Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2023

Jasper Maskelyne, ο μάγος που ισχυρίστηκε ότι νίκησε τον Ρόμελ

Ο διάσημος μάγος Jasper Maskelyne που ισχυρίστηκε ότι βοήθησε στη νίκη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
 
Παρά τις συναρπαστικές ιστορίες του Jasper Maskelyne για την εφευρετικότητά του και τις επιδείξεις εξαφάνισης στο μέτωπο της Βόρειας Αφρικής, αποκαλύφτηκε αργότερα ότι πολλές από τις περιπέτειές του δεν ήταν καν αληθινές.
 
 
 
Δείτε ακόμη:

 
Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικητές αρέσκονταν σε καλές ιστορίες από το Μέτωπο -όσο πιο τολμηρή και έξυπνη, τόσο το καλύτερο. Έτσι, όταν εμφανίστηκε ο Jasper Maskelyne που είχε να πει μερικές απίθανες ιστορίες που είχαν να κάνουν με τη χρήση μαγείας για να νικήσει τους στρατηγούς του Χίτλερ, τράβηξε την προσοχή του κόσμου.

Από το 1940 έως το '42, ο βρετανικός στρατός -μειονεκτώντας σε αριθμό και όπλα αλλά και αποθαρρυμένος- πολεμούσε τους Ναζί και τους Ιταλούς στην Βόρεια Αφρική. Ο Maskelyne ισχυρίστηκε ότι, στα παρασκήνια, βρισκόταν σε εξέλιξη μια άκρως απόρρητη επιχείρηση με τη χρήση μεταμφίεσης, παραπλάνησης και ψευδαίσθησης, ώστε για να δοθεί στους Συμμάχους ένα πλεονέκτημα.

Χωρίς αυτή την παράξενη επιχείρηση, οι Ναζί μπορεί κάλλιστα να είχαν συντρίψει τη Διώρυγα του Σουέζ και να βάδιζαν προς τη νίκη.

Ο υπεύθυνος για αυτά τα απίστευτα κατορθώματα δεν ήταν κανένας άλλος από τον ίδιο τον Maskelyne, όπως ειπώθηκε. Όμως, ενώ ο Maskelyne είχε περισσότερους από έναν άσσους στο μανίκι του, χρειάστηκαν χρόνια για να καταλάβουν τα γεγονότα και τη φαντασία των δραστηριοτήτων του κατά τη διάρκεια του πολέμου.
 
Οι μακριές ρίζες του Jasper Maskelyne με την μαγεία
 

Αφίσα που διαφημίζει μια από τις παραστάσεις του παππού του Maskelyne

Ο Maskelyne ήταν απόγονος επιτυχημένων μάγων. Ο παππούς του, John Nevil Maskelyne, ήταν διάσημος μάγος στην βικτωριανή Βρετανία. Ο πατέρας του, Nevil, είχε επίσης επιτυχία στη σκηνή, αλλά έκανε και μια προσοδοφόρα καριέρα ως εφευρέτης, καθώς εφηύρε τις πρώτες τουαλέτες επί πληρωμή και κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μερικές γραφομηχανές.

Όταν στις 29 Σεπτεμβρίου 1902 γεννήθηκε ο Jasper, η οικογένεια Maskelyne διέθετε μια καλή περιουσία η οποία είχε στηριχτεί στην ψυχαγωγία και τις επιχειρήσεις. Τόσο ο παππούς του, όσο και ο πατέρας του, γέμιζαν μεγάλα θέατρα στο Λονδίνο με τις παραστάσεις τους.

Από μικρή ηλικία φαινόταν ότι ο Jasper θα ακολουθούσε το δρόμο των προγόνων του και έκανε το ντεμπούτο του στη σκηνή σε ηλικία 9 ετών. Τελικά, έγινε ένας μάγος που γοήτευε τα πλήθη και, με τον συνδυασμό του χαρίσματος που είχε, την κωμωδία, την ψευδαίσθηση και την μοναδική ικανότητα να χρησιμοποιεί διάφορα αντικείμενα, έκανε διεθνή επιτυχία.

Όμως, τα ταχυδακτυλουργικά του στη σκηνή ήταν καλύτερα από την επιχειρηματική του διαίσθηση. Στις αρχές της δεκαετίας του '30, είχε κακοδιαχειριστεί την οικογενειακή εταιρεία τόσο πολύ που αναγκάστηκε να πουλήσει τα περιουσιακά του στοιχεία όπως και το μεγάλο θέατρο που είχε αγοράσει ο παππούς του.

Ο Jasper πηγαίνει στον πόλεμο
 

Ο Maskelyne δεν είχε υπομονή για την εκπαίδευση του στρατού. Αντ' αυτού, προτιμούσε να πειραματίζεται σε μη πρακτικές εφευρέσεις, όπως η "fire cream", μια πάστα επιβράδυνσης της φωτιάς από αμίαντο.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '30 πλέον, ο Maskelyne χρησιμοποιούσε το οικογενειακό του όνομα για να πουλά κοστούμια. Το 1939 όμως, ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και αποφάσισε να καταταγεί.

Δεν ήταν εύκολο. Προσπάθησε να ενταχθεί στον Βρετανικό Στρατό ως αξιωματικός αλλά απορρίφθηκε. Τελικά κατάφερε να πείσει το Μηχανικό να τον προσλάβει. Έβλεπε τη συμμετοχή του στον πόλεμο ως έναν τρόπο να κάνει τη διαφορά για τη Βρετανία.

Όπως έγραψε αργότερα:

"Το ξέσπασμα του πολέμου του 1939, που προμήνυε αναπόφευκτη δυστυχία σε όλους, σήμαινε διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Για μένα, περιλάμβανε κάτι πολύ περίεργο και μάλλον ανησυχητικό -την εστίαση ολόκληρης της ζωής μου στο πρόβλημα του πώς να κινητοποιήσω καλύτερα τον κόσμο της μαγείας ενάντια στον Χίτλερ".

Ο δεξιοτέχνης στην παραπλάνηση Maskelyne εστάλη για εκπαίδευση στο Κέντρο Ανάπτυξης και Εκπαίδευσης Καμουφλάζ. Μαζί με άλλους, του ανατέθηκε η ανάπτυξη νέων μεθόδων συγκάλυψης στρατευμάτων στο πεδίο. Ωστόσο, βαρέθηκε γρήγορα. Θέλοντας διακαώς να αναλάβει δράση, ενθουσιάστηκε όταν η μονάδα του διατάχθηκε να πάει στην Βόρεια Αφρική για να λάβει μέρος στον πόλεμο ενάντια στα περίφημα Afrika Korps (Σώμα της Αφρικής) της "Αλεπούς της Ερήμου", στρατάρχη Ρόμελ.

Λίγο μετά αφότου έφτασε στην Αίγυπτο, ισχυρίστηκε ότι δημιούργησε τη "Μαγική Συμμορία" (The Magic Gang), μια ετερόκλητη ομάδα τεχνικών και καλλιτεχνών με διαταγές να συγκαλύπτουν ολόκληρους στρατούς, να μπερδεύουν τις εχθρικές αεροπορικές δυνάμεις και να αξιοποιούν την τέχνη της μαγείας στον πόλεμο κατά των Ναζί στην έρημο.

Το σχέδιο για την εξαφάνιση των στρατιωτών
 

Ο Maskelyne διασκεδάζει Ινδούς στρατιωτικούς κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Αίγυπτο

Επίσημα, ο Maskelyne υπηρέτησε στην Πειραματική Μονάδα Καμουφλάζ. Ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία μιας σειράς από gadget και μεταμφιέσεων για να βοηθήσει τους αιχμαλώτους πολέμου να δραπετεύσουν από τα εχθρικά στρατόπεδα.

Μεταξύ των συσκευών που οραματίστηκε ήταν χτένες με λάμες πριονιού για να τροχίζουν τις μπάρες των παραθύρων, χάρτες κρυμμένοι στο πίσω μέρος τραπουλόχαρτων και βιβλίων, και ρόπαλα κρίκετ γεμάτα εργαλεία.

Όμως οι βρετανικές δυνάμεις αντιμετώπιζαν ένα σημαντικό πρόβλημα. Εξαιτίας των μάχες στην έρημο δεν μπορούσαν να κρύψουν την κίνηση ανδρών, οχημάτων, αρμάτων μάχης και πυροβολικού. Το επίπεδο και αμμώδες τοπίο έκανε εύκολο το έργο της Luftwaffe.

Χρειάζονταν έναν τρόπο να ξεγελάσουν τον εχθρό ώστε να διατηρήσουν το στοιχείο του αιφνιδιασμού.

Ο Maskelyne είχε την τέλεια λύση. Χρησιμοποιώντας ένα απλό ξύλινο πλαίσιο καλυμμένο με βαμμένο καμβά, θα μπορούσαν να καλύψουν ένα φορτηγό και να το κάνουν να μοιάζει με άρμα μάχης, ενώ ένα άρμα του πυροβολικό θα μπορούσε να μεταμφιεστεί σε απλό όχημα ανεφοδιασμού. Η εξαπάτηση λειτούργησε άψογα και οι "Sunshields" (αντηλιακές ασπίδες) του υιοθετήθηκαν σε ολόκληρη την Βόρεια Αφρική.

Έπειτα, έπιασε δουλειά ώστε να μπερδέψει τους Ναζί. Στα απομνημονεύματά του, "Magic: Top Secret", ο Maskelyne γράφει ότι παράλλαξε μια μικρή παραλιακή πόλη με εικονικά κτίρια, εικονικά πλοία και φώτα. Η πόλη-δόλωμα ξεγέλασε τη Luftwaffe και προστάτεψε το κρίσιμο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

Ίσως το πιο φιλόδοξο έργο που περιέγραψε ο ίδιος ήταν η εγκατάσταση των "Dazzle Lights", προβολείς που περιβάλλονταν από καθρέφτες και προορίζονταν να αποπροσανατολίσουν τους πιλότους του εχθρού.

Τοποθετημένα σε απόσταση 120 μιλίων στην έρημο, ο Maskelyne εξήγησε πώς αυτά τα φώτα έκαναν αόρατη τη Διώρυγα του Σουέζ, αναγκάζοντας έτσι τα γερμανικά βομβαρδιστικά να χτυπούν λάθος στόχους και σώζοντας τις απαραίτητες προμήθειες πετρελαίου για την Βρετανία από τον Περσικό Κόλπο.

Τι ήταν αλήθεια και τι φαντασία στις ιστορίες του;
 

Οι αντηλιακές ασπίδες, όπως αυτή που τοποθετήθηκε σε ένα άρμα Matilda II το 1941, θα μπορούσαν να ξεγελάσουν τον εχθρό

Από το 1940 έως το '42, ο Maskelyne ανέφερε ότι η "Μαγική Συμμορία" παρήγαγε:

"… ανδρείκελα, ψευδή ατσάλινα κράνη και εκατομμύρια εικονικά όπλα, εικονικά τανκς και εικονικά αεροσκάφη. Μεταμφίεσαν τα αληθινά άρματα μάχης σε φορτηγά και τα πυροβόλα σε ρυμουλκούμενα, φτιάχνοντας έτσι ένα τεράστιο συνονθύλευμα ψευδαίσθησης και εξαπάτησης που όμοιό του δεν υπήρξε ποτέ ξανά πριν".


Ο Maskelyne ισχυρίστηκε ότι η πιο σημαντική συνεισφορά του ήρθε τον Σεπτέμβριο του '42, όταν κλήθηκε να χρησιμοποιήσει κάθε κόλπο για να κρύψει τις κινήσεις της βρετανικής Όγδοης Στρατιάς στη Δεύτερη Μάχη του Ελ Αλαμέιν.

Τοποθέτησαν αντηλιακές ασπίδες σε φορτηγά για να ξεγελάσουν τον Ρόμελ και να πιστέψει ότι, εκατοντάδες συμμαχικά άρματα μάχης επιτίθενται από το νότο, ενώ η πραγματική η επίθεση ερχόταν από τον βορρά.

Το κόλπο φέρεται να επέτρεψε στον Βρετανό διοικητή στρατάρχη Μπέρναρντ Μοντγκόμερι να κερδίσει την πρώτη μεγάλη νίκη της Βρετανίας στον πόλεμο. Ο πρωθυπουργός Τσόρτσιλ θα έγραφε αργότερα ότι, "Πριν από τον Αλαμέιν δεν είχαμε ούτε μια νίκη. Μετά τον Αλαμέιν, δεν είχαμε ούτε μια ήττα". Και χωρίς τη συνεισφορά του Maskelyne, η μάχη και ο ίδιος ο πόλεμος δεν θα είχαν κερδηθεί ποτέ.
 

Κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Μάχης του Ελ Αλαμέιν, χρησιμοποιήθηκαν εκατοντάδες αντηλιακές ασπίδες για να εξαπατήσουν τον στρατάρχη Έρβιν Ρόμελ.

Υπήρχε μόνο ένα πρόβλημα. Πολλά από αυτά που περιέγραψε ο Maskelyne στα απομνημονεύματά του πιθανότατα δε συνέβησαν ποτέ.

Σύμφωνα με επίσημα αρχεία, η Μαγική Συμμορία δεν υπήρξε ποτέ. Αν και ο Maskelyne ήταν μέλος της Πειραματικής Μονάδας Καμουφλάζ, η πρωτότυπη Sunshield ήταν μια ογκώδης αποτυχία -μέχρι να επανασχεδιαστεί με ελαφρύτερο σκελετό από χάλυβα. Στην πραγματικότητα, η πόλη της Αλεξάνδρειας δεν ήταν ποτέ ασφαλής από εχθρικές ενέργειες, καθώς δέχτηκε επίθεση σε πολλές περιπτώσεις από αεροπλάνα των Ναζί και μία φορά από Ιταλούς βατραχανθρώπους. Τα δε "Dazzle Lights", κατασκευάστηκε μόνο ένα και δεν προχώρησε ποτέ πέρα από το πειραματικό στάδιο.

Παρόλο που ο Maskelyne θα έπαιρνε αργότερα τα εύσημα για την επιτυχία της Επιχείρησης Bertram, της αληθινής και επιτυχημένης προσπάθειας εξαπάτησης των Afrika Korps, τα αρχεία του Βρετανικού Στρατού λένε μια πολύ διαφορετική ιστορία. Τον Φεβρουάριο του '42, ανατέθηκε στον Maskelyne να ψυχαγωγεί τα στρατεύματα. Εκείνο το καλοκαίρι λοιπόν εγκαταστάθηκε στο Κάιρο και έδινε παραστάσεις σε αξιωματικούς σε πάρτι.

Η αλήθεια για τα μαγικά κατορθώματα του Maskelyne
 

Ο Jasper Maskelyne δραπετεύει από ένα φέρετρο κατά τη διάρκεια μιας παράστασης το 1949

Ο Maskelyne αποστρατεύτηκε από τον Βρετανικό Στρατό το 1946 με τον βαθμό του ταγματάρχη, έχοντας περάσει το υπόλοιπο του πολέμου δίνοντας παραστάσεις. Τρία χρόνια αργότερα, κυκλοφόρησε το "Magic: Top Secret", το συναρπαστικό αφήγημά του όπου αυτοπαρουσιάζεται ως ο πιο σημαντικός, αλλά αφανής, ήρωας ολόκληρης της εκστρατείας στην Βόρεια Αφρική. Το 1950, μετακόμισε στην Αφρική, συνεχίζοντας τη σκηνική του καριέρα και, πριν πεθάνει το 1973, ήταν ιδιοκτήτης σχολής οδήγησης στο Ναϊρόμπι της Κένυας.

Για δεκαετίες, οι φανταστικοί ισχυρισμοί του δεν αμφισβητήθηκαν και αυτό εξαιτίας της σχετικής αφάνειάς του και του ότι τα κυβερνητικά αρχεία πληροφοριών εν καιρώ πολέμου εξακολουθούσαν να είναι άκρως απόρρητα. Χωρίς να επιτρέπεται σε κανέναν να διαψεύσει τις ιστορίες του, ο θρύλος του Maskelyne παρέμενε.

Ο μύθος του διανθίστηκε περαιτέρω το 1983 με το βιβλίο του συγγραφέα Ντέιβιντ Φίσερ "The War Magician", το οποίο, όχι μόνο αποδέχτηκε τις ιστορίες του Maskelyne ως αληθινές, αλλά πρόσθεσε και ανύπαρκτους χαρακτήρες, λόγια που δεν ειπώθηκαν ποτέ και γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ.

Ο ελάχιστα γνωστός μύθος έγινε ευρύτερα γνωστός το 2003, όταν ο ηθοποιός Τομ Κρουζ ανακοίνωσε ότι θα γύριζε ταινία γι' αυτόν. Όταν όμως ο σκηνοθέτης Peter Weir πρόσεξε τεράστιες διαφορές μεταξύ των αναμνήσεων που έδινε ο γιος του Maskelyne, Alastair, και του βιβλίου του Φίσερ, η ταινία απορρίφθηκε.

Το 2015, ανακοινώθηκε μια δεύτερη απόπειρα για ταινία και, στις 16 Μαρτίου 2021, ανακοινώθηκε ως σκηνοθέτης της ταινίας με τίτλο "War Magician" ο Colin Trevorrow, με τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς στο ρόλο του Jasper Maskelyne, και την έναρξη των γυρισμάτων το 2022 -από τότε, ουδέν νεότερο...

Η επιμονή των απίστευτων ιστοριών του Maskelyne δεν προκαλεί έκπληξη. Στην τελική, η μαγεία δεν είναι πραγματικά μαγεία αλλά ένα σύστημα παραπλάνησης. Το κοινό ενός μάγου γνωρίζει ότι αυτό που βλέπει είναι απλώς ένα μέρος μιας παράστασης, αλλά διασκεδάζουν με το να πιστεύουν στο αδύνατο.

από: ati

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου