Ευχές και κατάρες

Όλοι μα όλοι μας, έχουμε πει -και εγώ δεν ξέρω πόσες- ευχές. Άλλωστε και το απλούστατο "καλημέρα" ευχή είναι. Πόσοι όμως δεν έχουν σκεφτεί -για να μην πω ξεστομίσει- και μια κατάρα. Ακόμα και το κλασσικό "άει γ@..." ή το ευρέως διαδεδομένο τούρκικο "άει σιχτίρ" κατάρα είναι (είναι;). Τι είναι όμως ευχή και τι κατάρα;



Ευχή
Έκφραση επιθυμίας να πραγματοποιηθεί κάτι ευχάριστο, επιθυμητό ή αναγκαίο.
Συνήθως, η ευχή εκφράζεται απλά σαν φιλοφρόνηση, ίσως γιατί πιστεύεται ότι, όταν εκφράσει κανείς τις επιθυμίες του, είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν ή απευθύνεται σε υπερφυσικές δυνάμεις και το Θεό που εκφράζουν τη λατρεία και τις παρακλήσεις των ανθρώπων.

Η χριστιανική θρησκεία έχει ευχές ευχαριστήριες και παρακλητικές.

Το ευχολόγιο είναι βιβλίο της Εκκλησίας λειτουργικό, που περιλαμβάνει όλες μαζί τις ευχές, του γάμου, του βαπτίσματος, του αγιασμού της εξομολόγησης, του ευχέλαιου, καθώς και τις τελετουργικές ακολουθίες, της κηδείας, των παρακλήσεων ή και για διάφορες αρρώστιες, θεμελίωμα σπιτιών κι εκκλησιών κ.ά. Υπάρχει επίσης το μικρό ευχολόγιο που λέγεται και "αγιασματάρι".

Αρά (κατάρα)
Παρόλο που η λέξη αρά σημαίνει γενικά την ευχή, πολύ γρήγορα η σημασία της περιορίστηκε στην κατάρα. Η ηθική διάκριση μεταξύ ευχής και κατάρας δεν είναι ελληνική, αλλά χριστιανική. Πιστευόταν ότι, όταν εκστομιζόταν μια δυσοίωνη λέξη, αυτή είχε τη δύναμη να επιδράσει ευνοϊκά ή όχι στο άτομο για το οποίο είχε αναφερθεί. Κατά την αρχαιότητα η αρά αποτέλεσε ισχυρό όπλο τόσο για τους ιδιώτες, όσο και για τις πόλεις. Ο Δημοσθένης θεωρεί την αρά μαζί με τους νόμους το σταθερό υπόβαθρο μιας ευνομούμενης πολιτείας. Όταν κάποιος ορκιζόταν, έλεγε κατάρες εναντίον του εαυτού του, αν αθετούσε τον όρκο του, χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας αράς και βρίσκεται στον όρκο των Αμφικτιόνων των Δελφών.

Μερικές ευχές
Καλή λευτεριά (για τις έγκυες γυναίκες)
Σας φέραμε τα χέλια (στις επίτοκες)- Καλά σαράντα (μετά τη γέννα)
Καλορίζικο (μετά τη γέννα)
Καλά θρέμματα ( » )
Μ’ ένα γυιό ή με μια κόρη (για το επόμενο παιδί)
Καλορίζικο (στη βάπτιση)
Να σας ζήσει τ" όνομα ( » )
Καλός χριστιανός ( » )
Να τα χιλιάσεις (στο νονό)
Μια καλή τύχη ή καλό τυχερό (στις ανύπαντρες)
Και στα στεφανώματα (στις αρραβωνιασμένες)
Καλά στέφανα (στις αρραβωνιασμένες)
Και στον αποδέλοιπο (στους γονείς για τους αρραβώνες ή τους γάμους του άλλου παιδιού)
Καλορίζικοι (στους νεόνυμφους)
Να ζήσετένε ( » )
Καλούς απογόνους ( » )
Καλή παρηγοριά και κουράγιο να σας δίνει ο Θεός (στις κηδείες)
Καλή χρονιά (πρωτοχρονιά) -Καλή σαρακοστή (Απόκρηες)
Καλή Αποκρηά ( » )
Καλή ανάσταση να φιλήσουμε (Σαρακοστή)
Καλό Πάσχα (για το θέμα της νηστείας)
Χριστός Ανέστη (Πάσχα)
Αληθώς ο Κύριος ( » )
Καλό κατευόδιο (στους ταξιδιώτες)
Την ευχή μου στα 20 σου νύχια
Ώρα καλή (καλημέρα)
Ώρα καλή στην πρύμη σου κι αγέρα στα πανιά σου ούτε πουλί πετάμενο να μη βρεθεί μπροστά σου (στους ναυτικούς)
Λαγού μαλλί και πέρδικας ποδάρι (στους κυνηγούς)
Καλώς τον δέχτηκες (για τους ναυτικούς που επιστρέφουν στο σπίτι τους)
Σκουρδούβαλο στ’ αγγίστρι σου (ειρωνική ευχή στους ψαράδες)

Και κάποιες κατάρες
Άει σιχτίρ.
Άει στον άνεμο κι ακόμα πάρα πέρα.
Ανάθεμα το γονιό σου.
Ανάθεμα την μάνα σου.
Ανάθεμα τον πατέρα σου
Ανάθεμα την μέρα που γεννήθηκες.
Κακή αστροπή να σε βρει.
Κακό σπυρί.
Κακό χρόνο να 'χεις.
Κακό χτικιό να σε βρει.
Κακό συγενικό (να σου 'ρθει).
Κακό φίδι να σε φάει.
Κούπα να γίνεις θεούλη μου
Κόρακας και περίδρομος να σε κόψει.
Κόλπος να σου 'ρθει.
Λύσσα ντε.
Μαλίνα και κασίδα να σε βαρέσει.
Μαύρη κουρούνα και γλήγορα.
Μόργια και κασίδα.
Μπα που να μην σε εύρει ο χρόνος
Να βγάλεις τον περίδρομο.
Να γίνεις γουβί.
Να γίνεις μπουχός και στάχτη.
Να κουρβουλιαστείς.
Να λαλήσουν κουκουβάγιες στo σπίτι σου.
Να μην σε βρει η Λαμπρή (αυγή, ο χρόνος).
Να μην ξημερωθείς.
Να μη σώσεις.
Να μην σώσεις να φανείς ( μπα που να μην σώσεις ).
Να μην ξημερωθείς.
Να ξερομαραθείς.
Να πας και να μη σώσεις να γυρίσεις.
Να σε πάνε τέσσερις.
Να σε πιάσει σιγενικό (Επιληψία).
Να σε σηκώσουν τέσσερις ( στο φέρετρο).
Να σε φάει το μαύρο φίδι.
Να σε φάει το χώμα.
Να σε φάν' τα σκυλιά και τα όρνια.
Να σεληνιαστείς.
Να σου σηκωθεί η πέτσα ανάποδα.
Να στο πεί ο παπάς στ' αυτί κι ο διάκος στο κεφάλι.
Να σε φέρουν στην απλάδα.
Να σου βγουν τα μάτια.
Να χαθείς και να μη φανείς.
Να τα ρε.
Ότι πιάνεις στάχτη και μπούλμπερη να γίνεται.
Ου να μου χαθείς.
Οχιά να σε φάει.
Που να λαλήσουν κουκουβάγιες στα κεραμίδια σου.
Που να μη σ’ εύρει ο χρόνος.
Που να σε νεκροφιλήσω.
Που να σταθεί το κάτουρο σου.
Σκατά να φας.
Σκατά στα μούτρα σου.
Σκατά στο γονιό σου.
Στα τσακίδια ή να τσακιστείς.
Ταμπλάς να σου 'ρθει.
Την κακή και την ψυχρή σου ημέρα.
Τον κακό σου τον καιρό.
Τρομάρα και λαχτάρα να σου 'ρθει.
Φωτιά να πέσει να σε κάψει.
Χαΐρι και προκοπή να μην δεις.
Κακό ψόφο νάχεις
Φουρτούνα στα πατζάκια σου
Κακοχράχεις = κακό χρόνο νάχεις
Κακοχράχει η σόρτα σου = κακό χρόνο νάχει η γενιά σου
Ο διάβολος να σε πάρει που σ’ έκανε και που σ’ έσπειρε
Κακοχράχει που σε φαλλόκοβε
Πίσσα και κατρά νάχει η ψυχή σου εκεί που θα πα να πέσει
Σκατά στην ψυχή σου
Ανά και τρισανά (ανάθεμα και τρις ανάθεμα)
Σάβανο να σου το βάλουνε (όταν κάποιος έπαιρνε άδικα κάτι από τον άλλο)
Που να σε νεκροφιλήσω
Σήκω που να σε σηκώσουνε τέσσερις και δεκαοκτώ παπάδες
Που να σταματήσει το νερό στην κοιλιά σου
Που να σου κάτσει στο λαιμό
Κακόχρονο νάχεις γαδουρομοίρα. Μαύρη να βάψει την τραχηλιά του αυτός που θα σε πάρει
Ανάθεμα την ώρα και τη στιγμή πούπεσε στα χέρια μου
Κακό χαμπάρι να σας έρτει
Κύριε ελέησον, κύριε ελέησον, αχιλιά και σκόνη να γίνουνε
Που να μη σώσεις
Που να μη σ’ έκανα
Που να μην την εύρεις νάρτεις και να μη την αποσώσεις
Η σκουρδούλα να σε κόψει
Που να σε δω και να μη σε γνωρίσω από το κακό που θα σ’ εύρει
Ρημάδι και σκοτεινάδι
Αφορισμένε κι ακατέλυτε
Ο χάρος να σε φάει και η λοιμική
Μωρή! Μώροι και φίδια να σε φάνε!
Καλέ! Καλύματα!
Σταμάτα που να σταματήσει η γνώση σου
Φύγε που να φύγουν τα χώματα από τα ποδάρια σου!
Φωτιά και μπούβερη να σε κάψει, ίσαλα να σε δω να καίγεσαι και να λαμπαδίζεις
Μαύρο κακό να σε ’ βρει
Κολοκύθια στην οριά σου
Μπούλια και ξαντά να στα βάλουνε
Μαύρης ώρας γέννα
Που να πάρει ο διάβολος του πατέρα σου το κοκαλάκι, να το κάμει τσαμπούρνα
Ο διάβολος να σε πάρει και να σε σηκώσει
Ώρα και κοντάρεμα να σ’ εύρει
Θελιά και φούρκα να σ’ εύρει
Τι; Τίξις και ξερός κι αποξηλωμένος να σ’ εύρει
Φάε που να φας τη σκουρδούλα
Να σε δω ως δεν είδα χριστιανό
Που να σε τραβούν οι σκύλοι
Κουζούλα να πατήσεις
Η λόβα κι η μαύρη ευλογιά να σε φάει
Να τα φας με την κουτάλα
Την κατάρα μου νάχεις πέσιμο και σηκωμό σου
Τόσο καλό να δεις και τόση αναγάλλιαση
Που να σκυλογαυγίσεις
Κομμός στα χέρια σου
Το παταούνι να σε κόψει
Κακό χρόνο νάχει που σε πειράζει
Έλα που να σε μαράνει του τάφου η πλάκα
Πεντατσινά μου γιε = του διαβόλου γιε.