Οχυρά σε σχήμα άστρου απ' όλο τον πλανήτη μας

Νάαρντεν, Ολλανδία

Τα οχυρά άστρα, ή "trace italienne", είναι μια οχύρωση που εξελίχθηκε την εποχή της πυρίτιδας, όταν εμφανίστηκε το κανόνι στο πεδίο της μάχης.



Αυτού του είδους τα οχυρά εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στα μέσα του 15ου αιώνα στην Ιταλία. Οι οχυρώσεις σε σχήμα δακτυλίου (enceinte) της Μεσαιωνικής εποχής αποδείχθηκαν ευάλωτες στα πυρά των κανονιών των επιτιθέμενων. Επιπλέον, ο επιτιθέμενος μπορούσε να πλησιάσει στα τείχη και να διεξάγει υπονομευτικές επιχειρήσεις με μια σχετική ασφάλεια, καθώς οι υπερασπιστές δεν μπορούσαν να τους αποκρούσουν από τα τείχη.

Αντιθέτως, τα οχυρά άστρα ήταν μια επίπεδη δομή, αποτελούμενη από πολλούς τριγωνικούς προμαχώνες σε σχήμα ρόμβου, σχεδιασμένοι να καλύπτουν ο ένας τον άλλον, και μα -συνήθως ξηρή- τάφρο. Μπορούσαν να προστεθούν και άλλες οχυρωματικές κατασκευές, όπως και άλλα φρούρια, για τη δημιουργία μιας σύνθετης συμμετρικής δομής.

Σχέδιο του Μιχαήλ Αγγέλου

Αυτές τα οχυρά αναπτύχθηκαν περαιτέρω στα τέλη του 15ου και στις αρχές του 16ου αιώνα, κυρίως ως απάντηση στην γαλλική εισβολή στην ιταλική χερσόνησο. Ο γαλλικός στρατός ήταν εφοδιασμένος με νέα κανόνια και βομβαρδιστικά που μπορούσαν να καταστρέψουν τις παραδοσιακές οχυρώσεις που είχαν χτιστεί τον Μεσαίωνα. Προκειμένου να εξουδετερωθεί η δύναμη των νέων όπλων, τα τείχη έγιναν χαμηλότερα και παχύτερα. Κατασκευάστηκαν από διάφορα υλικά, συνήθως χώμα και τούβλο, καθώς το τούβλο δεν θρυμματίζεται από τις βολές ενός πυροβόλου όπως η πέτρα.

Το σχέδιο απασχόλησε τον Μιχαήλ Άγγελο στα αμυντικά χωματουργικά έργα της Φλωρεντίας και βελτιώθηκε τον 16ο αιώνα από τους Alcazar Peruzzi και Scamozzi και εξαπλώθηκε στην Ιταλία το 1530 και το 1540. Από εκεί, τους επόμενους τρεις αιώνες, έφτασε σε όλη την Ευρώπη και οι Ιταλοί μηχανικοί είχαν μεγάλη ζήτηση για να βοηθήσουν στην κατασκευή των νέων οχυρώσεων.

Παλμανόβα, Ιταλία. Η πόλη περιβάλλεται από τεράστια βενετσιάνικα αμυντικά συστήματα που αποτελούν μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO

Χάρτης του 1593 της Παλμανόβα

Ακολουθώντας τα δημοφιλή ιδανικά μιας ουτοπίας, η Παλμανόβα χτίστηκε από Ενετούς αρχιτέκτονες για να ικανοποιηθεί η επιθυμία της κατασκευής κάτι τέλειου και ιδεαλιστικού. Ήταν η ιδανική αναγεννησιακή πόλη, κάτι που σήμαινε ότι ήταν εξαιρετική στρατιωτική θέση. Η πόλη χτίστηκε κυρίως για τον ενετικό στρατό ως προστασία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα τείχη καλύπτονται από γρασίδι ώστε η πόλη να είναι καλυμμένη από τον εχθρό., ενώ ακόμα και το μέρος που είναι χτισμένη -σε μια κοιλάδα ελαφρώς χαμηλότερη από τα περίχωρά της- βοηθάει στο καμουφλάζ. Όμως, για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι μόνοι κάτοικοι της πόλης ήταν ο στρατός, καθώς ο πληθυσμός που κατοικούσε γύρω δεν ήθελε να μετεγκατασταθεί. Τελικά, στις αρχές του 17ου αιώνα, η κυβέρνηση μετέφερε -βίαια- εκεί κρατούμενους, υποβιβάζοντάς την από μια ουτοπική πόλη σε μια ποινική αποικία. Σήμερα, είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων.

Forte Marghera, Ιταλία

Ωστόσο, σήμερα, πολλά τέτοια οχυρά είναι ερείπια, όπως το Forte Marghera στην Βενετία, που ιδρύθηκε τον 18ο αιώνα. Τον 19ο αιώνα, με την ανάπτυξη ισχυρότερου πυροβολικού και εκρηκτικών, τα οχυρά αντικαταστάθηκαν από απλούστερα. Τέλος, με τον είσοδο των αεροπλάνων και των αρμάτων μάχης τον 20ο αιώνα, αυτές οι οχυρώσεις ήταν πλέον απαρχαιωμένες. Το Forte Marghera χρησιμοποιείται περιστασιακά για εκθέσεις.

Αλεξάνδρεια, Ιταλία

Ένα από τα καλύτερα διατηρημένα οχυρά εκείνης της εποχής είναι η εκτεταμένη Ακρόπολη της Αλεξάνδρειας του 18ου αιώνα. Παρά τη μόνιμη έκθεση στρατιωτικής ιστορίας που υπάρχει μέσα στο φρούριο τα τελευταία χρόνια, το οχυρό είναι ανάμεσα στα "7 πιο απειλούμενα" λόγω της εξάπλωσης ζιζανίων που απειλούν τις οχυρώσεις.

Αυτά τα οχυρά χτίστηκαν σε χαμηλότερο έδαφος με παχύτερα τούβλα και επικαλυπτόμενες γωνίες που παρείχαν πολλαπλή προστασία. Τα σχέδια για την κατασκευή τους μοιάζουν σχεδόν με μικροσκοπικές λήψεις νιφάδων χιονιού ή εξωγήινων κυττάρων.

Bourtange, Ολλανδία, 1649

Σχέδιο του Joseph Carl Julien de Feignet, αξιωματικού του δανέζικου Μηχανικού

Τα οχυρά ήταν πάντα αφιερωμένα στην κάλυψη μέρους των στρατιωτικών πόρων του βασιλείου. Πολύ συχνά, περιβάλλουν ολόκληρο οικισμό, ή τουλάχιστον βασιλικές ή θρησκευτικές φατρίες. Για παράδειγμα, η Πόλη του Βατικανού κάποτε ήταν οχυρωμένη στο οχυρό του Sant Angelo.

Το Καστέλ Σαντ Άντζελο που περικλείει το Βατικανό

Αυτός ο σχεδιασμός έγινε πρότυπο για φρούρια στην Ευρώπη και σύντομα σε όλο τον κόσμο. Εδώ, μπορείτε να βρείτε μια λίστα με οχυρά σε όλο τον κόσμο.

Bourtange, Ολλανδία

Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της Ολλανδίας, η χώρα διαθέτει τα περισσότερα οχυρά άστρα από οπουδήποτε στον κόσμο, με 97 τέτοια στα σύνορά της. Το Bourtange (φωτογραφία πάνω) χτίστηκε το 1593 -κατά τη διάρκεια του Ογδοηκονταετή Πολέμου ή Ολλανδικός πόλεμος της Ανεξαρτησίας-, πολιορκήθηκε από Ισπανούς και Γερμανούς, αλλά κανένας δεν μπόρεσε να το κατακτήσει. Τον 19ο αιώνα το φρούριο μετατράπηκε σε χωριό.

Νάαρντεν, Ολλανδία. Ίσως, το πιο εντυπωσιακό οχυρό άστρο της Ολλανδίας του 17ου αιώνα

Fort Saint Elmo, Βαλέτα, Μάλτα - πηγή

Το μικρό νησιωτικό κράτος της Μάλτας διαθέτει 10 τέτοια οχυρά. Το Fort St. Elmo του 16ου αιώνα είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο εμβληματικά οχυρά του είδους και έχει έκταση περίπου 50.4000 τετ. μέτρα. Το οχυρό κέρδισε τη φήμη κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Πολιορκίας της Μάλτας του 1565. Τον 19ο αιώνα, τροποποιήθηκε από τους Βρετανούς και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα, στεγάζει ένα Εθνικό Μουσείο Πολέμου. Δείτε και την αρχαία περιτοιχισμένη πόλη Μντίνα στην Μάλτα.

Fort Barraux, Isère, Γαλλία

Ένας άλλος πρωτοπόρος των οχυρών άστρα ήταν ο μηχανικός σύμβουλος του Λουδοβίκου ΙΔ' της Γαλλίας, ο Σεμπαστιάν λε Πρεστρ ντε Βομπάν (Sébastien Le Prestre de Vauban). Ο ντε Βομπάν είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους σήμερα σώζονται στην Γαλλία πάνω από 24 τέτοια οχυρά.

Το οχυρό της Λιλ του 17ου αιώνα είναι πλέον δημόσιο πάρκο, αν και η ιστοσελίδα του αναφέρει ότι "η καρδιά της Ακρόπολης είναι κλειστή για το κοινό επειδή διατηρείται σε στρατιωτική χρήση".

Σχέδιο του οχυρού της Λιλ

Σήμερα, η λειτουργικότητα αυτών των οχυρών ποικίλλει. Το Citadelle Vauban στο νησί Μπελ-Ιλ-αν-Μερ (Belle-Île-en-Mer) στην Βρετάνη λειτουργεί ως πάρκο και ξενοδοχείο.

Το Star Castle Hotel της Αγγλίας είναι ένα φρούριο άστρο που χτίστηκε το 1593, κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Ελισάβετ, για την υπεράσπιση των Νήσων της Σικελίας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Το Goryokaku στην Ιαπωνία του 19ου αιώνα

Το Forte de Nossa Senhora da Graça ή Forte Conde de Lippe, Πορτογαλία

Kłodzko, Πολωνία

Όσο για την Ελλάδα... Ελάχιστα τέτοια οχυρά υπάρχουν στην Ελλάδα και όσα υπάρχουν έχουν χτιστεί από τους Οθωμανούς.



Ένα τέτοιο είναι το Κάστρο του Ρίου, ή Καστέλι της Πάτρας ή Καστέλι του Μωριά, και βρίσκεται στην Αχαΐα, στο Ρίο. Σήμερα, δίπλα στο κάστρο βρίσκεται η Γέφυρα Ρίου-Αντιρίου και χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις και είναι τουριστικά επισκέψιμο.

Κατασκευάστηκε το 1499 από τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ Β' πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Ποσειδώνα, μέσα σε τρεις μόλις μήνες. Μαζί με το απέναντι κάστρο του Αντιρρίου, και με την δύναμη πυρός που είχαν, ήλεγχαν το θαλάσσιο πέρασμα, αποτελούσαν για τους Οθωμανούς τα "Μικρά Δαρδανέλια", σε μια τοποθεσία που οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν "σιαγόνες του Κορινθιακού". Το 1533 το κατέλαβαν Γενοβέζοι υπό τον Αντρέα Ντόρια, αλλά την ίδια χρονιά το πήραν πάλι οι Οθωμανοί. Το 1687 ο Φραγκίσκος Μοροζίνι το πολιόρκησε και το κατέλαβε, αλλά αναγκάστηκε να το ανακατασκευάσει αφού η πολιορκία προξένησε μεγάλες καταστροφές στα τείχη. Τότε προστέθηκαν νέοι πύργοι και το κάστρο πήρε την μορφή που έχει σήμερα. Την ίδια εποχή κατασκευάστηκε και ο σημερινός ναός της Ζωοδόχου πηγής. Το 1715, το κάστρο ξαναπέρασε στην κατοχή των Οθωμανών, οπότε χρησιμοποιήθηκε και ως φυλακή. Το 1828 παραδόθηκε στους Γάλλους της εκστρατείας του Μωριά υπό τον Μαιζών. Από το 1831 και έως το 1912 μετατράπηκε σε στρατιωτική και πολιτική φυλακή και μάλιστα, ο Δήμος Πατρέων χρησιμοποιούσε κρατούμενους για την καθαριότητα του Ρίου. - πηγή

από: messy nessy chic με πληροφορίες από starforts.com και castlesandmanorhouses.com