Είναι ένα αρχαίο εργαλείο, που δημιουργήθηκε πριν 2.000 χρόνια και πάνω όταν οι άνθρωποι πίστευαν ότι η Γη είναι το κέντρο του σύμπαντος. Συχνά αποκαλείται και ο πρώτος υπολογιστής, όπως και να έχει όμως, οι αστρολάβοι είναι αντικείμενα με μυστήριο και ομορφιά.
Τι κάνει λοιπόν ένας αστρολάβος κάνουν και πώς ήταν χρήσιμοι στον αρχαίο κόσμο; Πρώτον, επιλύουν προβλήματα υπολογίζοντας π.χ. την ώρα της ημέρας, σύμφωνα με τη θέση του ήλιου και των αστεριών στον ουρανό. Όπως ένας υπολογιστή, έβαζαν στοιχεία και είχαν τα αποτελέσματα. Ήταν φτιαγμένοι από ορείχαλκο και είχαν διάμετρο 15 εκατοστά, αν και υπήρχαν και πολύ μεγαλύτεροι.
Ο ουρανός απεικονιζόταν στην επιφάνεια του αστρολάβου, με επίκεντρο τα 20 φωτεινότερα αστέρια. Αν όμως οι αρχαίοι πίστευαν στο γεωκεντρικό σύμπαν, πώς λειτουργούσε όπως το ηλιοκεντρικό σύστημα; Οι αρχαίοι γνώριζαν τα σχετικά μεγέθη της Γης και του Ήλιου και τις αποστάσεις μεταξύ τους. Με βάση αυτό που μπορούσαν να δουν με το μάτι, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του ηλιοκεντρικού και του γεωκεντρικού συστήματος -τουλάχιστον όσον αφορά τα μαθηματικά.
Το να γράψει κάποιος το πως δούλευε ένας αστρολάβος θα ήταν ανούσιο -η επίδειξη είναι πολύ καλύτερη μέθοδος. Δείτε μια επίδειξη στο βίντεο που ακολουθεί.
Ο αστρολάβος έγινε ένα από τα βασικά εργαλεία για την αστρονομία μέχρι τα τέλη του Μεσαίωνα. Κατά τη διάρκεια των αιώνων παρήχθησαν διάφοροι τύποι αστρολάβου, ο πιο συνηθισμένος είναι ο σφαιρικός αστρολάβος. Οι αρχές αυτής της προβολής ήταν γνωστές πολύ πριν από το 150 π.Χ., αλλά πιστεύεται ότι ο πρώτος λειτουργικός σφαιρικός αστρολάβος παρήχθη αιώνες μετά. Βέβαια, αυτό που αναγνωρίζουμε ως αστρολάβο είχε γίνει κοινός στην αστρονομία από 400 μ.Χ.
Η προέλευση του αστρολάβου, όπως και τόσες άλλες επιστήμες, βρίσκεται στην κλασική Ελλάδα. Γνωρίζουμε ότι ο Απολλώνιος μάλλον μελέτησε τον αστρολάβο τουλάχιστον 200 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Την θεωρία ανέπτυξε αργότερα ο Ίππαρχος, ο οποίος γεννήθηκε στη Νίκαια της Μικράς Ασίας, ο οποίος σπούδασε γύρω στο 180 π.Χ. στη Ρόδο.
Η πρώτη μηχανή τύπου αστρολάβου αναφέρεται στα έργα του Βιτρούβιο ο οποίος πέθανε το 26 π.Χ. και περιέγραψε ένα ρολόι στην Αλεξάνδρεια, που είχε ένα περιστρεφόμενο πεδίο με αστέρια πίσω από ένα συρμάτινο πλαίσιο.
Αν και δεν υπάρχει καμία πραγματική απόδειξη, ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (πέθανε το 168 μ.Χ.) σίγουρα άφησε να εννοηθεί στα γραπτά του (από τη βάση του στην Αλεξάνδρεια) ότι είχε στην κατοχή του ένα μέσο πολύ παρόμοιο με αυτό που αναγνωρίζουμε σήμερα.
Στην Αλεξάνδρεια, περίπου 300 χρόνια μετά τον Πτολεμαίο, η "παγανίστρια" μαθηματικός και φιλόσοφος Υπατία θα κατηγορηθεί για σατανικές τελετουργίες που αφορούν, μεταξύ άλλων, τον αστρολάβο, από τη χριστιανική κοινότητα της πόλης. Της επιτέθηκαν, την βίασαν και την εκτέλεσαν το 415 μ.Χ. στο φως της ημέρας. Ο μαθητής της Θέων ο Αλεξανδρεύς, άφησε πίσω του άφθονες σημειώσεις σχετικά με τη χρήση του αστρολάβου.
Δεν είναι να απορεί κανείς που μετά την κατάρρευση της Υπατίας, η Ευρώπη έχασε τον αστρολάβο, μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όταν και επήλθε ο Μεσαίωνας. Η ελληνιστική γνώση χάθηκε στη Δυτική Ευρώπη, ο κόσμος θεωρούσε οτιδήποτε ελληνιστικό "παγανιστικό" και έβλεπε την τεχνολογία με μεγάλη καχυποψία. Ωστόσο, διατηρήθηκε ζωντανός στον ισλαμικό κόσμο, όπου υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία για τη χρήση και την ανάπτυξη του.
Θα επιστρέψει στην Ευρώπη μέσω των Μαυριτανών της Ανδαλουσίας. Χωρίς την Ισλαμική Ισπανία, η Αναγέννηση μπορεί μην είχε συμβεί ποτέ. Οι ιδέες από την Ανδαλουσία εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη τον 12ο αιώνα και πολλές δυτικοευρωπαίοι διανοούμενοι συνέρρεαν σε μέρη όπως η Κόρδοβα, μιας και αποτελούσε μεγάλο κέντρο των "χαμένων" γνώσεων. Πολλά από τα παλιά ελληνικά κείμενα μεταφράστηκαν στα Αραβικά, από εκεί στα Λατινικά και ο αστρολάβος εισήχθη εκ νέου στην Ευρώπη.
από: kuriositas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου