Τετάρτη 19 Ιουνίου 2024

Όλες οι φορές που η ανθρωπότητα προσπάθησε να επικοινωνήσει με τους εξωγήινους

 
Εδώ και αιώνες, το ερώτημα αν υπάρχει ευφυής ζωή αλλού στο σύμπαν έχει ιντριγκάρει την ανθρωπότητα. Καθώς οι τεχνολογικές μας δυνατότητες προχωρούν, η προσπάθειά μας να βρούμε μια απάντηση σε αυτό το βαθύ ερώτημα εντείνεται. Αν και δεν έχουμε ακόμη ανακαλύψει οριστικά στοιχεία εξωγήινης νοημοσύνης, αρκετές επιστημονικές, φιλοσοφικές και τεχνολογικές εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι η πιθανότητα αξίζει σοβαρό προβληματισμό.
 
 

Από τη δεκαετία του 1960, υπάρχει μια συνεχής επιστημονική προσπάθεια για την ανίχνευση σημάτων από προηγμένους πολιτισμούς. Στο πλαίσιο της "Αναζήτησης για Εξωγήινη Νοημοσύνη" (Search for Extraterrestrial Intelligence, SETI), οι ερευνητές χρησιμοποιούν ραδιοτηλεσκόπια για να σαρώσουν τον ουρανό για ασυνήθιστα σήματα που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν ευφυή προέλευση. Εκτός από τα ραδιοσήματα, οι επιστήμονες εξετάζουν επίσης το ενδεχόμενο να αναζητήσουν τεχνολογίες - δείκτες προηγμένης τεχνολογίας όπως οι μεγαδομές (π.χ. σφαίρες Dyson), οι ατμοσφαιρικοί ρύποι ή οι ασυνήθιστες εκπομπές ενέργειας, η ανακάλυψη των οποίων θα παρείχε πειστικές αποδείξεις για εξωγήινη νοημοσύνη και επομένως ζωή.
 
Εκτός από την παρακολούθηση του νυχτερινού ουρανού για πιθανά εξωγήινα σήματα, οι ερευνητές προσπάθησαν να στείλουν και μηνύματα, κάτι που είναι γνωστό ως "Ενεργό SETI" (Active SETI) ή "Ανταλλαγή Μηνυμάτων σε Εξωγήινη Νοημοσύνη" (METI, Messaging to Extra-Terrestrial Intelligence).

Το Μήνυμα Μορς
Το Μήνυμα Μορς (Morse Message) ήταν ένα από τα πρώτα ραδιοφωνικά σήματα που προορίζονταν ειδικά για τη διαστρική νοημοσύνη. Αποτελούνταν από τρεις λέξεις -MIR (που σημαίνει και "ειρήνη" και "κόσμος" στα ρωσικά), LENIN (Λένιν) και USSR (ΕΣΣΔ)- που κωδικοποιήθηκαν σε κώδικα Μορς και στάλθηκαν προς τον πλανήτη Αφροδίτη το 1962. Τα μηνύματα μεταδόθηκαν από το -τότε- νεόκτιστο συγκρότημα πλανητικού ραντάρ Evpatoria Planetary Radar (EPR) στην πόλη Ευπατορία, την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας, που βρίσκεται στη δυτική ακτή της χερσονήσου της Κριμαίας, στις ακτές της Μαύρης θάλασσας.
Το μήνυμα στάλθηκε σε δύο μέρη. Το πρώτο, το MIR, μεταδόθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1962 και το δεύτερο, που αποτελούνταν από το LENIN και το USSR, μεταδόθηκε πέντε ημέρες αργότερα, στις 24 Νοεμβρίου. Και τα δύο σήματα αντανακλάστηκαν από την επιφάνεια της Αφροδίτης και ελήφθησαν πίσω στη Γη σε περίπου τεσσεράμισι λεπτά. Δεδομένης της θέσης της Αφροδίτης τον Νοέμβριο του 1962, το μήνυμα διασχίζει ακόμη και τώρα με ταχύτητα τον σύμπαν προς τον αστερισμό του Ζυγού.

Οι Χρυσές Πλάκες των Πάιονηρ
 


Έξω από τα διαστημικά αεροσκάφη Pioneer 10 και Pioneer 11 είναι τοποθετημένες δύο επιχρυσωμένα αλουμινένια πλακίδια που περιέχουν ένα εικονογραφημένο μήνυμα. Οι πλάκες δείχνουν τις γυμνές φιγούρες δυο εκπροσώπων του ανθρώπινου γένους, έναν από το κάθε φύλο, μαζί με διάφορους γλύφους που παρέχουν πληροφορίες περί της προέλευσης του διαστημικού σκάφους. Αυτά περιλαμβάνουν μια σχηματική αναπαράσταση της υπέρλεπτης μετάπτωσης του ουδέτερου υδρογόνου (το πιο άφθονο στοιχείο στο σύμπαν), ένας χάρτης Πάλσαρ με τον ήλιο στο κέντρο (που δείχνει τις σχετικές αποστάσεις 14 Πάλσαρ και τον δυαδικό κώδικα των περιόδων τους, που μπορεί να βοηθήσει στην χρονολόγηση της εποχής εκτόξευσης), η σιλουέτα του διαστημικού σκάφους Pioneer πίσω από τη φιγούρα των ανθρώπινων όντων (έτσι ώστε η κλίμακά τους να συναχθεί με τη μέτρηση του διαστημικού σκάφους) και ένα σκίτσο του ηλιακού μας συστήματος με ένα μακρύ βέλος που δείχνει τη Γη ως τον πλανήτη που εκτόξευσε το διαστημόπλοιο.
Το Pioneer 10 εκτοξεύτηκε το 1972. Το 1973 πέρασε δίπλα από τον Δία, το 1976 διέσχισε την τροχιά του Κρόνου, το 1979 την τροχιά του Ουρανού και το 1983 την τροχιά του Ποσειδώνα. Η τελευταία επιτυχημένη επαφή με το σκάφος έγινε το 2002 όταν απείχε 12 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα [80 Αστρονομικές Μονάδες (α.μ.) από το αγγλικό Astronomical Unit (AU)] από τη Γη. Αυτή τη στιγμή κατευθύνεται προς την κατεύθυνση του Αλντεμπαράν (Aldebaran, εξελληνισμένα Αλδεβαράν, η αρχαία ελληνική ονομασία ήταν "νότιος οφθαλμός του Ταύρου", ενώ σήμερα στην Ελλάδα ονομάζεται και Λαμπαδίας), του αστέρα α του αστερισμού Ταύρου (65 έτη φωτός μακριά).
Το Pioneer 11 εκτοξεύτηκε το 1973, το 1974 πέρασε δίπλα από τον Δία και το 1979 δίπλα από τον Κρόνο. Το 1995, το σκάφος έχασε όλη την ισχύς του και έπρεπε να κλείσει, οπότε χάθηκε η επαφή. Εκείνη την εποχή ήταν περίπου 111 AU μακριά. Σήμερα, κατευθύνεται προς τον αστερισμό του Αετού (στα λατινικά, Aquila. Σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που αναγνώρισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση). Αναμένεται να περάσει κοντά από ένα από τα αστέρια του αστερισμού σε περίπου 4 εκατομμύρια χρόνια.

Το Μήνυμα του Αρεσίμπο
 


Το Μήνυμα του Arecibo εκπέμφθηκε στο διάστημα από το τηλεσκόπιο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο στις 16 Νοεμβρίου 1974. Αποτελούνταν από αρκετούς χαρακτήρες και γραφικά κωδικοποιημένα σε δυαδικό σύστημα και στόχευε στην τρέχουσα θέση του Μεσιέ 13 (ή M13, γνωστό και ως NGC 6205, en;v κάποιες φορές αποκαλείται "Μεγάλο Σφαιρωτό Σμήνος Ηρακλή" και "Σφαιρωτό Σμήνος Ηρακλή"), ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 25.000 ετών φωτός στον αστερισμό Ηρακλή. Αν υποθέσουμε ότι οι εξωγήινοι μπορούν να αποκωδικοποιήσουν σωστά το μήνυμα, τα 1.679 bit δεδομένων θα αποκαλύψουν:
* Τους αριθμούς από το 1 έως το 10.
* Τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων υδρογόνο, άνθρακας, άζωτο, οξυγόνο και φώσφορος, που αποτελούν το DNA.
* Τους τύπους για τις χημικές ενώσεις που αποτελούν τα νουκλεοτίδια του DNA.
* Τον εκτιμώμενο αριθμό νουκλεοτιδίων DNA στο ανθρώπινο γονιδίωμα και το γραφικό της δομής της διπλής έλικας του DNA.
* Τη διάσταση ενός μέσου ανθρώπου, μια γραφική φιγούρα ενός ανθρώπου και τον ανθρώπινο πληθυσμό στην Γης -που τότε ήταν περίπου 4 δισεκατομμύρια.
* Ένα γραφικό του Ηλιακού Συστήματος (συμπεριλαμβανομένου του Πλούτωνα), που δείχνει από ποιον από τους πλανήτες προέρχεται το μήνυμα.
* Ένα γραφικό του ραδιοτηλεσκοπίου Αρεσίμπο και τη διάσταση του πιάτου της κεραίας εκπομπής.

Ο Χρυσός Δίσκος του Βόγιατζερ
Όταν το 1977 εκτοξεύθηκαν το Voyager 1 και το 2, το καθένα έφερε έναν πανομοιότυπο δίσκο φωνογράφου που περιείχε μια πλούσια συλλογή ήχων και εικόνων που επιλέχθηκαν για να απεικονίσουν την ποικιλομορφία της ζωής και του πολιτισμού στη Γη. Αυτά τα αρχεία προορίζονταν για κάθε εξωγήινη μορφή ζωής με νοημοσύνη που μπορεί να τα βρει. Ο Δίσκος περιέχει 116 εικόνες που απεικονίζουν μια ποικιλία αντικειμένων από το ηλιακό σύστημα, μέχρι φυτά και ζώα, πορτρέτα ανθρώπων και αρχιτεκτονική. Περιέχει επίσης ηχογραφήσεις προφορικών χαιρετισμών -σε 55 αρχαίες και σύγχρονες γλώσσες- και άλλους ανθρώπινους ήχους -όπως βήματα και γέλια, αλλά και μουσικές συνθέσεις του Μπαχ, του Μότσαρτ, του Μπετόβεν και πολλών άλλων. Τέλος, διαθέτει εξώφυλλο στο οποίο δίνεται μια γρήγορη εικονογραφημένη εξήγηση του τρόπου αναπαραγωγής του δίσκου και ανάγνωσης των εικόνων.
Το 1990 το Voyager 1 πέρασε την τροχιά του Πλούτωνα και, το 2004, έφυγε από το ηλιακό σύστημα. Σε περίπου 40.000 χρόνια, μαζί με το Voyager 2 θα φτάσουν το καθένα σε απόσταση περίπου 1,8 ετών φωτός από δύο ξεχωριστά αστέρια. Το Voyager 1 θα έχει πλησιάσει το άστρο Gliese 445 στον αστερισμό Καμηλοπάρδαλις, και το Voyager 2 το άστρο Ross 248 στον αστερισμό της Ανδρομέδας.

Το Κοσμικό Κάλεσμα
Το 1999, και ξανά το 2003, στάλθηκαν δύο σετ διαστρικών ραδιοφωνικών μηνυμάτων από την Ευπατορία στην Κριμαία, προς εννέα αστρικά συστήματα. Το μήνυμα αποτελείται από ειδικά σύμβολα που έχουν δημιουργηθεί για να αντιπροσωπεύουν διάφορα βασικά δεδομένα -όπως αλφάβητα, διάφορους μαθηματικούς τελεστές και σημάδια, διάφορες μονάδες μέτρησης, ονόματα πλανητών, χημικά στοιχεία, φυσικές και βιολογικές έννοιες κ.ο.κ. Τα μηνύματα μεταδόθηκαν πολλές φορές. Το πλησιέστερο αστέρι που στοχεύεται είναι το άστρο Gliese 49 στον αστερισμό της Κασσιόπης που απέχει 32 έτη φωτός από τη γη. Το πιο απομακρυσμένο άστρο στο οποίο προορίζεται το μήνυμα είναι το 16 Cygni, ένα τριπλό αστρικό σύστημα που βρίσκεται περίπου 69 έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Κύκνου. Είναι γνωστό ότι, το 16 Cygni περιέχει έναν εξωηλιακό πλανήτη.

Το Μήνυμα των Εφήβων (Teen Age Message, TAM)
Μεταξύ του Cosmic Call 1 και του Cosmic Call 2, μεταξύ του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου του 2001, το ραντάρ στην Ευπατορία έστειλε ακόμη μια σειρά διαστρικών ραδιοφωνικών εκπομπών σε έξι αστέρια ηλιακού τύπου. Η μετάδοση ονομάζεται Μήνυμα των Εφήβων επειδή το περιεχόμενο του μηνύματος και τα αστέρια-στόχοι επιλέχθηκαν από ομάδα εφήβων από τέσσερις ρωσικές πόλεις, που συνεργάστηκαν προσωπικά και μέσω Διαδικτύου. Κάθε μετάδοση περιελάμβανε τρεις ενότητες: έναν ήχο, μια ζωντανή συναυλία με ένα ηλεκτρονικό μουσικό όργανο που εφευρέθηκε το 1920, το θέρεμιν, και ψηφιακά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων εικόνων και κειμένου. Τα ψηφιακά δεδομένα περιελάμβαναν το λογότυπο του TAM, γραπτούς χαιρετισμούς στα ρωσικά και τα αγγλικά και καλλιτεχνικά σχέδια. Αυτή η ενότητα και το πρόγραμμα των συναυλιών συντάχθηκαν από έφηβους από διάφορα μέρη της Ρωσίας.

Ένα Μήνυμα από τη Γη
Το "Ένα Μήνυμα από τη Γη (A Message from Earth, AMFE) μεταδόθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008 προς τον Gliese 581c, έναν εξωπλανήτη που βρίσκεται σε τροχιά εντός του συστήματος Gliese 581 σε απόσταση 20,5 ετών φωτός. Το σήμα είναι μια ψηφιακή χρονοκάψουλα που περιέχει 501 μηνύματα που επιλέχθηκαν μέσω διαγωνισμού στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Bebo. Στο πρόγραμμα AMFE συμμετείχαν περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων διασημοτήτων και πολιτικών. Το μήνυμα στάλθηκε μέσω του ραντάρ RT-70 της Κρατικής Διαστημικής Υπηρεσίας της Ουκρανίας. Το σήμα θα φτάσει στον πλανήτη Gliese 581c στις αρχές του 2029.

Across the Universe
Στις 4 Φεβρουαρίου 2008, το Συγκρότημα Επικοινωνίας του Δικτύου Βαθύ Διαστήματος (Deep Space Communication Complex, DSN) της NASA, που βρίσκεται στο Robledo, κοντά στη Μαδρίτη, μετέδωσε το τραγούδι "Across the Universe" των Beatles προς τον βόρειο πολικό αστέρα (διεθνώς Polaris, ιδιαίτερη ονομασία του αστέρα α του αστερισμού Μικρά Άρκτος). Η μετάδοση ήταν μάλλον ένα διαφημιστικό κόλπο παρά μια σοβαρή προσπάθεια επικοινωνίας με την εξωγήινη ζωή.
Ο A. L. Zaitsev, μέλος του TAM που είδαμε πιο πάνω, υποστηρίζει ότι η συμπιεσμένη ψηφιακή μορφή που χρησιμοποιείται από τη NASA κάνει τα δεδομένα πιο εύθραυστα σε σφάλματα σε σύγκριση με την αναλογική προσέγγιση του TAM -όπως και την πιθανότητα ότι οι εξωγήινοι δεν ξέρουν τους ανθρώπινους αλγόριθμους συμπίεσης ήχου. Ο ρυθμός μετάδοσης δεδομένων είναι επίσης πολύ υψηλός για να επιτρέψει σε έναν απομακρυσμένο σταθμό να λαμβάνει πιστά. Τέλος, η επιλογή του βόρειου πολικού αστέρα καθιστά απίθανο το μήνυμα να έφτασε σε κάποια εξωγήινη μορφή ζωής -εάν υπάρχουν.

Γεια από τη Γη (Hello From Earth)
Το 2009, το περιοδικό COSMOS συνέλεξε μηνύματα καλής θέλησης από το κοινό μέσω μιας ηλεκτρονικής φόρμας και, στις 28 Αυγούστου 2009, τα μετέδωσε προς τον εξωπλανήτη Gliese 581d  χρησιμοποιώντας το NASA/CSIRO Deep Space Communication Complex στην Tidbinbilla της Αυστραλίας. Το σήμα αναμένεται να φτάσει στον επιδιωκόμενο στόχο γύρω στον Δεκέμβριο του 2029.

Το εισερχόμενο σήμα "Wow!"
 


Στις 15 Αυγούστου 1977, το ραδιοτηλεσκόπιο Big Ear του Πανεπιστημίου του Οχάιο στις ΗΠΑ έλαβε ένα ισχυρό σήμα από την κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη. Η μετάδοση έγινε με συχνότητα 1420 MHz, η οποία εκπέμπεται φυσικά από το υδρογόνο, το πιο κοινό στοιχείο στο σύμπαν. Για δεκαετίες πριν από αυτό, εικαζόταν ότι, οποιοσδήποτε τεχνολογικά προηγμένος πολιτισμός, πιθανότατα θα χρησιμοποιούσε αυτή τη συχνότητα για επικοινωνία. Επειδή το σήμα ήταν 30 φορές πιο ισχυρό από τη μέση ακτινοβολία από το βαθύ διάστημα, ο εθελοντής αστρονόμος Jerry Ehman που παρακολουθούσε τα δεδομένα του τηλεσκοπίου έγραψε "Wow!" σε μια εκτύπωση, που οδηγεί στο όνομα του σήματος.
Στις 15 Αυγούστου 2012, ακριβώς 35 χρόνια μετά το συμβάν, ένα project που διεύθυνε το National Geographic Channel και το Παρατηρητήριο Αρεσίμπο έστειλε ένα πακέτο ψηφιακών πληροφοριών στους ουρανούς που περιείχαν μηνύματα Twitter από το κοινό, καθώς και βίντεο από διασημότητες -όπως οι Stephen Colbert, Jorge Garcia και Leila Lopes (Μις Υφήλιος του 2011).

Το Lone Signal project
Το project Lone Signal ιδρύθηκε από τον επιχειρηματία Pierre Fabre με σκοπό να στείλει διαστρικά μηνύματα από τη Γη σε έναν πιθανό εξωγήινο πολιτισμό. Στις 17 Ιουνίου 2013, μετέδωσε σύντομα μηνύματα 144 χαρακτήρων από πολίτες της Γης στο κόκκινο νάνο αστέρι Gliese 526, που βρίσκεται 17,6 έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό Βοώτη. Η ομάδα του Lone Signal ήλπιζε να κατασκευάσει ένα δίκτυο δορυφορικών πιάτων σε όλη την επιφάνεια της Γης, το οποίο θα μπορούσε να εκπέμπει μηνύματα σε πολλές περιοχές του Γαλαξία μας. Ωστόσο, η έλλειψη χρηματοδότησης προκάλεσε τη διακοπή της μετάδοσης του έργου.

Μια Απλή Απάντηση σε ένα Στοιχειώδες Μήνυμα
Το "A Simple Response to an Elemental Message" ήταν μια άλλη περιστασιακή προσπάθεια διαστρικής επικοινωνίας που έλαβε χώρα στις 10 Οκτωβρίου 2016 από τον Σταθμό Παρακολούθησης Βαθέως Διαστήματος Cebreros (DSA2) της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Το μήνυμα αποτελούνταν από 3775 απαντήσεις απ' όλο τον κόσμο και αφορούσαν στο ερώτημα που είχε τεθεί, "Πώς θα διαμορφώσουν το μέλλον οι παρούσες, περιβαλλοντικές μας αλληλεπιδράσεις;". Η μετάδοση έγινε προς τον βόρειο πολικό αστέρα.

Έργα όπως το "Across the Universe", "Hello From Earth" και "A Simple Response to an Elemental Message" δεν λαμβάνονται πάντα σοβαρά υπόψη. Τα δύο πρώτα μεταδόθηκαν στον βόρειο πολικό αστέρα, ένα υπεργίγαντα 431 έτη φωτός μακριά, το οποίο, ακόμα κι αν έχει πλανητικό σύστημα, μπορεί να μην υποστηρίζει ζωή λόγω της νεαρής ηλικίας του άστρου των 70 εκατομμυρίων ετών. Επιπλέον, οι υψηλοί ρυθμοί μετάδοσης (περίπου 128 kbit/s), σε συνδυασμό με μέτρια ισχύ πομπού (περίπου 18 kW), έκαναν αυτά τα μηνύματα επιρρεπή σε παρεμβολές.
 
Η συζήτηση για το αν πρέπει να έρθουμε σε επαφή με εξωγήινους είναι ένα σημαντικό θέμα στην ηθική και την πολιτική του διαστήματος. Ο Βρετανός φυσικός Στίβεν Χόκινγ, στο βιβλίο του "A Brief History of Time", υποστήριξε ότι η ειδοποίηση εξωγήινης νοημοσύνης για την παρουσία μας είναι επικίνδυνη, δείχνοντας την ιστορία της ίδιας της ανθρωπότητας και των βίαιων συναντήσεων μεταξύ των πολιτισμών με τεχνολογικές ανισότητες. Αντίθετα, αστρονόμοι όπως ο Seth Shostak και η Jill Tarter πιστεύουν ότι κάθε προηγμένος εξωγήινος πολιτισμός ικανός για διαστρική επικοινωνία και ταξίδια πιθανότατα θα είχε αναπτύξει μια συνεργατική και ειρηνική νοημοσύνη. Ωστόσο, η Tarter πιστεύει ότι είναι πρόωρο για τους ανθρώπους να συμμετάσχουν σε ενεργό SETI και προτείνει να επικεντρωθούμε στην ανάπτυξη της τεχνολογίας μας ενώ συνεχίζουμε να ψάχνουμε για σήματα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου