Τα γνωμονικά τετράγωνα ή αλλιώς πολύπλευρα ηλιακά ρολόγια

 

Στο πάρκο του αβαείου Epau στο Yvré-l'Evêque της Γαλλίας υπάρχει ένα περίεργο μνημείο σε σχήμα οβελίσκου. Κατασκευασμένο από τον Βενεδικτίνο μοναχό Bedos de Celles μεταξύ του 1631 και του 1640, το γλυπτό αποτελείται από τέσσερις πλευρές, απόλυτα συμμετρικές και προσανατολισμένες κατά μήκος των τεσσάρων σημείων του ορίζοντα, με πολλές περίεργες προεξοχές και σχήματα. Κάθε ένα από αυτά τα σχήματα έχει κάποιο σκοπό: είναι ηλιακά ρολόγια και συνολικά είναι τριάντα.

 

 

Κατανεμημένα και στις τέσσερις πλευρές, τα ηλιακά ρολόγια λειτουργούν σε διαφορετικές ώρες της ημέρας καθώς ο ήλιος κινείται. Η νότια πλευρά είναι αυτή με τους περισσότερους πίνακες. Μεταξύ άλλων, διαθέτει ένα σκαλιστό μπλοκ σαν ανοιχτό βιβλίο, οι σελίδες του οποίου χρησιμεύουν ως οκτώ ξεχωριστοί πίνακες και πάνω από αυτό ευθυγραμμίζονται ακόμη έξι κυλινδρικοί. Τέλος, σε αυτήν την πλευρά υπάρχουν ακόμη δύο κάθετοι πίνακες.

Η ανατολική και η δυτική πλευρά έχει τρεις κοίλους πίνακες, σε σχήμα σφαίρας ή κυλίνδρου, χαραγμένους στο κοίλο, ενώ η βόρεια πλευρά έχει πέντε. Όλο το γλυπτό επικαλύπτεται από έναν κοίλο δίσκο σε σχήμα ημισελήνου.

 

Στην βόρεια όψη του γλυπτού είναι γραμμένο στα λατινικά, "SIMPLEX SUM SINE SOLE, NIHIL SINE LUMINE NULLUS", που σημαίνει "Είμαι απλός χωρίς ήλιο, τίποτα χωρίς φως".

Το ηλιακό ρολόι στο αβαείο είναι γνωστό ως "γνωμονικό τετράγωνο", είναι δηλαδή ένα γλυπτό που αποτελείται από περισσότερα από ένα ηλιακό ρολόι. Αυτά τα ρολόγια έγιναν πολύ δημοφιλή στην Ευρώπη κατά τον 15ο και 16ο αιώνα. Ορισμένα έχουν το πλεονέκτημα να δέχονται το φως σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, οπότε είναι δυνατό να δημιουργηθούν έτσι ώστε να δείχνουν την ώρα σε αρκετές ζώνες ώρας.

Άλλα ιστορικά παραδείγματα γνωμονικών τετραγώνων

Στις δύο φωτογραφίες, ηλιακό ρολόι στο αβαείο Mont Sainte-Odile, στο Mont Sainte-Odile, μια από τις πιο διάσημες κορυφές της οροσειράς Βοζ (Βόσγια στα ελληνικά) στη γαλλική περιοχή της Αλσατίας

Πολύπλευρο ηλιακό ρολόι από τον Ludwig von Hohenfeld, με 17 διαφορετικά ηλιακά ρολόγια για την περιοχή μεταξύ των πόλεων Τύμπινγκεν και Στουτγκάρδη. Κατασκευάστηκε το 1596 από ξύλο, χαρτί, σίδερο, ορείχαλκο. Σήμερα βρίσκεται στο Landesmuseum στην Βυρτεμβέργη της Γερμανίας

Ένα πολύπλευρο ηλιακό ρολόι από το 1793 που βρίσκεται στο Musée dauphinois στο Γκρενόμπλ της Γαλλίας

Αυτό το πολύπλευρο ηλιακό ρολόι κοντά στα ρωμαϊκά λουτρά στο πάρκο Sanssouci στην πόλη Πότσνταμ της Γερμανίας έχει 55 πίνακες

Πολύπλευρο ηλιακό ρολόι στο Barrington Court στο Σόμερσετ που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1920. Το ρολόι είναι γύρω από ένα δωδεκάεδρο. Δέκα από τις πλευρές έχουν χάλκινους γνώμονες, στην επάνω πλευρά βρίσκεται ένα όρθιο λιοντάρι, ενώ η δέκατη χρησιμοποιείται ως στήριγμα

Πολύπλευρο ηλιακό ρολόι μπροστά από το Abbotsford House, το σπίτι του μυθιστοριογράφου και ποιητή Σερ Γουόλτερ Σκοτ

 

από: amusing planet