Οι ιδέες του Τόμας Έντισον τροφοδότησαν την ιστορία που θα γινόταν το In the Deep of Time
Τροφοδοτώντας τα οράματά του για το μέλλον, ο παραγωγικός εφευρέτης πρόσφερε μια ματιά στο λαμπρό μυαλό του.
Όταν ο Τόμας Έντισον πέθανε το 1931, μόνο στις ΗΠΑ, κατείχε περισσότερες από 1.000 πατέντες. Μεταξύ πολλών άλλων, του πιστώθηκε η επινόηση -ή η σημαντική πρόοδος- του ηλεκτρικού φωτισμού, των μπαταριών, της κάμερας των κινηματογραφικών ταινιών, του φωνογράφου, ακόμη και της κατασκευής τσιμέντου.
Εκτός αυτών όμως, υπάρχει κάτι ακόμα στο βιογραφικό του που σήμερα έχει σχεδόν ξεχαστεί: Ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας με τίτλο Progress (Πρόοδος), το οποίο άρχισε να δουλεύει γύρω στο 1890. Αν και το εγκατέλειψε πριν ολοκληρωθεί, έγραψε τόσες πολλές σελίδες σημειώσεων που, ένας συνεργάτης του, ο Τζορτζ Πάρσονς Λάθροπ (George Parsons Lathrop), τις μετέτρεψε τελικά σε ένα έργο φουτουριστικής μυθοπλασίας, το In the Deep of Time, που εκδόθηκε το 1896.
Στα τέλη του 1888, ο Λάθροπ, ένας καταξιωμένος συγγραφέας, συντάκτης, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, συνάντησε τον Έντισον και του πρότεινε να συνεργαστούν για τα απομνημονεύματά του, έχοντας ήδη γράψει γι' αυτόν σε περιοδικά. Μέχρι τότε, για πολλούς Αμερικανούς, ο Έντισον δεν ήταν απλώς ένας εφευρέτης, αλλά ο εφευρέτης, διάσημος ειδικότερα, για τον λαμπτήρα πυρακτώσεως που παρουσιάστηκε μια δεκαετία νωρίτερα.
Ο Λάθροπ ανέφερε ότι, "ο κος Έντισον αντιτίθεται αποφασιστικά ακόμη και στο να μιλάει για τον εαυτό του δημόσια", οπότε, ίσως και να μην ξαφνιάστηκε όταν τον απέρριψε ο εφευρέτης. Είχαν όμως μια άλλη ιδέα: ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας για το οποίο ο Έντισον θα παρείχε στον συγγραφέα τις ιδέες. Ο εφευρέτης είχε ελάχιστη επίσημη εκπαίδευση και, ενώ διέθετε μια τεράστια βιβλιοθήκη και ήταν μανιώδης αναγνώστης, ίσως να μην ένιωθε ότι είχε ούτε το ταλέντο, αλλά ούτε και τον χρόνο για να γράψει ο ίδιος το βιβλίο.
Όταν οι δύο τους ξεκίνησαν το έργο, τα βιβλία που έκαναν εικασίες για το μέλλον, αλλά που ταυτόχρονα αντλούσαν έμπνευση από τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις, άρεσαν πολύ στους αναγνώστες. Ο Γάλλος πρωτοπόρος της επιστημονικής φαντασίας Ιούλιος Βερν, ο οποίος δημοσίευσε το Από τη Γη στη Σελήνη το 1865 και το 20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα το 1870, συνέχισε να παράγει με αμείωτο ρυθμό τέτοια μυθιστορήματα. Το μυθιστόρημα του 1889 "The Purchase of the North Pole" (Άνω Κάτω) παρουσιάζει ένα σχέδιο αλλαγής της κλίσης του άξονα της Γης με μια τεράστια έκρηξη και εξόρυξη άνθρακα στην Αρκτική. Το 1888 είχε εμφανιστεί το χρονοταξιδιωτικό μυθιστόρημα μπεστ σέλερ του Αμερικανού Έντουαρντ Μπέλαμι, Looking Backward (Κοιτώντας το Παρελθόν), και, το 1895, ο νέος στο είδος Βρετανός συγγραφέας Χ. Τζ. Γουέλς, δημοσίευσε το πρωτοποριακό βιβλίο του The Time Machine (Η Μηχανή του Χρόνου), ακολουθούμενο τρία χρόνια αργότερα από το The War of the Worlds (Ο Πόλεμος των Κόσμων).
Ο Έντισον, πιθανώς ο πιο διάσημος Αμερικανός επιστήμονας της εποχής, και ο Λάθροπ, που, από τους σύγχρονους κριτικούς, θεωρείται συγγραφέας πρώτης τάξης, έμοιαζε ένας ασυναγώνιστος συνδυασμός. Ο Τύπος σε όλο τον κόσμο δημοσίευσε τα νέα για το έργο τους.
Ωστόσο, μέχρι τα τέλη του 1892, το έργο φαινόταν να αντιμετωπίζει προβλήματα. "Το μυθιστόρημα που λέγεται ότι έγραφε ο κύριος Έντισον είναι 'off'", ανακοίνωσε μια εφημερίδα του Σίδνεϊ. "Στην αρχή, ο Έντισον ήταν ενθουσιασμένος και ο Λάθροπ είχε κάνει πέντε ή έξι συνεντεύξεις μαζί του, στις οποίες ο εφευρέτης πρότεινε πράγματα πιο γρήγορα απ' ό,τι μπορούσε να αφομοιώσει ο συγγραφέας. Τότε πάγωσε ο ενθουσιασμός του Έντισον. Κουράστηκε από το όλο θέμα και δεν ήθελε καμία σχέση με αυτό, αφήνοντας τον Λάθροπ σε χλωρό κλαρί με ένα μυθιστόρημα περίπου μισοτελειωμένο".
Στα τέλη του 1888, ο Λάθροπ, ένας καταξιωμένος συγγραφέας, συντάκτης, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, συνάντησε τον Έντισον και του πρότεινε να συνεργαστούν για τα απομνημονεύματά του, έχοντας ήδη γράψει γι' αυτόν σε περιοδικά. Μέχρι τότε, για πολλούς Αμερικανούς, ο Έντισον δεν ήταν απλώς ένας εφευρέτης, αλλά ο εφευρέτης, διάσημος ειδικότερα, για τον λαμπτήρα πυρακτώσεως που παρουσιάστηκε μια δεκαετία νωρίτερα.
Ο Λάθροπ ανέφερε ότι, "ο κος Έντισον αντιτίθεται αποφασιστικά ακόμη και στο να μιλάει για τον εαυτό του δημόσια", οπότε, ίσως και να μην ξαφνιάστηκε όταν τον απέρριψε ο εφευρέτης. Είχαν όμως μια άλλη ιδέα: ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας για το οποίο ο Έντισον θα παρείχε στον συγγραφέα τις ιδέες. Ο εφευρέτης είχε ελάχιστη επίσημη εκπαίδευση και, ενώ διέθετε μια τεράστια βιβλιοθήκη και ήταν μανιώδης αναγνώστης, ίσως να μην ένιωθε ότι είχε ούτε το ταλέντο, αλλά ούτε και τον χρόνο για να γράψει ο ίδιος το βιβλίο.
Όταν οι δύο τους ξεκίνησαν το έργο, τα βιβλία που έκαναν εικασίες για το μέλλον, αλλά που ταυτόχρονα αντλούσαν έμπνευση από τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις, άρεσαν πολύ στους αναγνώστες. Ο Γάλλος πρωτοπόρος της επιστημονικής φαντασίας Ιούλιος Βερν, ο οποίος δημοσίευσε το Από τη Γη στη Σελήνη το 1865 και το 20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα το 1870, συνέχισε να παράγει με αμείωτο ρυθμό τέτοια μυθιστορήματα. Το μυθιστόρημα του 1889 "The Purchase of the North Pole" (Άνω Κάτω) παρουσιάζει ένα σχέδιο αλλαγής της κλίσης του άξονα της Γης με μια τεράστια έκρηξη και εξόρυξη άνθρακα στην Αρκτική. Το 1888 είχε εμφανιστεί το χρονοταξιδιωτικό μυθιστόρημα μπεστ σέλερ του Αμερικανού Έντουαρντ Μπέλαμι, Looking Backward (Κοιτώντας το Παρελθόν), και, το 1895, ο νέος στο είδος Βρετανός συγγραφέας Χ. Τζ. Γουέλς, δημοσίευσε το πρωτοποριακό βιβλίο του The Time Machine (Η Μηχανή του Χρόνου), ακολουθούμενο τρία χρόνια αργότερα από το The War of the Worlds (Ο Πόλεμος των Κόσμων).
Ο Έντισον, πιθανώς ο πιο διάσημος Αμερικανός επιστήμονας της εποχής, και ο Λάθροπ, που, από τους σύγχρονους κριτικούς, θεωρείται συγγραφέας πρώτης τάξης, έμοιαζε ένας ασυναγώνιστος συνδυασμός. Ο Τύπος σε όλο τον κόσμο δημοσίευσε τα νέα για το έργο τους.
Ωστόσο, μέχρι τα τέλη του 1892, το έργο φαινόταν να αντιμετωπίζει προβλήματα. "Το μυθιστόρημα που λέγεται ότι έγραφε ο κύριος Έντισον είναι 'off'", ανακοίνωσε μια εφημερίδα του Σίδνεϊ. "Στην αρχή, ο Έντισον ήταν ενθουσιασμένος και ο Λάθροπ είχε κάνει πέντε ή έξι συνεντεύξεις μαζί του, στις οποίες ο εφευρέτης πρότεινε πράγματα πιο γρήγορα απ' ό,τι μπορούσε να αφομοιώσει ο συγγραφέας. Τότε πάγωσε ο ενθουσιασμός του Έντισον. Κουράστηκε από το όλο θέμα και δεν ήθελε καμία σχέση με αυτό, αφήνοντας τον Λάθροπ σε χλωρό κλαρί με ένα μυθιστόρημα περίπου μισοτελειωμένο".
Τζορτζ Λάθροπ - πηγή
Σύμφωνα με μια βιογραφία του Έντισον, ο εφευρέτης είπε στον συγγραφέα ότι "προτιμούσε να εφεύρει δώδεκα χρήσιμα πράγματα, συμπεριλαμβανομένου ενός μηχανικού μυθιστοριογράφου που θα έβγαζε έργα φαντασίας όταν έφτιαχναν τα μηχανήματα, παρά να προχωρήσουμε περισσότερο με το μυθιστόρημα".
Ο Λάθροπ συνέχισε και, τον Δεκέμβριο του 1896, εμφανίστηκε ως σίριαλ σε πολλές εφημερίδες των ΗΠΑ το "In the Deep of Time" -περισσότερο ως νουβέλα παρά ως μυθιστόρημα. Την επόμενη άνοιξη, το English Illustrated Magazine το κυκλοφόρησε σε δύο δόσεις, με σημείωση "του Τζορτζ Λάθροπ σε συνεργασία με τον Τόμας Έντισον".
Παρουσιάζοντας το πρώτο μέρος, ο Λάθροπ σημείωσε ότι, "Η ιστορία είναι αποτέλεσμα συνομιλιών με τον Έντισον, την ουσία των οποίων έβαλε σε μορφή σημειώσεων που γράφτηκαν για να τις χρησιμοποιήσω... Για την ιστορία είμαι υπεύθυνος μόνο εγώ".
Στο έργο που προέκυψε, οι αναγνώστες της εποχής δικαίως αναρωτήθηκαν ποιο κομμάτι ήταν του Έντισον και ποιο του Λάθροπ. Σήμερα, είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο 33 σελίδες σημειώσεων, πολλές γραμμένες χειρόγραφα από τον ίδιο τον Έντισον, και οι οποίες φέρουν ερωτήματα με κόκκινο μολύβι, αλλά και με ένα ακόμη διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα που πιθανότατα είναι του συγγραφέα.
Η συλλογή περιέχει επίσης αλληλογραφία μεταξύ των δύο ανδρών, παρέχοντας πληροφορίες για την εργασιακή σχέση τους. Για παράδειγμα, σε μια επιστολή του Αυγούστου του 1891, ο Λάθροπ παραπονιέται ότι, ενώ είχε περάσει έναν μήνα κοντά στο σπίτι του εφευρέτη στο Νιου Τζέρσι περιμένοντας μια συνέντευξη, είχε καταφέρει να ξεκλέψει μόλις 15 λεπτά από το χρόνο του. Παρομοίασε την εμπειρία με το να είσαι "αναγκασμένος να τριγυρνάς σαν σκύλος που περιμένει ένα κόκαλο -και να μην παίρνει καν το κόκαλο".
Σε ένα άλλο σημείωμα του Οκτωβρίου του 1891, ο απογοητευμένος συγγραφέας παραπονιέται ότι ο Έντισον μοιράζεται τις φουτουριστικές φαντασιώσεις του με τις εφημερίδες. "Σας παρακαλώ, μην δίνετε άλλα από αυτά τα θέματα στους δημοσιογράφους, αν σας ενδιαφέρει κάτι για το επιτυχία του μυθιστορήματος… Όσο χρόνο αφιερώνετε για να μιλήσετε σε δημοσιογράφους, θα μπορούσατε -νομίζω- να μου δώσετε αρκετό υλικό για να ολοκληρώσω το βιβλίο".
Ο Λάθροπ συνέχισε και, τον Δεκέμβριο του 1896, εμφανίστηκε ως σίριαλ σε πολλές εφημερίδες των ΗΠΑ το "In the Deep of Time" -περισσότερο ως νουβέλα παρά ως μυθιστόρημα. Την επόμενη άνοιξη, το English Illustrated Magazine το κυκλοφόρησε σε δύο δόσεις, με σημείωση "του Τζορτζ Λάθροπ σε συνεργασία με τον Τόμας Έντισον".
Παρουσιάζοντας το πρώτο μέρος, ο Λάθροπ σημείωσε ότι, "Η ιστορία είναι αποτέλεσμα συνομιλιών με τον Έντισον, την ουσία των οποίων έβαλε σε μορφή σημειώσεων που γράφτηκαν για να τις χρησιμοποιήσω... Για την ιστορία είμαι υπεύθυνος μόνο εγώ".
Στο έργο που προέκυψε, οι αναγνώστες της εποχής δικαίως αναρωτήθηκαν ποιο κομμάτι ήταν του Έντισον και ποιο του Λάθροπ. Σήμερα, είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο 33 σελίδες σημειώσεων, πολλές γραμμένες χειρόγραφα από τον ίδιο τον Έντισον, και οι οποίες φέρουν ερωτήματα με κόκκινο μολύβι, αλλά και με ένα ακόμη διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα που πιθανότατα είναι του συγγραφέα.
Η συλλογή περιέχει επίσης αλληλογραφία μεταξύ των δύο ανδρών, παρέχοντας πληροφορίες για την εργασιακή σχέση τους. Για παράδειγμα, σε μια επιστολή του Αυγούστου του 1891, ο Λάθροπ παραπονιέται ότι, ενώ είχε περάσει έναν μήνα κοντά στο σπίτι του εφευρέτη στο Νιου Τζέρσι περιμένοντας μια συνέντευξη, είχε καταφέρει να ξεκλέψει μόλις 15 λεπτά από το χρόνο του. Παρομοίασε την εμπειρία με το να είσαι "αναγκασμένος να τριγυρνάς σαν σκύλος που περιμένει ένα κόκαλο -και να μην παίρνει καν το κόκαλο".
Σε ένα άλλο σημείωμα του Οκτωβρίου του 1891, ο απογοητευμένος συγγραφέας παραπονιέται ότι ο Έντισον μοιράζεται τις φουτουριστικές φαντασιώσεις του με τις εφημερίδες. "Σας παρακαλώ, μην δίνετε άλλα από αυτά τα θέματα στους δημοσιογράφους, αν σας ενδιαφέρει κάτι για το επιτυχία του μυθιστορήματος… Όσο χρόνο αφιερώνετε για να μιλήσετε σε δημοσιογράφους, θα μπορούσατε -νομίζω- να μου δώσετε αρκετό υλικό για να ολοκληρώσω το βιβλίο".
Το "In the Deep of Time" όπως δημοσιεύτηκε στο Seattle Post-Intelligencer στις 27 & 28 Δεκεμβρίου 1896 και στις 3 Ιανουαρίου 1897 - πηγή
Τον επόμενο μήνα, ο Λάθροπ παρακαλεί, "Περίμενα υπομονετικά, αρκετές εβδομάδες, για κάποια ειδοποίηση από εσάς ότι είστε έτοιμος να προχωρήσετε. Πιστεύετε ότι θα μπορέσετε να ασχοληθείτε με το θέμα μέχρι την 1η Δεκεμβρίου;".
Τελικά, στα τέλη του Ιανουαρίου του 1892, ο Έντισον απάντησε ότι είχε ολοκληρώσει μια παρτίδα σημειώσεων που ήταν έτοιμες για τον Λάθροπ. Η σύγκριση των σημειώσεων του Έντισον με το δημοσιευμένο κείμενο δείχνει ότι, πράγματι, μεγάλο μέρος του μυθιστορήματος βασίστηκε στις ιδέες του, με τον συγγραφέα να παρέχει ένα είδος συνδετικού ιστού με τη μορφή μιας, μάλλον ανόητης αλλά διασκεδαστικής, ιστορίας περιπέτειας.
Ένας νεαρός ονόματι Gerald Bemis δέχεται να συμμετάσχει σε ένα τολμηρό πείραμα. Οι επιστήμονες του κάνουν ένεση με μυστηριώδεις ουσίες και στη συνέχεια τον σφραγίζουν σε έναν αεροστεγές γυάλινο κύλινδρο -μια διαδικασία που ο Λάθροπ αποκαλεί "vivification" (αναζωογόνηση). Τρεις αιώνες αργότερα, γύρω στο 2.200, επανέρχεται και, στην πραγματικότητα, είναι "εκπληκτικά ανανεωμένος". Από ορισμένες απόψεις, η διαδικασία προϊδεάζει τα πειράματα κρυογονικής που ξεκίνησαν στα μέσα του 20ου αιώνα, αν και το σώμα του Bemis δεν είναι άκαμπτο αλλά διατηρείται σε μια θερμοκρασία 36,6 βαθμών Κελσίου.
Τελικά, στα τέλη του Ιανουαρίου του 1892, ο Έντισον απάντησε ότι είχε ολοκληρώσει μια παρτίδα σημειώσεων που ήταν έτοιμες για τον Λάθροπ. Η σύγκριση των σημειώσεων του Έντισον με το δημοσιευμένο κείμενο δείχνει ότι, πράγματι, μεγάλο μέρος του μυθιστορήματος βασίστηκε στις ιδέες του, με τον συγγραφέα να παρέχει ένα είδος συνδετικού ιστού με τη μορφή μιας, μάλλον ανόητης αλλά διασκεδαστικής, ιστορίας περιπέτειας.
Ένας νεαρός ονόματι Gerald Bemis δέχεται να συμμετάσχει σε ένα τολμηρό πείραμα. Οι επιστήμονες του κάνουν ένεση με μυστηριώδεις ουσίες και στη συνέχεια τον σφραγίζουν σε έναν αεροστεγές γυάλινο κύλινδρο -μια διαδικασία που ο Λάθροπ αποκαλεί "vivification" (αναζωογόνηση). Τρεις αιώνες αργότερα, γύρω στο 2.200, επανέρχεται και, στην πραγματικότητα, είναι "εκπληκτικά ανανεωμένος". Από ορισμένες απόψεις, η διαδικασία προϊδεάζει τα πειράματα κρυογονικής που ξεκίνησαν στα μέσα του 20ου αιώνα, αν και το σώμα του Bemis δεν είναι άκαμπτο αλλά διατηρείται σε μια θερμοκρασία 36,6 βαθμών Κελσίου.
The Walking Balloon - πηγή
Τι προέβλεπε λοιπόν ο Μάγος του Μένλο Παρκ για τον 23ο αιώνα;
Ίσως το πιο εντυπωσιακό είναι ότι τα διαστημόπλοια, μόλις φύγουν από την ατμόσφαιρα της Γης, θα μπορούν να ταξιδέψουν 100.000 μίλια το δευτερόλεπτο, καθιστώντας δυνατό ένα ταξίδι από τη Γη στον Άρη σε λίγο περισσότερο από 8 ώρες! Δεκαετίες πριν, οι πολιτισμοί του Άρη και της Γης είχαν επαφές και επικοινωνούσαν μέσω "πλανητικών τηλεγραφημάτων", εξήγησε ο Λάθροπ.
Πίσω στη Γη, οι άνθρωποι τριγυρνούν με "αερόπλοια" που κινούνται με φτερά, ενώ μικρές, μη επανδρωμένες ιπτάμενες μηχανές παραδίδουν την αλληλογραφία.
Στο έδαφος, οι άνθρωποι οδηγούν ηλεκτρικά τρίκυκλα και άμαξες, με μπαταρίες που μπορούν να επαναφορτίσουν σε οποιοδήποτε ξενοδοχείο. Ένα άλλο δημοφιλές μέσο μεταφοράς είναι το "αερόστατο περιπάτου", ουσιαστικά ένα αερόστατο με πανιά στο επάνω μέρος και μακριά αλουμινένια πόδια στο κάτω.
Οι άλλες ιδέες του Έντισον είχαν να κάνουν με τις κατασκευές, την ιατρική, ακόμα και κάτι που μπορεί κανείς να πει ότι είναι γενετική μηχανική.
Μεταξύ των πιο επιτυχημένων προβλέψεών του, ο Έντισον προέβλεψε την πρακτική χρήση της ηλιακής ενέργειας, με "ηλιακούς κινητήρες" που θα μπορούν να μετατρέψουν το ηλιακό φως σε ηλεκτρική ενέργεια. Φαντάστηκε να τραβάει φωτογραφίες στο σκοτάδι, αποτυπώνοντας την ακτινοβολούμενη θερμότητα σε φιλμ -αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως υπέρυθρη φωτογραφία. Είδε μια εποχή που οι άνθρωποι δε θα έτρωγαν πλέον "ζωική ύλη", αλλά, αντ' αυτού, απολάμβαναν τεχνητά υποκατάστατα όπως "μπριζόλες λαχανικών" -σας θυμίζει κάτι;
Είχε την πεποίθηση ότι οι κοινές ασθένειες θα εξαλειφθούν με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των παιδιών, πίστευε ότι, με τους "ασβεστώδεις, αντισηπτικούς επιδέσμους" του θα μπορούν να βγουν νέα δόντια όταν εφαρμοστούν στα ούλα, και ότι, μια "Διεθνής Κοινωνία του Δαρβίνου" θα γεννούσε πιθήκους ικανούς να συνομιλούν στα αγγλικά.
Αν και διαφημίστηκε με ενθουσιασμό από τις εφημερίδες, το In the Deep of Time, φαίνεται να προκάλεσε ελάχιστη εντύπωση στο κοινό. Δεν κυκλοφόρησε ποτέ ως βιβλίο και, μέχρι την εμφάνιση του Διαδικτύου, ήταν σχεδόν αδύνατο να βρεθεί. Στις πολυάριθμες βιογραφίες του Έντισον, σπάνια αναφέρεται περισσότερο από μια υποσημείωση -ίσως, ούτε καν σαν μια τέτοια.
Ο συγγραφέας Τζορτζ Λάθροπ δεν έζησε για να δει μεγάλο μέρος του μέλλοντος. Πέθανε λιγότερο από δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση του έργου, σε ηλικία 46 ετών. Ωστόσο, ο Έντισον έζησε ακόμη τρεις δεκαετίες και είδε πολλές επιστημονικές προόδους που, ούτε ο ίδιος δεν είχε φαντάστηκε.
από: smithsonian mag
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου