Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017

Βικτώρια και Αμπντούλ: η φιλία που σκανδάλισε την Αγγλία


Κοντά στο τέλος της βασιλείας της, η βασίλισσα Βικτώρια ανέπτυξε μια φιλία με έναν Ινδό υπηρέτη, τον έκανε έμπιστο σύμβουλό της και εξόργισε την Αυλή της.



Στο πλαίσιο των εορτασμών του Χρυσού Ιωβηλαίου -δηλαδή, 50 χρόνια στο θρόνο- της βασίλισσας Βικτωρίας, η βασίλισσα φιλοξένησε δεκάδες ξένους ηγεμόνες σε ένα πλούσιο συμπόσιο. Έκανε μια μεγάλη πομπή μέχρι το Αβαείο του Γουέστμινστερ σε ανοιχτή άμαξα, συνοδευόμενη από το ιππικό της Ινδίας, χαιρέτησε τα πλήθη από το μπαλκόνι του παλατιού και απόλαυσε ένα θέαμα με πυροτεχνήματα. Αλλά από όλα τα αξιοσημείωτα γεγονότα του Ιωβηλαίου, ήταν η συνάντηση της βασίλισσας με τον Αμπντούλ Κάριμ. Ο νεαρός άνδρας είχε φτάσει στο Ηνωμένο Βασίλειο ως "δώρο από την Ινδία", με σκοπό να βοηθήσει τη Βικτώρια να απευθυνθεί στους Ινδούς πρίγκιπες στο συμπόσιο της. Ο Καρίμ, αργότερα αποδείχτηκε ο πιο αξιόπιστος έμπιστος της βασίλισσας και το πιο περιφρονημένο μέλος της Αυλής της.

Η ασυνήθιστα φιλία της βασίλισσας με τον Ινδό υπηρέτη της ξεκίνησε το 1887 και διήρκεσε 14 χρόνια (η περίοδος που παρουσιάζεται στην ταινία Victoria & Abdul). Ο Καρίμ ήταν ο αγαπημένος μουνσί της βασίλισσας, ο δάσκαλος που της έκανε κάθε μέρα μαθήματα Ουρντού, την εκπαίδευσε σε ινδικές υποθέσεις και της έμαθε το κάρι. Η βασίλισσα με τη σειρά της, του έκανε δώρα, του έδωσε τίτλους και τιμές, κάτι που δυσαρέστησε την βασιλική οικογένεια. Όταν το 1901 πέθανε η βασίλισσα, τα παιδιά της έκαψαν κάθε γράμμα που είχε στείλει στον Καρίμ και τον απέλασαν στην Ινδία. Ωστόσο, το αρχείο του επιβίωσε, χάρη σε μεγάλο βαθμό στο ημερολόγιό του, το οποίο σώζεται από τους απογόνους του.

Αυτό το ημερολόγιο αποκαλύφθηκε μόλις πρόσφατα από τον Shrabani Basu, τον ιστορικό που έγραψε το κείμενο της ταινίας. Όπως αναφέρει ο Basu, ο Καρίμ γεννήθηκε κοντά στην πόλη Τζάνσι και ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο παιδί από έξι αδέρφια. Ο πατέρας του, Haji Wuzeeruddin, ήταν βοηθός νοσοκομείου, μια εξειδικευμένη θέση που απαιτούσε κάποια ιατρικά προσόντα. Αυτό όμως δεν τοποθετούσε τον Wuzeeruddin στην ανώτερη τάξη. Η δουλειά όμως ήταν καλή και του επέτρεπε να μισθώσει έναν Maulvi (μουσουλμάνος λόγιος), για να διδάξει τον γιο του. Υπό τον Maulvi, ο Καρίμ έμαθε τόσο την Περσική όσο και την Ουρντού και έπιασε θέση γραμματέα σε φυλακή στην πόλη Άγκρα. Εκεί ήταν ο Καρίμ όταν κλήθηκε να υπηρετήσει την πρόσφατα ανακηρυγμένη Αυτοκράτειρα της Ινδίας, Βασίλισσα Βικτώρια.

Πορτραίτο του Καρίμ, 1888 - πηγή

Ο επιθεωρητής της φυλακής, John Tyler, είχε συνοδεύσει πρόσφατα 34 κρατούμενους στην αποικιακή έκθεση του 1886 στο Λονδίνο, όπου έδειξε μερικά χαλιά που είχαν υφανθεί στο πλαίσιο του προγράμματος αποκατάστασης. Η βασίλισσα Βικτώρια εντυπωσιάστηκε και ζήτησε από τον Tyler να επιλέξει δύο Ινδιάνους συνοδούς για να την βοηθήσουν Ιωβηλαίο. Οι άντρες θα διευκόλυναν την επικοινωνία με τους Ινδούς αξιωματούχους. Ο δεύτερος Ινδός ήταν ο Mohamed Buxshe, ένας έμπειρος υπάλληλος ενός Βρετανού στρατηγού. Σε σύγκριση με τον Buxshe, ο Καρίμ ήταν τρομερά απροετοίμαστος για τα νέα του καθήκοντα. Αλλά πριν αναχωρήσει για το Λονδίνο, έλαβε μια σειρά μαθημάτων στην εθιμοτυπία του παλατιού και την αγγλική γλώσσα.

Η πρώτη εντύπωση της Βικτώριας για τον Καρίμ καταγράφηκε στα ημερολόγιά της, όπου τον περιέγραψε "ψηλό με μια ωραία σοβαρή όψη". Μετά τα καθήκοντά τους, ο Καρίμ και ο Buxshe πήγαν μαζί με την βασίλισσα στη θερινή κατοικίας της, στη νήσο Γουάιτ στη Μάγχη. Εκεί, ο Καρίμ, χρησιμοποιώντας καρυκεύματα που είχε φέρει από την Άγκρα, έφτιαξε κοτόπουλο κάρυ με πιλάφι. Σύμφωνα με τον βιογράφο της Βικτώριας, η βασίλισσα δήλωσε ότι το πιάτο ήταν "άριστο" και το πρόσθεσε στο μενού της.

Πρόθυμη να βυθιστεί περαιτέρω στον ινδικό πολιτισμό, η Βικτώρια ζήτησε από τον Καρπιμ να της μάθει την Ουρντού, ή, όπως ήταν γνωστό εκείνη την εποχή, την γλώσσα Χιντουστάνι. "Μαθαίνω λίγα Χιντουστάνι για να μιλήσω στους υπηκόους μου. Είναι ενδιαφέρον για μένα, τόσο η γλώσσα όσο και ο λαός", έγραφε ο Βικτώρια. Το ενδιαφέρον αυτό σύντομα στράφηκε σε ζήλο. Σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ καθηγητή και μαθήτριας, η βασίλισσα διπλασίασε τα μαθήματα αγγλικών του Καρίμ που μάθαινε γρήγορα. Μέσα σε δύο μήνες, η Βικτώρια έπαψε να στέλνει επιστολές στον Καρίμ μέσω του προσωπικού της και άρχισε να του γράφει απευθείας. Λίγο αργότερα, του απένειμε τον τίτλο του Munshi Hafiz Abdul Karim, καθιστώντας τον τον επίσημο Ινδό υπάλληλό της και τον απάλλαξε από τα καθήκοντά του.

Αυτή η σχέση ανησύχησε τα μέλη της Αυλής. Πριν από τον Κάριμ, ο στενότερος έμπιστος της Βικτώριας ήταν ο Σκωτσέζος υπηρέτης της, ο Τζον Μπράουν. Η βασίλισσα ανέπτυξε πολύ τη σχέση της με τον Μπράουν μετά το θάνατο της συζύγου του, τόσο πολύ, που πολλά μέλη της Αυλής την αποκαλούσαν δόλια "κυρία Μπράουν". Όταν ο Μπράουν πέθανε το 1883, κανένας υπάλληλος δεν πήρε τη θέση του. Ωστόσο, ο Καρίμ ανέβαινε όλο και περισσότερο σε αυτόν τον ρόλο. Ταξίδευε συνεχώς με τη Βικτώρια και είχε πάρει την παλιά κρεβατοκάμαρες του Μπράουν.

Η βασίλισσα Βικτώρια, 1882 - πηγή

Αν και τα ημερολόγια του Καρίμ δεν δείχνουν τίποτε ρομαντικό, η σχέση του με τη βασίλισσα ήταν περίεργη. Μάλιστα, οι δυο τους πέρασαν μια νύχτα στο Glassat Shiel, ένα απομακρυσμένο εξοχικό στη Σκωτία που η βασίλισσα είχε πάει και με τον Μπράουν (μετά το θάνατό του, η ίδια υποσχέθηκε να μην ποτέ ξανά). Η Βικτώρια υπέγραφε τις επιστολές της προς τον Κάριμ ως "η στενότερη φίλη σου" και "η αγαπημένη σου μητέρα". Του έδωσε υπηρέτες, του επέτρεψε να φέρει τη σύζυγό του στην Αγγλία, φιλοξένησε τον πατέρα του και άλλα μέλη της οικογένειας.

Στις επιστολές τους ο ένας προς τον άλλο, οι αυλικοί καταταράσσονταν τον Μουνσι. Η Lady-in-waiting, Marie Millet είχε γράψει, "Δεν μπορώ να σκεφτώ έναν λόγο γιατί η πανούκλα δεν τον πήρε μακριά. Θα μπορούσε να είχε κάνει μια καλή πράξη!". Ο γραμματέας Arthur Bigge ήθελε ο Καρίμ και ο πατέρας του "μια ευτυχισμένη και διαρκή απόσυρση στη φυλακή!".

Κάποιοι βασιλικοί συνεργάτες είχαν λογικά παράπονα για τα υπερβολικά αιτήματα του Καρίμ. Συχνά ζητούσε από τη βασίλισσα να τον ευνοεί -όπως για παράδειγμα, να εξασφαλίσει σύνταξη στον πατέρα του ή να προωθήσει το παλιό του αφεντικό. Αλλά δεν ήταν μόνο η αλαζονεία του που τους ενοχλούσε αλλά και ο ρατσισμός του 19ου αιώνα. Ήταν αδιανόητο ένας Ινδός να είναι σε σχεδόν ίδιο επίπεδο με τους λευκούς υπηρέτες της βασίλισσας, να τρώει στο ίδιο τραπέζι με αυτούς, να μοιράζεται την καθημερινότητά τους.

Η βασίλισσα γνώριζε καλά την έχθρα προς το πρόσωπο του Καρίμ και δεν το ανέχτηκε. Ο βοηθός γραμματέας της, Fritz Ponsonby, έγραψε, "η βασίλισσα επιμένει να προωθήσει τον Μούνσι και αν δεν ήταν για η διαμαρτυρία μας, δεν ξέρω πού θα σταματούσε. Αλλά μάταια! Η βασίλισσα λέει ότι είναι 'φυλετική προκατάληψη' και ότι ζηλεύουμε τον φτωχό Μούνσι". Η Βικτώρια έκανε δώρα και έδινε τίτλους στο Καρίμ εν μέρει επειδή ήξερε ότι η Αυλή δε θα του απέδιδε τον ίδιο σεβασμό όταν εκείνη πέθαινε.

Η βασίλισσα με τον Καρίμ, Ιούλιος 1893 - πηγή

Παρόλο που ο Κάριμ ήδη απολάμβανε σπίτια στις βασιλικές κατοικίες του Γουίντσορ, του Μπαλμόραλ και του Όσμπορν, η Βικτώρια τον είχε εξασφαίσει και στην Άγκρα. Η τελευταία της επιθυμία ήταν ο Κάριμ να είναι ένας από τους κύριους που θα πενθούσαν στην κηδεία της, μια τιμή που δόθηκε μόνο στους πιο στενούς φίλους και την οικογένειά της. Η Βικτώρια δεν μπόρεσε να ελέγξει το τι θα συνέβαινε στον Μούνσι από τον τάφο, αλλά έκανε ό,τι μπορούσε για να μετριάσει τη σκληρή μεταχείριση που πίστευε ότι θα αντιμετώπιζε.

Οι φόβοι της βασίλισσας ήταν δικαιολογημένοι. Μετά το θάνατό της, στις 22 Ιανουαρίου του 1901, τα παιδιά της ενέργησαν γρήγορα για να εκδιώξουν τον αγαπημένο σύμβουλό της. Ο Εδουάρδος Ζ' έστειλε φρουρούς στο σπίτι του Καρίμ, κατάσχεσαν όλες τις επιστολές της βασίλισσας, τις έκαψαν επί τόπου και τον διέταξαν να επιστρέψει άμεσα στην Ινδία.

Οι κληρονόμοι της Βικτώριας δεν μπόρεσαν να σβήσουν εντελώς τον Μούνσι από τα δημόσια αρχεία, αλλά επεξεργάστηκαν και έκρυψαν την ύπαρξή του όσο καλύτερα μπορούσαν.

Ο Καρίμ πέθανε στην Άγκρα το 1909. Δεν απέκτησε παιδιά για να διατηρήσουν τις αναμνήσεις του. Αλλά, από την φωτιά των φρουρών επέζησε το προσωπικό του ημερολόγιο. Το βιβλίο παρέμεινε στην οικογένειά του για αρκετές γενιές. Οι απόγονοί του μοιράστηκαν το ημερολόγιό του με τον Basu το 2010.

από: smithsonianmag.com

1 σχόλιο: