"Η Παναγιά το πέλαγο/κρατούσε στην ποδιά της/τη Σίκινο, την Αμοργό/ και τ' άλλα τα παιδιά της" γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στα "Ρω του Ερωτα". Πόσο ακριβέστερη και ομορφότερη έκφραση μπορούσε να βρει η εικόνα που συνέλαβε στη φαντασία του ο ποιητής από τη δημιουργία της εκκλησίας της Παντοχαράς, τα θυρανοίξια της οποίας πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο το πρωί, στη Σίκινο σε ένα σημείο που μοιάζει να βάζει μαζί όλες τις αγάπες του ποιητή: το φως, τη θάλασσα και τον θεό.
Ενα από τα τελευταία όνειρα που είχε εκφράσει ο Οδυσσέας Ελύτης στη σύντροφό του, Ιουλίτα Ηλιοπούλου, ήταν η δημιουργία μιας εκκλησίας αφιερωμένης στην Παναγία, στη Σίκινο, παρότι δεν είχε επισκεφθεί ποτέ το νησί. Χάρη στη σύντροφό του, το όνειρο-τάμα του έγινε φέτος -στην επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του- πραγματικότητα.
Η υλοποίηση έγινε με τη βοήθεια του δήμου που παραχώρησε τον χώρο και του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Σαμαρά που το σχεδίασε, και ο οποίος αφηγείται: "Πήγαμε με την Ιουλίτα προ πολλών ετών και βρήκαμε τον συγκεκριμένο χώρο, ο οποίος έχει ανατολικά το Μοναστήρι της Παναγιάς της Χρυσοπηγής και δυτικά βρίσκεται η χώρα της Σικίνου. Είναι ένας χώρος απλός, λιτός, αιγαιοπελαγίτικος, έχει μια φυσική ομορφιά, αθωότητα. Βλέπει ανεμπόδιστα στο Αιγαίο".
Ενας άγγελος, σχέδιο του Οδυσσέα Ελύτη, τοποθετήθηκε πάνω από την είσοδο της εκκλησίας, με τίτλο "Το Ιδεόγραμμα της Ζωής" του, ενώ από κάτω αναγράφεται: "Παρθένω Σικινίω Οδυσσέας Ελύτης ανέθηκε (στην Παρθένο της Σικίνου ο Οδυσσέας Ελύτης αφιέρωσε)". Ο ποιητής θεωρούσε ότι το κινέζικο ιδεόγραμμα ήταν η τέλεια μορφή τέχνης, και έγραφε στα "Ανοιχτά Χαρτιά": "Πρέπει να 'χει, φοβούμαι, πεισθεί κανένας προηγουμένως ότι η ψυχική διεργασία που απαιτείται για να συλλάβει έναν άγγελο είναι πολύ πιο επώδυνη και τρομαχτική από την άλλη, που κατορθώνει να εκμαιεύει δαιμόνους και τέρατα, για να μπορέσει να καταλάβει τι θέλω να πω". Στο εσωτερικό της εκκλησίας ο αγιογράφος Α. Σκαλιώτης φιλοτέχνησε τέσσερις εικόνες αγίων.
"Το εκκλησάκι βρίσκεται επάνω στον 'αέρα'" συνεχίζει ο Αλ. Σαμαράς. "Είναι προσφορά στο πνεύμα του Ελύτη, στο φως -για το οποίο τόσο μιλούσε-, που βγαίνει μέσα από την εκκλησία, τον αιγαιοπελαγίτικο ήλιο, και στην ποίηση του Ελύτη. Προσπαθήσαμε να δώσουμε στο εκκλησάκι τη μαστοριά των τοπικών τεχνιτών -ο Μιχάλης Κιμουλιάτης με τον γιο του το έφτιαξαν-, να δώσουμε τις θύμησες των τοπικών εκκλησιών του συγκεκριμένου κυκλαδίτικου νησιού. Προσπαθήσαμε να τιμήσουμε τον ποιητή, με τον καλύτερο τρόπο που μπορούσαμε".
Γιατί άραγε επέλεξε τη Σίκινο ο ποιητής; "Η Σίκινος για τον Ελύτη εκφράζει την παρθένα, καθαρή Ελλάδα. Του άρεσε και ο ήχος της λέξης "Σίκινος"" απαντάει ο αρχιτέκτονας. Οσο για το όνομά της εκκλησίας, "ο ποιητής ήθελε την Παναγία την Παντοχαρά γιατί του είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση η σπουδαία εικόνα της Παναγίας με την επιγραφή "Η Πάντων Χαρά", που βρισκόταν στα Στροφάδια και σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης της Ι. Μονής του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο" σημειώνει ο αντιδήμαρχος της Σικίνου, Κώστας Χαμπίπης. Ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης έγραφε στον "Κήπο με τις αυταπάτες": "...Συχνάζω εκεί όπου κάθε θολούρα, ως κι ο καπνός του τσιγάρου μου ακόμη εξουδετερώνεται απ' το θαλασσάκι που φυλάγει καλού-κακού για χάρη μου στο βορειοδυτικό της ντουλαπάκι η Παναγιά η Παντοχαρά".
Μυσταγωγία
Μυσταγωγική ησυχία επικρατούσε το βράδυ του Σαββάτου στη Σίκινο. Ακόμα και στη Χώρα, όπου κοντά βρίσκεται το εκκλησάκι, δεν ακουγόταν ούτε ψίθυρος, τη στιγμή που φίλοι του Οδυσσέα Ελύτη, κάτοικοι και επισκέπτες της Σικίνου, βρίσκονταν στο εξωκκλήσι της Παναγίας της Παντοχαράς για το αφιέρωμα στον ποιητή. Δυστυχώς, ένα θανατηφόρο τροχαίο δυστύχημα μετέτρεψε την εκδήλωση, που παραλίγο να αναβληθεί, σε προσευχή. Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου απήγγειλε στίχους του ποιητή, μαζί με τους μουσικούς Σπύρο Σακκά και Γιώργο Κουρουπό, οι οποίοι τραγούδησαν και έπαιξαν μελοποιημένο Ελύτη -από τις συλλογές του, "Αξιον εστί", "Μονόγραμμα", "Μικρός Ναυτίλος", "Προσανατολισμοί" - από τους συνθέτες Μάνο Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη και Γιώργο Κουρουπό, στο μουσικό πρόγραμμα "Με το Λύχνο του Αστρου".
Η γιορτήΤο κλειδί της Παναγίας Παντοχαράς παραδόθηκε από τη Ιουλίτα Ηλιοπούλου στον δήμο, ώστε η εκκλησία να είναι επισκέψιμη σε όποιον το ζητήσει, ενώ κάθε Σεπτέμβριο θα πραγματοποιείται η γιορτή της εκκλησίας, ταυτόχρονα με μουσική εκδήλωση.
πηγή: ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου