Οι πραγματικές αυτοψίες βαμπίρ της βικτωριανής εποχής

Συχνά, η φυματίωση -"φθίση» όπως είναι η ελληνική λέξη για το "σαράκι", έναν παλαιότερο όρο για την πνευμονική φυματίωση- συσχετίστηκε με τον βαμπιρισμό

 

Όταν συγκρούονται η ιατρική και η λαογραφία, συμβαίνουν περίεργα πράγματα.

 

 

Ένα χειμωνιάτικο πρωινό του 1892, αρκετοί άνδρες συγκεντρώθηκαν σε ένα νεκροταφείο στο Ρόουντ Άιλαντ για να ξεθάψουν μια οικογένεια βαμπίρ.

Πρώτα ξέθαψαν τη Mary Eliza Brown, η οποία είχε πεθάνει οκτώ χρόνια νωρίτερα από φυματίωση. Το σώμα της ήταν μερικώς μουμιοποιημένο. Ακολουθούσε η μεγαλύτερη κόρη της, η Mary Olive, η οποία είχε πεθάνει λίγο μετά από τη μητέρα της από την ίδια ασθένεια. Από αυτή δεν είχε απομείνει τίποτα πέρα από κόκαλα και μαλλιά. Τελευταία, ξέθαψαν τη μικρότερη κόρη της Mary, την 19χρονη Mercy, η οποία είχε πεθάνει επίσης από φυματίωση μόλις δύο μήνες πριν. Στους περισσότερους, το σώμα της Mercy φαινόταν εξαιρετικά καλά διατηρημένο, κάτι που θεωρήθηκε σημάδι βαμπιρισμού.

Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο ιατροδικαστής της περιοχής Harold Metcalf, για να πραγματοποιήσει αυτοψία στον υποτιθέμενο βρικόλακα επιτόπου. Αν και οι φυσικές διαδικασίες του θανάτου και της αποσύνθεσης είχαν επιβραδυνθεί από τον κρύο χειμώνα της Νέας Αγγλίας, όταν ο ιατροδικαστής αφαίρεσε την καρδιά και το συκώτι της Merci, έκρινε ότι ήταν στην αναμενόμενη, ανθρώπινη κατάστασή τους, όπως ήταν και το σώμα συνολικά. Στη συνέχεια όμως, έκοψε την καρδιά και τότε, έτρεξε αίμα!

 

Τον 19ο αιώνα, αν και λίγοι επαγγελματίες ιατροί πίστευαν τις δεισιδαιμονίες, ήταν συχνά διαθέσιμοι σε αυτοψίες βαμπίρ με κιτ σαν αυτό στην φωτογραφία, από τη συλλογή του Μουσείου Mütter

Ο Metcalf γνώριζε ότι, σε αυτό το στάδιο της αποσύνθεσης, η παρουσία πηγμένου αίματος στο όργανο είναι χαρακτηριστική. Εκείνη την ημέρα, δεν ήταν στο νεκροταφείο για να βρει στοιχεία βαμπιρισμού, αλλά για να απομυθοποιήσει μια δεισιδαιμονία που κυριαρχούσε στο Ρόουντ Άιλαντ για δεκαετίες. Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι επιστήμονες είχαν ανακαλύψει τη βακτηριακή προέλευση της φυματίωσης, αλλά η λαϊκή σοφία υποστήριζε ότι η ασθένεια ήταν κληρονομική -και ότι ο νεκρός μπορούσε να ρουφήξει τη ζωή από συγγενείς που είχαν επιζήσει.

Δεν ήταν η άγνοια "αλλά η απόγνωση" που τροφοδότησε τη δεισιδαιμονία, λέει η Meredith Sellers του Μουσείου Mütter, το οποίο πρόσφατα παρουσίασε μια έκθεση με τίτλο Dracula and the Incorruptible Body. Το 1892, γιατροί όπως ο Metcalf μπορούσαν να εξηγήσουν τη φυματίωση. Χρησιμοποίησαν επαγγελματικά εργαλεία αυτοψίας, όπως αυτά που εκτίθενται στο μουσείο, για να εντοπίσουν τη ζημιά που είχε προκαλέσει η ασθένεια -κατά τη διάρκεια της αυτοψίας, ο γιατρός είδε τέτοια στοιχεία στους πνεύμονες της Merci. Δεν μπορούσαν όμως να την θεραπεύσουν. Έτσι, η λαογραφία έδινε μια δεύτερη γνώμη για τον φόβο. "Οι άνθρωποι προσπαθούσαν να σώσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, παρόλο που, λογικά, οι περισσότεροι πιθανώς καταλαβαίνουν ότι ήταν φυματίωση", λέει η Sellers.

Οι διαβεβαιώσεις του Metcalf ότι η Mercy δεν ήταν βρικόλακας δεν ικανοποίησε όσους αναζητούσαν μια εναλλακτική εξήγηση για τους θανάτους στην κοινότητά τους. Έτσι, με την ελπίδα ότι θα έσωζαν τον αδελφό της Merci, Edwin, ο οποίος ήταν βαριά άρρωστος με φυματίωση, έκαψαν επιτόπου την ματωμένη καρδιά. Δυστυχώς, ο Edwin πέθανε έξι εβδομάδες αργότερα.

 

Η Providence Journal ανέφερε την εκταφή και την αυτοψία της Mercy Brown, αλλά ήταν δύσπιστη στην ιδέα ότι ήταν βαμπίρ

Ο λαογράφος Michael Bell ασχολήθηκε με το να εντοπίζει "πανικούς βαμπίρ" και, μέχρι σήμερα, έχει τεκμηριώσει 86 τέτοιες αυτοψίες στις ΗΠΑ από το 1784 -προτιμά τον όρο "θεραπευτικές εκταφές"- αλλά πιστεύει ότι είναι πολύ περισσότερες όσες δεν έχουν καταγραφεί. Συνήθως, η ανακάλυψη βρικόλακων συνέπεσε με εστίες φυματίωσης, με πολλές από αυτές στη Νέα Αγγλία τον 19ο αιώνα. Η ασθένεια προκάλεσε περίπου το 25% των θανάτων στις ανατολικές ΗΠΑ το 1800. Έτσι, οι δεισιδαιμονίες εξαπλώθηκαν και παρέμειναν. Η τελευταία γνωστή θεραπευτική εκταφή έγινε στην Πενσυλβάνια το 1949, μετά από έναν ακόμη θάνατο από φυματίωση.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, συχνά, οι κυνηγοί βαμπίρ έβρισκαν αυτό που αναζητούσαν, έγραψε ο Paul Barber σε μια μελέτη του το 1987.

Όταν τα μαλλιά, τα νύχια, ακόμη και τα δόντια ενός σώματος που είχαν ξεθάψει φαίνονταν να έχουν μεγαλώσει, όταν η επιδερμίδα του είναι κατακόκκινη και το δέρμα ζεστό στην αφή, όταν έβρισκαν ακόμα και αίμα στην καρδιά, το θεωρούσαν απόδειξη ότι η ζωή του νεκρού συνεχιζόταν. Τι πιο λογικό να συμπεράνει κανείς ότι, όταν το χώμα πάνω από έναν τάφο έχει διαταραχθεί και το σώμα έχει μετακινηθεί στο φέρετρό του, ο νεκρός είχε αναστηθεί; Και όταν έχει αίμα στα χείλη του, που γελούσαν και φαινόταν να έχει πάρει βάρος, δεν είναι σωστό να φοβόμαστε ότι είναι βαμπίρ που τρέφεται με τους ζωντανούς;

 

 Τον Μάρτιο του 1892, η Mercy Brown απομακρύνθηκε από την κρύπτη της οικογένειάς της σε ένα νεκροταφείο του Ρόουντ Άιλαντ και υποβλήθηκε σε αυτοψία για να ανακαλύψουν αν ήταν βρικόλακας

 

Αυτά τα φαινόμενα είναι πλέον καλά κατανοητά ως τυπικά της αποσύνθεσης. Το δέρμα συρρικνώνεται -κάνοντας, για παράδειγμα, τα νύχια να φαίνονται μακρύτερα και τους κυνόδοντες πιο έντονους-, το αίμα διαχωρίζεται και αρχίζει η αποσύνθεση, παράγοντας έτσι θερμότητα και αέρια που μπορούν να φουσκώσουν ένα σώμα.

Πρακτικές -όπως οι αυτοψίες βαμπίρ- εμφανίζονται όταν οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν -ή δεν θέλουν να αποδεχτούν- επιστημονικές εξηγήσεις, λέει ο Bell.

από: atlas obscura