"Ήταν ένα μικρό καράβι": το παιδικό τραγουδάκι και η μακάβρια ιστορία του

Η Σχεδία της Μέδουσας, πίνακας του Γάλλου ρομαντικού ζωγράφου Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ - πηγή

Και ποιος δεν έχει τραγουδήσει το "ήταν ένα μικρό καράβι"! Πόσοι όμως έχουν σκεφτεί, τι σχέση μπορεί να έχει ο στίχος "να δούμε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί" με ένα παιδικό τραγούδι;



Το "Ήταν ένα μικρό καράβι" (στα Γαλλικά: Il était un petit navire) είναι ένα παραδοσιακό γαλλικό ναυτικό τραγούδι. Εικάζεται ότι το γαλλικό πρωτότυπο αναφέρεται στο ναυάγιο της γαλλικής φρεγάτας Μέδουσα.

Η ελληνική έκδοση, διηγείται την ιστορία ενός μικρού καραβιού που ταξίδευε για καιρό στη Μεσόγειο και τα τρόφιμα είχαν τελειώσει. Τότε οι ναύτες αποφάσισαν με κλήρο να φάνε κάποιον (το μικρότερο συνήθως) από το πλήρωμα.

Στην γαλλική έκδοση, η εξιστόρηση συνεχίζεται. Οι υπόλοιποι ναύτες συζητούν για το πώς θα μαγειρέψουν τον μικρό και τι σος θα χρησιμοποιήσουν. Εκείνος, προσευχόμενος στην Παναγία, σώζεται.

Το ναυάγιο του Μέδουσα
Το 1816 η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να στείλει ένα μικρό στόλο, αποτελούμενο από 4 πλοία, στη Σενεγάλη. Ανάμεσα στα πλοία ήταν και η φρεγάτα Medusa ("Μέδουσα"), το οποίο μετέφερε τους επιβάτες, συνολικά 400 άτομα μαζί με τα 160 μέλη του πληρώματος.

Στις 17 Ιουνίου ο στολίσκος απέπλευσε από το Ροσφόρ με προορισμό το Πορ-Λουί της Σενεγάλης. Σε μια προσπάθεια να υπερφαλαγγίσει χρονικά τα άλλα σκάφη του στολίσκου, το "Μέδουσα", λόγω κακής πλοήγησης, βρέθηκε περίπου 100 μίλια εκτός πορείας με συνέπεια στις 2 Ιουλίου να προσαράξει στη δυτική ακτή της Αφρικής, κοντά στη σημερινή Μαυριτανία.

Όλες οι προσπάθειες αποκόλλησης του σκάφους απέβησαν άκαρπες και αποφασίστηκε η εγκατάλειψή του με τις σωσίβιες λέμβους. Ο αριθμός όμως και το μέγεθός τους δεν έφτανε για τους επιβαίνοντες. Αποφασίστηκε τότε η κατασκευή μιας σχεδίας, την οποία θα ρυμουλκούσαν οι λέμβοι στην ακτή. Η σχεδία κατασκευάστηκε, επιβιβάστηκαν πάνω της περίπου 150 άτομα, αλλά όταν έπεσε στο νερό όλα τα σχοινιά πρόσδεσής της κόπηκαν μυστηριωδώς -αν και κάποιοι λένε ότι τα έκοψε ο ίδιος ο καπετάνιος του Μέδουσα.

Τα 150 άτομα που ήταν πάνω στη σχεδία διέθεταν ελάχιστα τρόφιμα και νερό. Μερικοί παρασύρθηκαν από τα κύματα κατά τη διάρκεια καταιγίδων, άλλοι πέθαναν κατά τη διάρκεια μιας βίαιης εξέγερσης, ενώ από την τρίτη ημέρα άρχισαν να παρατηρούνται φαινόμενα κανιβαλισμού. Την έκτη ημέρα οι τραυματίες και οι άρρωστοι ρίχτηκαν στη θάλασσα για να εξοικονομηθούν τα ελάχιστα εφόδια που απέμεναν. Η σχεδία παρασύρθηκε από τα ρεύματα και εξακολούθησε να πλέει για μια ακόμη εβδομάδα (συνολικά 13 μέρες), πριν βρεθεί κατά τύχη και περισυλλεγεί από το πλοίο Argus.

Το ναυάγιο ξεπέρασε τα όρια μιας καταστροφής λόγω των φαινομένων κτηνωδίας και κανιβαλισμού που έλαβαν χώρα μεταξύ των επιβαινόντων. Από τους 150 περίπου επιβαίνοντες περισυνελέγησαν ζωντανοί μόνον δέκα.