα -ο γαλλικός τύπος που χρησιμοποιείται σήμερα- αποτελείται από σύμβολα, νούμερα και φιγούρες, ενώ ο αριθμός των χαρτιών της είναι συγκεκριμένος.



Αναλύοντας μια τράπουλα θα δούμε πως έχει άμεση σχέση με το χρόνο.

Μια τράπουλα έχει:

• 364 σύμβολα και μαζί με τα δυο Τζόκερ 366, όσες δηλαδή είναι και οι μέρες ενός δίσεκτου έτους
• 52 φύλλα, όσες και οι εβδομάδες του χρόνου
• 13 φύλλα κάθε «χρώματος» (φυλής), όσες και οι εβδομάδες μιας εποχής ή όσοι οι σεληνιακοί μήνες
• 4 «χρώματα» (φυλές), όσες και οι εποχές του χρόνου
• 12 φιγούρες, όσοι και οι μήνες του χρόνου
• Προσθέτοντας όλα τα χαρτιά ενός χρώματος (Α=1, 2, 3 ... J=11, Q=12, K=13) έχουμε άθροισμα 91, το οποίο αν το πολλαπλασιάσουμε με το 4 των φυλών έχουμε πάλι 364.

Για την ιστορία:

• Οι 4 βασιλείς της τράπουλας είναι ο Καρλομάγνος-ρήγας κούπα, ο Ιούλιος Καίσαρας-ρήγας καρό, ο Μέγας Αλέξανδρος-ρήγας σπαθί, ο Δαβίδ-ρήγας μπαστούνι.
• Οι 4 ντάμες είναι η Αθηνά Παλλάδα-ντάμα μπαστούνι, η Ιουδήθ-η Εβραία που σκότωσε τον Ολοφέρνη, η νεράιδα Αρζίν και η Ραχήλ
• Οι 4 βαλέδες είναι ο Έκτορας-βαλές καρό, ο Λάνσελοτ, ο Οζιέ και ο Λαϊρ.

Τέλος, η παλαιότερη γνωστή ελληνική τράπουλα χρονολογείται από το 1822 και σ' αυτήν, οι τέσσερις ρηγάδες απεικονίζονται με τις μορφές των Αλέξανδρου Υψηλάντη, Οδυσσέα Ανδρούτσου, Γεωργάκη Ολύμπιου και Γεωργίου Καντακουζηνού. Η τράπουλα αυτή περιγράφεται σε άρθρο της αρχαιολόγου Βάνας Μπουσέ με τίτλο «Μια τράπουλα με φιλελληνικά θέματα» (εδώ σε pdf).

Σημείωση: Ο τίτλος του θέματος είναι ο τίτλος του βιβλίου "Το Μυστήριο της Τράπουλας" του Νορβηγού συγγραφέα Γιοστέιν Γκάαρντερ (Das kartengeheimnis, Jostein Gaarder), που διάβασα πρόσφατα.