Ο T. Mills Kelly ενθάρρυνε τους μαθητές του να εξαπατήσουν τον κόσμο στο διαδίκτυο. Αυτό εξόργισε πολλούς, αλλά το πείραμα βοήθησε να αποκαλυφθεί η μεταβαλλόμενη φύση της αλήθειας στο Διαδίκτυο.
Μια γυναίκα ανοίγει ένα παλιό μπαούλο και ανακαλύπτει στοιχεία ότι κάποιος συγγενής της, που έχει πεθάνει εδώ και χρόνια, μπορεί στην πραγματικότητα να ήταν ένας κατά συρροή δολοφόνος, που τρομοκρατούσε τους δρόμους της Νέας Υόρκης τα χρόνια κοντά στο τέλος του 19ου αιώνα. Σε έναν λάτρη της μπύρας παρουσιάζεται -από τον γείτονα του- η αρχική συνταγή της Brown's Ale, που σώθηκε πριν από δεκαετίες από τα συντρίμμια ενός παλιού ζυθοποιείου -το ίδιο κτίριο που υπήρχε το έμβλημα της ζυθοποιίας το 1813. Ένας σπουδαστής αγοράζει ένα σάντουιτς που ονομάζεται Last American Pirate και ανακαλύπτει τη μακρινή ξεχασμένη ιστορία του Edward Owens, που τρομοκρατούσε τον κόλπο του Τσέσαπικ στην Βιρτζίνια στη δεκαετία του 1870.
Αυτές οι ιστορίες έχουν δύο κοινά πράγματα. Είναι όλες ειδικά σχεδιασμένες για να γίνουν viral στο Διαδίκτυο. Και είναι ψεύτικες.
Κάθε ιστορία κατασκευάστηκε προσεκτικά από προπτυχιακούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, οι οποίοι είχαν εγγραφεί στο μάθημα του Τ. Mills Kelly, με τίτλο Lying About the Past (Λέγοντας ψέματα για το παρελθόν). Το 2008, σπουδαστές είχαν δημιουργήσει μια σελίδα στη Wikipedia όπου περιέγραφαν λεπτομερώς την ιστορία του Edward Owens, εξαπατώντας επιτυχώς την κοινότητα της βιβλιοθήκης.
Το 2012 όμως, μια ομάδα φοιτητών έκανε το λάθος να ξεκινήσει την φάρσα της στο Reddit. Αυτό που έμαθαν ήταν ένα πολύτιμο μάθημα σε όσους απευθύνονται στο Διαδίκτυο για πληροφορίες.
Την πρώτη φορά που ο Kelly δίδαξε το μάθημα, το 2008, οι σπουδαστές του έφτιαξαν τη ζωή του Edward Owens, συνδυάζοντας πραγματικά γεγονότα με ψευδή. Δημιούργησαν βίντεο στο YouTube, πήρα συνεντεύξεις από ειδικούς, σάρωσαν και αντέγραψαν κανονικά έγγραφα και έφτιαξαν μια σελίδα στη Wikipedia για να τιμήσουν τη μνήμη του Owens. Η ρομαντική ιστορία του πειρατή που δρούσε στο Τσέσαπικ εμφανίστηκε γρήγορα στο ιστολόγιο της USA Today. Όταν ο Kelly ανακοίνωσε τη φάρσα στο τέλος του εξαμήνου, κάποιοι το διασκέδασαν, επικροτώντας τις παιδαγωγικές καινοτομίες του. Άλλοι ήταν έξω φρενών.
Οι επικριτές αποτίμησαν τη δημιουργία μιας ψεύτικης σελίδας στη Wikipedia ως ψηφιακό βανδαλισμό. "Τέτοια πράγματα με ενοχλούν πραγματικά", δήλωσε ο ιδρυτής Jimmy Wales, συγκρίνοντάς το με το να πετάει κανείς σκουπιδοτενεκέδες στους δρόμους για να δει αν είναι πρόθυμη η κοινότητα να τους μαζέψει. Αλλά η αγανάκτηση μπορεί, εν μέρει, να συνδυαστεί με τις αδυναμίες που εξέθεσε η φάρσα. Η Wikipedia λειτουργεί με το τεκμήριο της καλής θέλησης. Όσοι συνεισφέρουν -από επιχειρήσεις μέχρι ακτιβιστές- συχνά το εκμεταλλεύονται αυτό και βάζουν πληροφορίες που θα ήθελαν να φαίνονται. Το εύρος της Wikipedia, με σχεδόν 4 εκατομμύρια καταχωρήσεις στην αγγλική γλώσσα το 2012, διασφαλίζει ότι ακόμα και αν η συνολική ποιότητα παραμείνει υψηλή, πολλές τέτοιες προσπάθειες αποδεικνύονται επιτυχείς.
Τον Ιανουάριο του 2012, καθώς ο Kelly ετοιμαζόταν ξανά για το μάθημα, έβαλε στο Διαδίκτυο μια ειδοποίηση. Έγραψε το αναλυτικό πρόγραμμα του και ανακοίνωσε ότι η νέα του -μεγαλύτερη- τάξη πιθανόν να δημιουργήσει δύο ξεχωριστές φάρσες. Ανέφερε ότι ο κόσμος "θα πρέπει να θεωρεί ότι τους προειδοποίησε - δύο φορές".
Αυτή τη φορά, η τάξη αποφάσισε να μην δημιουργήσει ψευδείς εγγραφές στη Wikipedia. Αντ' αυτού, χρησιμοποίησε μια ελαφρώς πιο ύπουλη στρατηγική: δημιούργησε ή επέκτεινε άρθρα της Wikipedia σε αυστηρά πραγματική βάση, και στη συνέχεια χρησιμοποίησε ιστοσελίδες που έφτιαξαν οι ίδιοι για να ενώσουν αυτούς τους αληθινούς ισχυρισμούς σε περίπλοκες φάρσες.
Μια ομάδα εμπνεύστηκε από το γεγονός ότι το αρχικό σήμα με το αστέρι (Star-Spangled Banner) ήταν ραμμένο στο πάτωμα της Brown's Brewery στη Βαλτιμόρη. Η ομάδα αποφάσισε ότι σε μια τόσο καλή ιστορία άξιζε μια δική της μπίρα. Δημιούργησαν μια ιστορία στην οποία ανακαλύφτηκε η παλιά συνταγή που χρησιμοποίησε ο Brown, κατοχύρωσαν το BeerOf1812.com, έφτιαξαν μια σελίδα στη Wikipedia για την ζυθοποιεία και ανέβασαν την ιστορία στο Twitter. Κανείς δεν υποψιάστηκε τίποτα. Για την ακρίβεια, κανείς δεν παρατήρησε καν την ιστορία. Το μόνο που κατάφεραν ήταν να ξεγελάσουν έναν γνωστό DJ στην Ουάσινγκτον. Η φάρσα ήταν μια πλήρης αποτυχία.
Η δεύτερη ομάδα έστησε την ιστορία του κατά συρροή δολοφόνου Joe Scafe. Χρησιμοποιώντας τις βάσεις δεδομένων των εφημερίδων, εντόπισαν τέσσερις γυναίκες που δολοφονήθηκαν πραγματικά στη Νέα Υόρκη από το 1895 έως το 1897, θύματα παρόμοιων εγκλημάτων. Δημιούργησαν άρθρα στη Wikipedia για τα θύματα, ακολουθώντας προσεκτικά τους κανόνες της ιστοσελίδας. Δημιούργησαν μια περίτεχνη ιστορία της ανακάλυψης ενός μπαούλου και επεξεργάστηκαν εικόνες του περιεχομένου του. Στη συνέχεια, ένας φοιτητής με το όνομα Lisa Quinn μπήκε στο Reddit και έκανε μια ερώτηση: "Παρακαλώ, Reddit, νομίζετε ότι ο "θείος" μου Joe ήταν απλά περίεργος ή κατά συρροή δολοφόνος;"
Το θέμα κέρδισε γρήγορα ακροατήριο. Οι χρήστες του Reddit έψαξαν την Wikipedia για τα θύματα, ένα από τα οποία κατέγραφε μια εικασία σε εφημερίδες της εποχής ότι ο δολοφόνος ήταν ο ίδιος άνδρας που είχε κάνει μια δολοφονία στο Λονδίνο. "Η ημέρα που το reddit έπιασε τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη", θριαμβολόγησε ένας Redditor.
Ωστόσο, χρειάστηκαν μόλις 26 λεπτά για έναν άλλο Redditor να σημειώσει ότι αυτές οι εισαγωγές στη Wikipedia ήταν πρόσφατες. Οι ξεθωριασμένες σελίδες των εφημερίδων έμοιαζαν επεξεργασμένες. Τα άρθρα στη Wikipedia είχαν αναρτηθεί και επεξεργαστεί από μια μικρή ομάδα νέων χρηστών. Η εύρεση εγγράφων σε ένα παλιό μπαούλο ακουγόταν πολύ βολικό. Και γιατί η Lisa ρώτησε στο Reddit, αλλά δεν έψαξε τα ονόματα στο Google για να βρει τις εγγραφές στη Wikipedia από μόνη της; Η φάρσα χρειάστηκε μήνες για να προγραμματίσει, αλλά μόλις λίγα λεπτά για να αποτύχει.
Γιατί η φάρσα είχε επιτυχία το 2008, αλλά όχι το 2012;
Μια απάντηση έγκειται στη δομή των διαφόρων κοινοτήτων του Διαδικτύου. Η Wikipedia έχει μια αδύναμη κοινότητα, αλλά συγκεντρώνει την ανταλλαγή πληροφοριών. Έχει μικρό αριθμό -εξαιρετικά όμως- ενεργών επιμελητών, αλλά η συμμετοχή μειώνεται. Παρόλο που όλοι βλέπουν τις ίδιες πληροφορίες, οι αλλαγές γίνονται σε ξεχωριστή σελίδα και οι συζητήσεις για την αξιοπιστία σε άλλη, απομονώνοντας έτσι τους απλούς χρήστες από τυχόν αμφιβολίες που μπορεί να διατυπωθούν. Το Reddit, αντίθετα, χτίζει μια ισχυρή κοινότητα γύρω από μια κεντρική πληροφορία. Η συζήτηση δεν αποτελεί ξεχωριστή δραστηριότητα, αλλά η απαραίτητη προϋπόθεση της ιστοσελίδας. Όταν κάποιος χρήστης εκφράζει αμφιβολίες, τότε οι άλλοι βλέπουν το σχόλιο άμεσα.
Μια άλλη απάντηση έχει να κάνει με την εμπιστοσύνη. Οι σπουδαστές του Kelly, όπως και όλοι οι καλοί απατεώνες, έχτισαν τις ιστορίες τους από μικρές, συγκλονιστικές λεπτομέρειες για να τους δώσουν ένα αληθινό προσωπείο. Τελικά όμως στόχευαν να πετύχουν λιγότερα συγκεντρώνοντας πειστικές ιστορίες, παρά εκμεταλλευόμενοι την εμπιστοσύνη των σημαδιών τους, αναγκάζοντάς τους να μειώσουν την προστασία τους. Οι περισσότεροι από εμάς εκτιμούμε τα επιχειρήματα, τουλάχιστον αρχικά, αξιολογώντας αυτούς που τα κάνουν. Οι σπουδαστές του Kelly έστησαν ιστολόγια με ισχυρές φωνές πρώτου προσώπου και χτύπησαν σκληρά τους σκεπτικιστές. Εκείνοι που είχαν την τάση να αμφιβάλλουν για τις ιστορίες, αναγκάστηκαν να αμφισβητήσουν τους συντάκτες τους. Εισήγαγαν άρθρα στην Wikipedia, εμπορευόμενοι την αξιοπιστία του ιστότοπου. Στόχευαν σε πολύ συγκεκριμένες κοινότητες: τους "λάτρεις της μπίρας της Βαλτιμόρης" και το Reddit.
Εκεί ήταν που στράβωσαν τα πράγματα. Αν οι λάτρεις της μπίρας της Βαλτιμόρης αποτελούν μια συνεκτική κοινότητα, η ομάδα απέτυχε να την ακουμπήσει. Και παρόλο που οι περισσότερες κοινότητες αντιμετωπίζουν τα μέλη τους με ευγένεια, το Reddit υπερηφανεύεται για το αντίθετο, για το ξεσκαρτάρισμα. Στηρίζεται στη συλλογική κρίση των μελών του. Ακόμη και ο Mills λέει ότι εντυπωσιάστηκε από τον τρόπο με τον οποίο οι redditors "ένωσαν τα κομμάτια τους για να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα που ήταν σε μεγάλο βαθμό σωστό". Είναι δύσκολο να νικήσει κανείς το Reddit.
Το πιο χαλαρό βέβαια ήταν τα άρθρα της Wikipedia. Οι Redditors δεν αναγνώρισαν τυχόν σφάλματα. Επικεντρώθηκαν στο πόσο πρόσφατα φαίνονταν οι vintage εικόνες. Το όλο θέμα άρχισε να μοιάζει σαν κάποιος να προσπαθούσε πολύ σκληρά να τραβήξει την προσοχή. Η τάξη του Kelly χρησιμοποίησε την φανταστική Lisa Quinn για να βάλει ένα έμπιστο πρόσωπο στις κατασκευές τους. Όταν η ίδια η Quinn άρχισε να φαίνεται ύποπτη, δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να διαλυθεί ολόκληρη η απατεωνιά.
Αν υπάρχει ένα απλό μάθημα σε όλα αυτά, είναι ότι οι φάρσες ευδοκιμούν σε κοινότητες που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης. Αλλά στο Διαδίκτυο, όπου οι ταυτότητες είναι αβέβαιες, όλοι θα μπορούσαμε να συμβουλευόμαστε καλά ώστε να σφάλλουμε από την πλευρά του σκεπτικισμού.
Μερικές φορές ακόμη και μια προφανής αποτυχία μπορεί να καλύψει μια υποκείμενη επιτυχία. Οι μαθητές δεν κατάφεραν να στήσουν μια θεαματική φάρσα, αλλά σίγουρα έμαθαν τη διαδικασία. Ο Kelly εξηγεί ότι ελπίζει να διαμορφώσει τους σπουδαστές του σε "πολύ καλύτερους καταναλωτές ιστορικών πληροφοριών" και υποστηρίζει τη δημιουργική προσέγγιση στη διδασκαλία των μηχανικών του ιστορικού έργου.
Σε όλο αυτό, υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Η ομάδα που ερεύνησε την Brown's Brewery ανακάλυψε ότι η πλακέτα μπροστά από το Banner Star-Spangled στο Εθνικό Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας αναφέρει μια αναχρονιστική ονομασία για το κτίριο στο οποίο ήταν ραμμένο. Οι ίδιοι έγραψαν στο μουσείο για να διορθωθεί το λάθος.
από: the atlantic
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου