Τα "Automat", δηλαδή τα σελφ σέρβις εστιατόρια με αυτόματους πωλητές, ήταν μια μεγάλη καινοτομία στις ΗΠΑ των αρχών του 20ου αιώνα. Μετά από μια πολύ καλή πορεία, το 1991, το τελευταίο του είδους, έκλεισε.
Στο τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, οι Νεοϋορκέζοι έτρεχαν σε ένα νέο είδος εστιατορίου, το οποίο θεωρούσαν ότι αντιπροσωπεύει όλη την κομψότητα και την αποτελεσματικότητα του μέλλοντος, τα Automat.
Κάτι σαν πρόγονος των αυτόματων πωλητών, τα Automat ήταν ένας τοίχος που διέθετε θυρίδες που λειτουργούσαν με κέρματα και που περιείχαν ζεστά φαγητά και ποτά, πίσω από ένα γυάλινο παράθυρο. Παρείχαν γρήγορα και νόστιμα γεύματα σε εκατοντάδες χιλιάδες δείπνα την ημέρα, σε χαμηλές τιμές, χάρη στο ότι ήταν σελφ σέρβις, δεν διέθεταν δηλαδή σερβιτόρο.
Κάτι σαν πρόγονος των αυτόματων πωλητών, τα Automat ήταν ένας τοίχος που διέθετε θυρίδες που λειτουργούσαν με κέρματα και που περιείχαν ζεστά φαγητά και ποτά, πίσω από ένα γυάλινο παράθυρο. Παρείχαν γρήγορα και νόστιμα γεύματα σε εκατοντάδες χιλιάδες δείπνα την ημέρα, σε χαμηλές τιμές, χάρη στο ότι ήταν σελφ σέρβις, δεν διέθεταν δηλαδή σερβιτόρο.
Υποτίθεται ότι τα Automat θα εκτόξευαν το δείπνο του μέλλοντος, αλλά τελικά και αυτά ήταν μια μόδα που ξεπεράστηκε από πιο γρηγορότερες επιλογές φαγητού.
Η Αμερική υποδέχεται το πρώτο Automat
Μέχρι τη δεκαετία του 1950, ήταν στη μόδα τα εστιατόρια σε στιλ καφετέριας με πωλητές που λειτουργούσαν με νομίσματα
Το πρώτο Automat εμφανίστηκε στο Βερολίνο το 1895 σε μια τραπεζαρία σε στιλ αρ νουβό. Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας και της γαστρονομικής εμπειρίας γοήτευσε τους πελάτες και έτσι σύντομα πέρασε και τον Ατλαντικό.
Το 1902, οι κάτοχοι εστιατορίου στην Φιλαδέλφεια Joseph Horn και Frank Hardart άνοιξαν το πρώτο τους Automat με όνομα "Horn & Hardart". Από το 1888, είχαν ήδη δημιουργήσει ένα μικρό καφέ με το ίδιο όνομα που πουλούσε φθηνό καφέ και γρήγορα γεύματα. Ήταν οι πρώτοι που παρουσίασαν το Automat στη χώρα και αμέσως έκανε θραύση.
Μέχρι το 1912, το Horn & Hardart άνοιξε και δεύτερο κατάστημα στην Times Square του Μανχάταν και θεωρήθηκε "η νέα μέθοδος μεσημεριανού γεύματος". Επιχειρηματίες με λευκά κολάρα, εργάτες οικοδομών και γραμματείς κάθονταν ο ένας δίπλα στον άλλο σε μια κοινόχρηστη τραπεζαρία, δημιουργώντας μια πολύ διαφορετική ατμόσφαιρα από τα πιο αποκλειστικά εστιατόρια της πόλης. Ακόμη και διασημότητες όπως η Όντρεϊ Χέπμπορν επέλεξαν το Automat.
Το 1902, οι κάτοχοι εστιατορίου στην Φιλαδέλφεια Joseph Horn και Frank Hardart άνοιξαν το πρώτο τους Automat με όνομα "Horn & Hardart". Από το 1888, είχαν ήδη δημιουργήσει ένα μικρό καφέ με το ίδιο όνομα που πουλούσε φθηνό καφέ και γρήγορα γεύματα. Ήταν οι πρώτοι που παρουσίασαν το Automat στη χώρα και αμέσως έκανε θραύση.
Μέχρι το 1912, το Horn & Hardart άνοιξε και δεύτερο κατάστημα στην Times Square του Μανχάταν και θεωρήθηκε "η νέα μέθοδος μεσημεριανού γεύματος". Επιχειρηματίες με λευκά κολάρα, εργάτες οικοδομών και γραμματείς κάθονταν ο ένας δίπλα στον άλλο σε μια κοινόχρηστη τραπεζαρία, δημιουργώντας μια πολύ διαφορετική ατμόσφαιρα από τα πιο αποκλειστικά εστιατόρια της πόλης. Ακόμη και διασημότητες όπως η Όντρεϊ Χέπμπορν επέλεξαν το Automat.
Μέχρι τη δεκαετία του 1950, το Horn & Hardart λειτουργούσε πάνω από 100 καταστήματα μόνο στη Νέα Υόρκη. Κατά τη διάρκεια της παντοκρατορίας του, κάθε μέρα, πάνω από 800.000 άνθρωποι έτρωγαν σε ένα Horn & Hardart Automat, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων στον κόσμο.
Πώς το Automat εκσυγχρόνισε την υπηρεσία εστίασης
Ένα Automat προσέφερε ένα πλήρες γεύμα για μόλις 25 σεντ
Πρόδρομος του γρήγορου φαγητού, τα Automat υπόσχονταν στους πελάτες μια αποτελεσματική και οικονομικά προσιτή γευστική εμπειρία σε μια κοινόχρηστη ατμόσφαιρα.
Το λαμπερό, μοντέρνο μηχάνημα συνδυάστηκε με την αυξανόμενο κίνημα της υγιεινής και στους επισκέπτες άρεσε να μπορούν να αναλύουν τα πιάτα τους πριν τα επιλέξουν.
Επιπλέον, οι πελάτες δεν χρειαζόταν να αλληλεπιδράσουν με κάποιον. Αντί να περιμένουν να δώσουν την παραγγελία τους σε κάποιον σερβιτόρο και μετά να τους την φέρει, οι πελάτες έβαζαν ένα νόμισμα σε μια μηχανή, γυρνούσαν ένα κουμπί -από χρώμιο και πορσελάνη- και αμέσως έπαιρναν ένα πλήρες γεύμα.
Το λαμπερό, μοντέρνο μηχάνημα συνδυάστηκε με την αυξανόμενο κίνημα της υγιεινής και στους επισκέπτες άρεσε να μπορούν να αναλύουν τα πιάτα τους πριν τα επιλέξουν.
Επιπλέον, οι πελάτες δεν χρειαζόταν να αλληλεπιδράσουν με κάποιον. Αντί να περιμένουν να δώσουν την παραγγελία τους σε κάποιον σερβιτόρο και μετά να τους την φέρει, οι πελάτες έβαζαν ένα νόμισμα σε μια μηχανή, γυρνούσαν ένα κουμπί -από χρώμιο και πορσελάνη- και αμέσως έπαιρναν ένα πλήρες γεύμα.
Όσοι δε βιαζόντουσαν πολύ, μπορούσαν ακόμη και να φάνε "κάθετα γεύματα" σε πάγκους στο εστιατόριο.
Βέβαια, τα μηχανήματα δεν ήταν εντελώς αυτόματα. Πίσω από το Automat υπήρχαν κρυμμένοι εργάτες που μαγείρευαν και άλλαζαν πιάτα, οι οποίοι βιαζόντουσαν να συμβαδίσουν με τη ζήτηση.
Βέβαια, τα μηχανήματα δεν ήταν εντελώς αυτόματα. Πίσω από το Automat υπήρχαν κρυμμένοι εργάτες που μαγείρευαν και άλλαζαν πιάτα, οι οποίοι βιαζόντουσαν να συμβαδίσουν με τη ζήτηση.
Το μενού στα "Αυτόματα εστιατόρια"
Ένα μικρό αγόρι αγοράζει γάλα από ένα Aytomat στη Στοκχόλμη. Η παγκόσμια μόδα ξεκίνησε από το Βερολίνο και μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ όταν οι εστιάτορες Horn & Hardart αγόρασαν το σχέδιο για το καφέ τους στη Φιλαδέλφεια το 1902
Τα Automat σέρβιραν σπιτικό φαγητό, αλλά και ζεστούς και κρύους μεζέδες, επιδόρπια και ποτά. Πολλά διέθεταν ολόκληρη λίστα με πίτες -συμπεριλαμβανομένων αλμυρών πιτών και γλυκών φρουτοπιτών-, ή μακαρόνια με τυρί, πουρέ πατάτας, σαλάτες και σάντουιτς.
Τα Horn & Hardart υπόσχονταν το πιο φρέσκο, καλό φαγητό και, στο τέλος της ημέρας, ότι περίσσευε το έδιναν σε φθηνά καταστήματα. Επίσης, με σχεδόν 400 είδη στο μενού, τα Horn & Hardart υπόσχονταν κάτι για κάθε δείπνο, από ιδιότροπα παιδιά μέχρι τραπεζίτες της Wall Street.
Τα Horn & Hardart υπόσχονταν το πιο φρέσκο, καλό φαγητό και, στο τέλος της ημέρας, ότι περίσσευε το έδιναν σε φθηνά καταστήματα. Επίσης, με σχεδόν 400 είδη στο μενού, τα Horn & Hardart υπόσχονταν κάτι για κάθε δείπνο, από ιδιότροπα παιδιά μέχρι τραπεζίτες της Wall Street.
Όμως, το πιο δημοφιλές είδος στα Horn & Hardart ήταν ο καφές. Το εστιατόριο καυχιόταν για τις κάθε 20 λεπτά φρεσκοκομμένες παρτίδες. Κάθε μέρα, οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες του παρήγγειλαν καφέ από διαφορετική τοποθεσία του Μανχάταν για να δοκιμάσουν τη φρεσκάδα τους.
Μέχρι τη δεκαετία του 1950, κάθε χρόνο, πάνω από 90 εκατομμύρια κούπες καφέ αγοράζονταν από ένα Horn & Hardart -και σε πολύ φτηνή μάλιστα (5 σεντ της εποχής).
Μέχρι τη δεκαετία του 1950, κάθε χρόνο, πάνω από 90 εκατομμύρια κούπες καφέ αγοράζονταν από ένα Horn & Hardart -και σε πολύ φτηνή μάλιστα (5 σεντ της εποχής).
Οι εργάτες πίσω από τη μηχανή
Μια καρτ ποστάλ διαφημίζει μια τοποθεσία Horn & Hardart στην 57η οδό στο Μανχάταν
Το όνομα "Automat" προέρχεται από την ελληνική λέξη "αυτόματο". Όμως, οι μηχανές δε λειτουργούσαν από μόνες τους. Αντίθετα, η μηχανή λειτουργούσε ομαλά χάρη στους υπαλλήλους του εστιατορίου που ήταν πίσω από τους γυάλινους και μεταλλικούς τοίχους.
Κάμποσοι εργαζόμενοι έψηναν και μαγείρευαν ενώ κάμποσοι άλλοι γέμιζαν τις άδειες υποδοχές στις μηχανές με νέα πιάτα. Μια τρίτη ομάδα εργαζομένων έπλενε τα βρώμικα πιάτα.
Οι μόνοι ορατοί υπάλληλοι σε ένα Automat ήταν "nickel thrower", δηλαδή οι γυναίκες που βρίσκονταν σε γυάλινα περίπτερα και έδιναν ψιλά για τα μηχανήματα.
Το 1929, οι μάγειρες που απασχολούνταν από τα Horn & Hardart έβγαζαν περίπου 40 σεντ, ενώ οι σερβιτόροι κέρδιζαν μόλις 20 σεντ την ώρα. Πολλοί εργαζόμενοι δούλευαν 50 ώρες την εβδομάδα, χωρίς υπερωρίες ή αμειβόμενες διακοπές. Έτσι, τα Automat αντιμετώπισαν την αντίδραση του εργατικού κινήματος.
Το 1937, το AFL-CIO, η μεγαλύτερη ομοσπονδία συνδικάτων στις ΗΠΑ, έκανε διαδηλώσεις σε διάφορα καταστήματα των Horn & Hardart στη Νέα Υόρκη, απαιτώντας καλύτερη μεταχείριση των εργαζομένων. Το 1952 ακολούθησε μια ακόμη διαδήλωση και η αλυσίδα αύξησε την τιμή του καφέ της για να ικανοποιήσει τους μισθούς των εργαζομένων τους.
Το 1929, οι μάγειρες που απασχολούνταν από τα Horn & Hardart έβγαζαν περίπου 40 σεντ, ενώ οι σερβιτόροι κέρδιζαν μόλις 20 σεντ την ώρα. Πολλοί εργαζόμενοι δούλευαν 50 ώρες την εβδομάδα, χωρίς υπερωρίες ή αμειβόμενες διακοπές. Έτσι, τα Automat αντιμετώπισαν την αντίδραση του εργατικού κινήματος.
Το 1937, το AFL-CIO, η μεγαλύτερη ομοσπονδία συνδικάτων στις ΗΠΑ, έκανε διαδηλώσεις σε διάφορα καταστήματα των Horn & Hardart στη Νέα Υόρκη, απαιτώντας καλύτερη μεταχείριση των εργαζομένων. Το 1952 ακολούθησε μια ακόμη διαδήλωση και η αλυσίδα αύξησε την τιμή του καφέ της για να ικανοποιήσει τους μισθούς των εργαζομένων τους.
Αυτό εν μέρει θα σημάνει την αρχή του τέλους για τα Automat.
Η παρακμή -και η επιστροφή- των Automat
Ένα Horn & Hardart Automat στην Times Square το 1945
Το 1910, τα Automat έμοιαζαν σαν να προέρχονται από το μέλλον, αλλά μέχρι το 1960, θεωρήθηκαν ξεπερασμένα. Στο τέλος του 20ού αιώνα, τα πρώτα Automat ανταγωνίζονταν μόνο εστιατόρια με πλήρη εξυπηρέτηση, αλλά μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα, είχαν ανταγωνισμό από τις γρηγορότερες επιλογές φαγητού, όπως τα takeout και τα drive-thru.
Η πτώση τους ήρθε με την αλλαγή των ορέξεων των καταναλωτών. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 και μετά, πολλοί πελάτες προτιμούσαν να αρπάξουν το φαγητό και να φύγουν, παρά να καθίσουν σε μια καφετέρια. Έτσι, οι πελάτες επέλεξαν το σημερινό χάμπουργκερ -ένα γεύμα που μεταφέρεται- από το μενού των Automat -που ήθελε τον πελάτη να κάθεται για να φάει.
Αλυσίδες -όπως τα McDonald's και τα Burger King- αντικατέστησαν το μενού των Automat. Στην πραγματικότητα, τη δεκαετία του 1970, η Horn & Hardart αντικατέστησε πολλά δικά της Automat με franchise των Burger King.
Στη δεκαετία του 1990, τα Horn & Hardart έκλεισαν το τελευταίο τους κατάστημα, αλλά η ιδέα δεν παρέμεινε ξεχασμένη για πολύ. Το 2015, η εταιρία Eatsa άνοιξε ένα Automat του 21ου αιώνα στο Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, οι πελάτες μπορούσαν να παραγγείλουν μέσω iPad και να πάρουν τα μπολ με κινόα τους από έναν τοίχο γεμάτο με γυάλινα διαμερίσματα.
Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα όμως, και η Eatsa έκλεισε τις πόρτες της.
Η εποχή των Automat έχει τελειώσει και αυτό οφείλεται -σε μεγάλο βαθμό- στη γέννηση του κινήματος fast-food.
Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα όμως, και η Eatsa έκλεισε τις πόρτες της.
Η εποχή των Automat έχει τελειώσει και αυτό οφείλεται -σε μεγάλο βαθμό- στη γέννηση του κινήματος fast-food.
Ο προκάτοχος του γρήγορου φαγητού
Αυτόματος πωλητής της Horn & Hardart στη Νέα Υόρκη στα 1980
Η ακμή του Automat ξεπεράστηκε με την άνοδο του fast-food, των drive-thru και του take-out για κάποιο λόγο. Αυτές οι αλυσίδες προσάρμοσαν τα Automat σε χαμηλότερο κόστος εργασίας και πιο προσιτές τιμές.
Τα Horn & Hardart πρωτοστάτησαν σε μια εξορθολογισμένη μέθοδο για την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε προσιτή τιμή. Αφαιρώντας τους σερβιτόρους, τα Automat δημιούργησαν μια εμπειρία γεύσης χωρίς πουρμπουάρ, την οποία σύντομα επανέλαβαν οι αλυσίδες φαστ φουντ. Φάνηκε ότι τα drive-thru ήταν το φυσικό επόμενο βήμα των Automat.
από: ati
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου