Το Απαγορευμένο Νησί

Έχετε ακουστά το North Sentinel Island; Προφανώς όχι, αν και είναι ένα από τα πιο παράξενα μέρη του πλανήτη μας. Τι το κάνει τόσο παράξενο; Οι κάτοικοι του -ζουν εκεί εδώ και πολλά χρόνια, εντελώς αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο.



Εγκαταλελειμμένοι
Αργά τη νύχτα τις 2ας Αυγούστου του 1981, το φορτηγό Primrose από το Χονγκ Κονγκ που βρισκόταν στα νερά του κόλπου της Βεγγάλης προσάραξε σε έναν κοραλλιογενή ύφαλο. Αλλά δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος για ναυάγιο, οπότε όταν το πλήρωμα κάλεσε βοήθεια μέσω του ασυρμάτου, έμειναν για λίγες ημέρες εκεί περιμένοντας κάποιον να τους βοηθήσει.

Το επόμενο πρωί, όταν χάραξε, οι ναύτες είδαν ένα νησί μερικές εκατοντάδες μέτρα πέρα από τον ύφαλο. Φαινόταν ακατοίκητο. Δεν υπήρχαν κτίρια, δρόμοι ή άλλα σημεία πολιτισμού, απλά μια παρθένα, αμμώδη παραλία και πίσω της, μια πυκνή ζούγκλα. Η παραλία φαινόταν ιδανικό μέρος για να περιμένουν τη διάσωση, αλλά ο καπετάνιος διέταξε το πλήρωμα να παραμείνει στο πλοίο. Ήταν εποχή των μουσώνων και ο καπετάνιος μπορεί να ανησυχούσε μη χαθούν οι άνδρες στην ταραγμένη θάλασσα με τις μικροσκοπικές σωσίβιες λέμβους. Ή ίσως είχε καταλάβει ποιο ήταν το μικροσκοπικό νησί πέρα από τον ύφαλο: Το North Sentinel -το πιο θανατηφόρο από τα 200 νησιά στην αλυσίδα των Andaman Island.

Το καλωσόρισμα
Λίγες μέρες αργότερα, η επιφυλακή του Primrose εντόπισε μια ομάδα σκουρόδερμων ανδρών να βγαίνουν από τη ζούγκλα, και να κατευθύνονται προς το πλοίο. Ήταν η βοήθεια; Φαινόταν πιθανό ... έως ότου οι άνδρες πλησίασαν και τότε οι ναύτες είδαν πως ήταν όλο τους γυμνοί.

Γυμνοί και ένοπλοι, χωρίς όμως όπλα. Ο καθένας είχε ένα δόρυ, ένα τόξο και βέλη ή κάποιο άλλο πρωτόγονο όπλο. Ο καπετάνιος έκανε ακόμη μια κλήση κινδύνου από τον ασύρματο, αυτή τη φορά πολύ πιο επείγουσα: "Άγριοι! Πάνω από 50, κουβαλούν διάφορα χειροποίητα όπλα, φτιάχνουν δυο ή τρεις ξύλινες βάρκες. Θα μας φτάσουν μέχρι τη δύση."

Ένας ξεχωριστός κόσμος

φωτογραφία

Μετά από μια έντονη αντιπαράθεση που διήρκεσε λίγες μέρες, το πλήρωμα του Primrose απομακρύνθηκε με ελικόπτερο. Ήταν τυχεροί που ξέφυγαν: Ήταν ατυχία τους που ναυάγησαν στα ανοικτά ενός από τα πιο παράξενα νησιά στη Γη, και ίσως το τελευταίο του είδους του. Οι ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι οι άνδρες που εμφανίστηκε στην παραλία εκείνο το πρωί του 1981 είναι μέλη μιας φυλής κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, που ζουν στο νησί εδώ και 65.000 χρόνια. Δηλαδή 35.000 χρόνια πριν την τελευταία εποχή των παγετώνων, 55.000 χρόνια πριν εξαφανιστούν τα μεγάλα μαλλιαρά μαμούθ από τη Βόρεια Αμερική και 62.000 χρόνια πριν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χτίσουν τις πυραμίδες της Γκίζας. Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύεται ότι είναι οι απευθείας απόγονοι των πρώτων ανθρώπων από την Αφρική.

Ο έξω κόσμος ξέρει το North Sentinel Island εδώ και αιώνες, αλλά οι κάτοικοι του είναι σχεδόν αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και διατηρούν έντονα την απομόνωσή τους μέχρι σήμερα. Κανείς δεν ξέρει τι γλώσσα μιλούν ή πως αυτοαποκαλούνται -ποτέ δεν επέτρεψαν σε κανέναν να τους πλησιάσει για να μάθει. Ο έξω κόσμος τους αποκαλεί "Sentineli" ή "Sentinelese," από το νησί. Υπολογίζεται ότι το έκτασης 28 τετ. μιλίων νησί (λίγο μεγαλύτερο από το Μανχάταν), μπορεί να στεγάσει μέχρι και 400 κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, αλλά κανείς δεν ξέρει πόσοι ζουν εκεί.

Μόνοι στο σπίτι
Το North Sentinel Island είναι κατάλληλο για να υποστηρίξει και να απομονώσει μια φυλή, όπως οι Sentinelese. Είναι πολύ μικρό για να τραβήξει το ενδιαφέρον εποίκων ή αποικιακών δυνάμεων, ειδικά όταν υπάρχουν μεγαλύτερα και καλύτερα νησιά πολύ κοντά του. Και σε αντίθεση με πολλά απ' αυτά τα νησιά, το North Sentinel δεν έχει φυσικά λιμάνια, οπότε δεν υπάρχει καλό μέρος ώστε να βρει καταφύγιο από κάποια καταιγίδα ένα πλοίο. Επιπλέον, το νησί περιβάλλεται από κοραλλιογενείς υφάλους που εμποδίζουν τα μεγάλα πλοία να πλησιάσουν. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα στα χρόνια των ιστιοπλοϊκών, όταν τα πλοία δεν μπορούσαν να κάνουν γρήγορους ελιγμούς και να ξεφύγουν από τη στιγμή που συνειδητοποίησαν ότι υπήρχαν ύφαλοι. Στενά ανοίγματα σε αυτούς τους υφάλους επιτρέπουν μόνο σε μικρές βάρκες να περάσουν στην παραλία, αλλά είναι βατά μόνο με πολύ καλό καιρό και ήρεμες θάλασσες, κάτι που συμβαίνει δύο μήνες το χρόνο. Τους υπόλοιπους 10 μήνες, το νησί δεν μπορεί να προσεγγιστεί με ασφάλεια από τη θάλασσα.

Αυτάρκεια

φωτογραφία

Την ίδια στιγμή που κρατούν τους αγνώστους μακριά, οι ύφαλοι κρατούν τους Sentinelese μέσα, επειδή δημιουργούν αρκετές ρηχές λιμνοθάλασσες που είναι γεμάτες με θαλάσσια ζωή. Η τροφή που παρέχουν οι λιμνοθάλασσες είναι τόσο άφθονη που οι Sentinelese ποτέ δεν χρειάστηκαν να ψαρέψουν στα βαθιά νερά της θάλασσας πέρα από τους κοραλλιογενείς υφάλους. Με τα κανό τους κινούνται στις ρηχές λιμνοθάλασσες σπρώχνοντας τα με κοντάρια, αλλά δεν μπορούν να κινηθούν σε βαθύτερα νερά από το μήκος των παλουκιών. Δεν έχουν εφεύρει τα κουπιά, χωρίς τα οποία δεν μπορούν να φύγουν από το νησί.

Τα Andaman Islands, ανάμεσα τους και το North Sentinel, βρίσκονται στο σταυροδρόμι αρχαίων εμπορικών δρόμων ανάμεσα στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ασία. Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτό μπορεί να ενθάρρυνε περαιτέρω τις τάσεις απομονωτισμού των Sentinelese, επειδή το σκούρο δέρμα τους και η εμφάνιση τους σαν να προέρχονται από την Αφρική θα τους έκανε στόχο των δουλεμπόρων που μπορεί να προσπάθησαν να πατήσουν στο νησί. Η περιοδική επαφή με τέτοιους ξένους θα δυνάμωνε μόνο την εχθρότητα της φυλής προς τον έξω κόσμο και την επιθυμία τους να μείνουν μόνοι τους.

Ποιον φοράς;
Ένα ακόμα πράγμα που προστάτευσε τους Sentinelese από τους ξένους ήταν η πανάρχαια πεποίθηση ότι όλες οι φυλές στα Andaman ήταν κανίβαλοι. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιοι ήταν, εκτός από το ότι ορισμένες φυλές φορούσαν τα οστά των προγόνων τους για κοσμήματα (και τα κρανία τους) δεμένα στις πλάτες τους. Εύκολα θα τους παρεξηγούσε κανείς για κανίβαλους. Άλλωστε, ποιος θα ήθελε να μείνει τόσο καιρό ώστε να το ανακαλύψει μόνος του;

Μέχρι τη στιγμή που ο Έλληνας αστρονόμος Πτολεμαίος έγραψε για ένα "Νησί Κανιβάλων" κάπου στον Κόλπο της Βεγγάλης τον 2ο μ.Χ. αιώνα, οι ναυτικοί είχαν ήδη δώσει στα Andaman την "ρετσινιά". Ο Μάρκο Πόλο δεν βοήθησε τα πράγματα στα 1290 όταν περιέγραψε τους Andamanese ως "κτηνώδη και άγρια ​​φυλή ... [που] σκοτώνουν και τρώνε κάθε ξένο που πιάνουν". Τέτοιες αξιώσεις σίγουρα κράτησαν τους ξένους μακριά.

Οι ξένοι φέρνουν δώρα

φωτογραφία

Η πρώτη πραγματική απειλή για τους ιθαγενείς του North Sentinel Island εμφανίστηκε το 1858, όταν οι Βρετανοί έφτιαξαν μια σωφρονιστική αποικία στο Port Blair κοντά στο South Andaman Island και προσπάθησαν να κατευνάσουν τις τοπικές φυλές -τους Great Andamese, τους Onge, τους Jarawa και τελικά τους Sentinelese. Μια τεχνική που χρησιμοποίησαν ήταν να απαγάγουν ένα μέλος από μια εχθρική φυλή, να το κρατούν για μικρό χρονικό διάστημα, του φερόντουσαν καλά και στη συνέχεια τον στόλιζαν με δώρα και τον άφηναν να επιστρέψει στο λαό του. Έτσι, οι Βρετανοί ήλπιζαν να αποδείξουν τη φιλικότητα τους. Αν δεν έπιανε η πρώτη προσπάθεια, το επαναλάμβαναν πολλές φορές μέχρι που κάποια εχθρική φυλή γινόταν φιλική.

Το 1880 μια μεγάλη, βαριά οπλισμένη ομάδα υπό την ηγεσία του 20χρονου Maurice Vidal Portman, του Βρετανού αποικιακού διαχειριστή, πάτησε το πόδι της στο North Sentinel και έκανε -έτσι πιστεύεται- την πρώτη εξερεύνηση του νησιού από ξένους. Αρκετές μέρες πέρασαν προτού έχουν οποιοδήποτε επαφή με τους Sentinelese, επειδή τα μέλη της φυλής εξαφανίστηκαν μέσα στη ζούγκλα, όταν πλησίασαν οι άγνωστοι.

Τελικά, μετά από αρκετές μέρες στο νησί, η ομάδα βρήκε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που ήταν πολύ γέροι για να φύγουν και πολλά μικρά παιδιά. Ο Portman έφερε τους δύο ενήλικες και τέσσερα από τα παιδιά πίσω στο Port Blair. Όμως, ο άνδρας και η γυναίκα σύντομα άρχισαν να αρρωσταίνουν και τελικά πέθαναν, πιθανότατα από την έκθεση τους στις δυτικές ασθένειες όπως η ευλογιά, η ιλαρά και η γρίπη, στις οποίες είχαν ελάχιστη ή καμία αντίσταση. Έτσι ο Portman επέστρεψε τα τέσσερα παιδιά στο North Sentinel και τα άφησε ελεύθερα με δώρα για την υπόλοιπη φυλή. Τα παιδιά εξαφανίστηκαν μέσα στη ζούγκλα και ποτέ δεν τα είδε κανείς ξανά.

Η σειρά της Ινδίας
Μετά από αυτή την εμπειρία, οι Βρετανοί άφησαν τους Sentinelese στην ησυχία τους και προσπάθησαν να τα βρουν με τις άλλες φυλές. Όταν η Ινδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Μεγάλη Βρετανία το 1947, τα νησιά Andaman παραδόθηκαν στην Ινδία, αλλά και οι Ινδοί αγνόησαν τους Sentinelese, για περίπου 20 χρόνια.

Το 1967, η κυβέρνηση της Ινδίας ξεκίνησε τη δική της μεγάλης κλίμακας εκστρατεία στο North Sentinel, με πολλούς ενόπλους αστυνομικούς και αξιωματικούς του ναυτικού. Η επίσκεψη ήταν λιγότερο επιθετική από ότι αυτή των Βρετανών 87 χρόνια νωρίτερα (χωρίς απαγωγές), και πιο επιστημονική (κάποιος ανθρωπολόγος ονόματι T.N. Pandit ήταν μέλος της ομάδας). Αλλά ποτέ δεν βρήκαν ούτε έναν Sentinelese -για άλλη μια φορά, τα μέλη της φυλής εξαφανίστηκαν βαθύτερα στη ζούγκλα όταν πλησίασαν οι ξένοι.

Επανάληψη των δώρων

Αυτό ξεκίνησε μια πολιτική δεκαετιών των "επισκέψεων επαφής" από την ινδική κυβέρνηση στο North Sentinel. Κάπου-κάπου, ένα ινδικό πολεμικό πλοίο αγκυροβολούσε έξω από τους κοραλλιογενείς υφάλους και στέλνονταν μικρές βάρκες να προσεγγίσουν τις παραλίες. Πλησίαζαν τις παραλίες, αλλά δεν πατούσαν την στεριά. Έπρεπε να είναι σίγουροι ότι δε θα τους ερχόταν κάποιο βέλος από τους Sentinelese.

Οι ξένοι, όπως οι Βρετανοί πριν από αυτούς, ήρθαν και έφερναν δώρα -συνήθως μπανάνες και καρύδες, οι οποίες δεν αναπτύσσονται στα νησιά, και άλλες φορές άλλα δώρα, όπως περιδέραια με χάντρες, σφαίρες από καουτσούκ, πλαστικούς κάδους, κατσαρόλες και τηγάνια. Όταν οι επισκέπτες προσέγγιζαν όσο αισθανόντουσαν ασφαλείς, πετούσαν τα πράγματα στη θάλασσα για να βγουν στην παραλία. Ή, αν η ομάδα ήταν αρκετά μεγάλη για να φοβίσει τους Sentinelese και αυτοί να υποχωρήσουν στη ζούγκλα, έβγαιναν στην παραλία, αλλά τόσο όσο να αφήσουν τα δώρα και να φύγουν πριν οι Sentinelese επιτεθούν. Όταν ένα κινηματογραφικό συνεργείο του National Geographic έμεινε πολύ καιρό κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας επίσκεψης το 1975, ένας πολεμιστής Sentinelese με ένα τόξο και βέλος έριξε στον διευθυντή και τον πέτυχε στο μηρό, και στη συνέχεια στάθηκε στην παραλία γελώντας για το επίτευγμα του.

Στενές επαφές
Μόνο στις αρχές του 1990, μετά από 20 χρόνια τέτοιων επισκέψεων, οι Sentinelese χαλάρωσαν την άμυνα τους -λίγο- και επέτρεψαν στις βάρκες να πλησιάσουν και άλλο. Μερικές φορές άοπλοι από την φυλή στεκόντουσαν στην παραλία, ενώ οι άνθρωποι στις βάρκες πετούσαν τις καρύδες στη θάλασσα. Μερικές φορές, έμπαιναν στο νερό για να μαζέψουν τις καρύδες μόνοι τους. Ακόμα και έτσι, δεν άφηναν τους ξένους να μείνουν πολλή ώρα. Μετά από λίγο, οι Sentinelese έδειχναν με απειλητικές χειρονομίες ή "προειδοποιητικές βολές" -εκτόξευαν βέλη χωρίς αιχμές- ότι η επίσκεψη είχε τελειώσει.

Αφήστε τους ήσυχους

Αυτό ήταν η πιο κοντινή επαφή των Sentinelese με τον έξω κόσμο. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η ινδική κυβέρνηση αποφάσισε ότι η πολιτική της με τους Sentinelese δεν είχε νόημα και σταμάτησε τις επισκέψεις το 1996.

Οι επισκέψεις δεν είχαν κανένα νόημα για την Ινδία, αλλά ήταν επικίνδυνες για τους Sentinelese. Με τόσο μικρή αντίσταση στις δυτικές ασθένειες, οι νησιώτες κινδύνευαν όχι μόνο με θάνατο λόγω της επαφής με τον έξω κόσμο, αλλά και την εξαφάνιση ολόκληρης της φυλής. Αυτό συνέβη με τις άλλες φυλές των νησιών Andaman: Όταν οι Βρετανοί δημιούργησαν τη σωφρονιστική αποικία στο South Andaman το 1858, οι αυτόχθονες των νησιών ήταν σχεδόν 7.000. Αλλά την άφιξη των Βρετανών ακολούθησαν επιδημίες, όπως η πνευμονία, η ιλαρά, η παρωτίτιδα και η Ρωσική γρίπη, που αποδεκάτισαν τις φυλές. Μετά από περισσότερα από 150 χρόνια εκτεθειμένοι στις δυτικές ασθένειες, έφτασαν σε λιγότερα από 300 άτομα, και συνέχισαν να μειώνονται. Μερικές φυλές εξαφανίστηκαν εντελώς. Οι Sentinelese, αρνούμενοι την επαφή με τον έξω κόσμο, είναι η μόνη φυλή που έχει αποφύγει αυτή τη μοίρα.

Αποχαιρετισμός

Οι Sentinelese επέζησαν του τσουνάμι που έπληξε την περιοχή το 2004, με ελάχιστες απώλειες. Όταν ένα ινδικό ελικόπτερο του ναυτικού έφτασε τρεις ημέρες μετά να ελέγξει πως ήταν και να ρίξει δέματα με τρόφιμα στην παραλία, ένας πολεμιστής Sentinelese βγήκε από τη ζούγκλα και προειδοποίησε το ελικόπτερο να φύγει, σημάδι ότι οι Sentinelese δεν ήθελαν βοήθεια από ξένους.

Μακριά!
Σήμερα, η ινδική κυβέρνηση επιβάλλει μια ζώνη τριών μιλίων αποκλεισμού γύρω από το North Sentinel με ​​τακτικές θαλάσσιες και εναέριες περιπολίες. Βαριά πρόστιμα και φυλάκιση περιμένουν όποιους αλιεύουν καταπατώντας τη ζώνη. Και αν αυτό δεν είναι αρκετά αποτρεπτικό, οι Sentinelese συνεχίζουν να υπερασπίζονται το νησί τους, πιο έντονα από ποτέ. Το 2006 δυο ψαράδες αποκοιμήθηκαν στην βάρκα τους. Η άγκυρα χαλάρωσε και η βάρκα βρέθηκε στους υφάλους. Οι Sentinelese τους σκότωσαν και τους έθαψαν στην παραλία. Όταν ένα Ινδικό ελικόπτερο προσπάθησε να πάρει τους νεκρούς, οι Sentinelese πολέμησαν με τόξα και δόρατα.

Μάτια στον ουρανό

Σήμερα οποιοσδήποτε με ένα λάπτοπ και πρόσβαση στο Google Earth μπορεί να δει περιοχές όπως η Area 51 ή τη μυστική στρατιωτική βάση στην έρημο της Νεβάδα. Να δει το όρος Weather, μια μυστική εγκατάσταση στην Βιρτζίνια που λέγετε ότι κρύβονται τα μέλη του Κογκρέσου σε περιόδους κρίσεων.

Αλλά αν κανείς κοιτάξει το North Sentinel στον κόλπο της Βεγγάλης, βλέπει μόνο το ναυάγιο του Primrose από το 1981. Κανείς δεν μπορεί να δει τους Sentinelese, τις καλύβες τους ή οτιδήποτε άλλο από τη ζωή τους. Η πυκνή ζούγκλα που καλύπτει κάθε σπιθαμή του νησιού, εκτός από τις παραλίες, κρύβει τα πάντα. Ακόμα και από το διάστημα, οι Sentinelese παραμένουν ελεύθεροι από τα αδιάκριτα βλέμματα.