Τετάρτη 26 Μαΐου 2021

Η παράξενη ιστορία του Orca II, του πλοιάριου από την ταινία "Στα Σαγόνια του Καρχαρία"


Το πλοιάριο που εμφανίστηκε στην ταινία του 1975 τα Σαγόνια του Καρχαρία βυθίστηκε 24 φορές!
 
 
Σε μια εποχή πριν από τα εφέ των υπολογιστών, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ και ο σχεδιαστής παραγωγής Joe Alves ήθελαν την προσαρμογή του ομότιτλου μυθιστορήματος του Peter Benchley -για έναν καρχαρία που τρομοκρατεί το τουριστικό κέντρο του νησιού Amity- να φαίνεται αυθεντικό. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να κάνουν γυρίσματα στο Martha's Vineyard της Μασαχουσέτης, όπου πέρασαν πέντε μήνες βάζοντας ηθοποιούς και αρκετούς μηχανικούς καρχαρίες στο νερό. Συχνά, αυτές οι σκηνές επικεντρώνονταν γύρω από το Orca, το φανταστικό πλοιάριο κυνηγιού καρχαρία, επανδρωμένο από τον ναυτικό Σαμ Κουίντ (Ρόμπερτ Σο). Για τις σκηνές όπου το περίπου 13 μέτρων Orca δεχόταν επίθεση από τον επιθετικό καρχαρία, ο Alves και η ομάδα του αντικατέστησαν το πλοιάριο με το Orca II, ένα σχεδόν ακριβές αντίγραφο που δεν είχε μοτέρ αλλά μπορούσε να βυθιστεί κατ' επιλογή. Το Orca II είναι αυτό που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της σκηνής όπου ο καρχαρίας αποφασίζει να ορμίσει στην πρύμνη του σκάφους.

Ο καρχαρίας δεν ήταν η μόνη απειλή για το Orca II. Όταν παροπλίστηκε και δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά σε ταινίες, τις επόμενες δεκαετίες, η ρεπλίκα λεηλατήθηκε από τους οπαδούς της ταινίας και τους συλλέκτες αναμνηστικών, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν σε ιδιωτική γη. Απογοητευμένοι οι ιδιοκτήτες του το έκοψαν με αλυσοπρίονο, αφήνοντας κάτι λίγο περισσότερο από ένα κουφάρι το οποίο, αργότερα, επισκέφθηκε ένας αρχαιολόγος που γοητεύτηκε από την κατάστασή του ως "ψεύτικο" τεχνούργημα.
 
Ο Joe Alves (αριστερά) ενώ το Orca II βυθίζεται
 
Από την αρχή, το Orca II ίσως ήταν το μόνο στοιχείο της ταινίας που λειτούργησε όπως έπρεπε. Η ταινία, η οποία αρχικά είχε τον μικρό προϋπολογισμό των 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων, σκηνοθετήθηκε από τον Σπίλμπεργκ. Ο Σπίλμπεργκ και ο σεναριογράφος Καρλ Γκοτλίεμπ έγραψαν ξανά το σενάριο του Peter Benchley, διατηρώντας -μόνο- την ιστορία του καρχαρία που φτάνει κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου στο Amity Island, αναστατώνοντας την πόλη. Ο αρχηγός της αστυνομίας Μάρτιν Μπρόντι (Ρόι Σάιντερ) στρατολογεί έναν θαλάσσιο βιολόγο, τον Ματ Χούπερ (Ρίτσαρντ Ντρέιφους) και έναν ηλικιωμένο ναυτικό, τον Κουίντ, για να προστατεύσει τις ακτές με το πλοιάριο του Κουίντ, το Orca.

Από την αρχή της ταινίας υπήρξε η ανάγκη για ένα δεύτερο πλοιάριο, όπως λέει ο Alves. "Γνωρίζαμε ότι το σκάφος έπρεπε να βυθιστεί και δεν υπήρχε τρόπος να βυθίσουμε το πραγματικό και να το επαναφέρουμε".

Το κανονικό Orca ήταν παλιό πλοιάριο για αστακούς, μήκους 13 μέτρων περίπου, που ονομαζόταν Warlock, και το οποίο ο Alves βρήκε κοντά στο Marblehead της Μασαχουσέτης. Το λευκό πλοιάριο βάφτηκε από την αρχή σε μπορντό και μαύρο και του έβαλαν άμβωνα και μεγάλα παράθυρα, ώστε το κοινό να το αναγνωρίζει ως ένα τρομερό σκάφος κυνηγιού καρχαρία. Ήταν μέρος ενός στόλου 16 πλοίων που χρησιμοποιήθηκε από την παραγωγή για τις σκηνές στο νερό, συμπεριλαμβανομένων πολλών φορτηγίδων που ρυμουλκούσαν τις βάρκες και τους μηχανικούς καρχαρίες, καθώς και ένα σκάφος αλιείας, το SS Garage Sale, όπου υπήρχε η γκαρνταρόμπα και ένα μπάνιο για τους ηθοποιούς και το πλήρωμα. Τα ταχύπλοα μπορούσαν να μεταφέρουν άτομα ή προμήθειες από και προς την ακτή. Ακόμα και με αυτά τα πλοία, οι σκηνές στο νερό ήταν ατελείωτες.

"Είναι τόσο δύσκολο. Το νερό είναι ασταθές. Έπρεπε να δένουμε τις βάρκες με τέσσερις άγκυρες για να τις ελέγχουμε", λέει ο Alves, ο οποίος δούλεψε σε τρεις από τις τέσσερις ταινίες της σειράς. Κάποτε, το Orca πήρε νερό και μερικώς βυθίστηκε. Έπρεπε να βγει, να στεγνώσει και να αντικατασταθεί το ξύλο, και όλα αυτά για να είναι έτοιμο για τις σκηνές της επόμενης μέρας.

Γνωρίζοντας ότι το πραγματικό σκάφος δε θα μπορούσε ποτέ να αντέξει τέτοιες επαναλαμβανόμενες πιέσεις, ο Alves ανέθεσε στο προσωπικό να κατασκευάσει ένα αντίγραφο από φάιμπεργκλας. Κοιτώντας το κανείς, επιφανειακά το Orca II ήταν ένα πλήρες αντίγραφο του κανονικού. Αλλά κάτω από το νερό, ήταν πολύ διαφορετικό. Χωρίς κινητήρα, έπρεπε να το ρυμουλκούν για τις σκηνές. Όταν έπρεπε να βυθιστεί, κάποιο μέλος του πληρώματος χρησιμοποιούσε σωλήνες για να ανασηκώσει τα βαρέλια που ήταν τοποθετημένα κάτω από το κύτος, ώστε να αρχίσουν να παίρνουν νερό και το πλοίο να πάει στον βυθό. Όταν έβγαζαν το νερό από τα βαρέλια, το πλοιάριο επέστρεφε στην επιφάνεια. Ήταν τόσο πειστικό που ένα μέλος της παραγωγής πήγε στο σκάφος για να το δοκιμάσει. Όταν προσπάθησε να το βάλει μπροστά σάστισε γιατί δεν μπορούσε να βρει τον κινητήρα.
 
Όσο δύσκολη και αν ήταν η κινηματογράφηση, ήταν αδύνατη χωρίς τους ντόπιους που δούλεψαν στην παραγωγή της ταινίας. Τα γυρίσματα, που έπρεπε να τελειώσουν τον Ιούλιο, συνεχίστηκαν μέχρι τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Οι σκηνές, που θα ήταν εύκολες στην ξηρά, ήταν στο έλεος των απρόβλεπτων νερών και περιστάσεων. Κάποια στιγμή, το Orca II βυθίστηκε παίρνοντας μαζί του δύο κάμερες των οποίων το κόστος ήταν 24.000 δολάρια την εβδομάδα για ενοικίαση. Και οι δύο κάμερες είχαν φιλμ. Στον πανικό του πάνω, ένα μέλος του πληρώματος έριξε το φιλμ σε έναν κάδο με γλυκό νερό για να αποτρέψει την καταστροφή από την αλμύρα. Τελικά, πήγε αεροπορικώς στη Νέα Υόρκη, με την ελπίδα ότι η Kodak θα μπορούσε να αναπτύξει το φιλμ εγκαίρως. Το υλικό σώθηκε, αλλά η τύχη των καμερών είναι άγνωστη.

Κοντά στο τέλος των γυρισμάτων, το Orca II ήταν έτοιμο για τη μεγαλύτερη στιγμή του. Στην τελευταία μάχη μεταξύ του ανθρώπου και του καρχαρία, το μηχανικό αρπακτικό (με το παρατσούκλι "Bruce" από τον δικηγόρο του Σπίλμεπργκ, Bruce Ramer) έπρεπε να "πηδήξει" στην πρύμνη, καταστρέφοντας το πλοιάριο, και να καταβροχθίσει τον Κουίντ.

Τον Σεπτέμβριο, ο Σπίλμπεργκ ολοκλήρωσε τα αρχικά γυρίσματα. Ο Alves και άλλοι έμειναν πίσω για μερικές ακόμα λήψεις, συμπεριλαμβανομένης μιας τελευταίας βύθισης του Orca II. Όταν τελείωσε και αυτό, το πλήρωμα έσπευσε να φύγει, χωρίς να σκεφτούν την ταινία, ούτε καν αν ήταν καλή, πόσο περισσότερο να σκεφτούν τα σκηνικά. "Το στούντιο δεν ενδιαφέρθηκε", αναφέρει ο Alves. Το Orca στάλθηκε στο Χόλιγουντ, όπου πουλήθηκε -έναντι 13.000 δολαρίων- σε έναν ειδικό τεχνικών εφέ που ήθελε να το χρησιμοποιήσει για ψάρεμα ξιφία. Το Orca II έμεινε πίσω.
 
Το Orca II στην ιδιοκτησία των Lynn και Susan Murphy

Ένας από τους ντόπιους που δούλεψαν στην ταινία, ο Lynn Murphy, είχε μια ιδέα για το Orca II, όχι όμως ως αναμνηστικά. Όντας ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης, η ιδιοκτησία του στην ακτή του Menemsha Creek απέναντι από το μικρό ψαροχώρι Menemsha, είχε πολλά πλοιάρια και αυτοκίνητα για παλιοσίδερα, όπως το SS Garage Sale και τρεις φορτηγίδες που χρησιμοποιήθηκαν για την ταινία. Για να αγοράσει το Orca II, πλήρωσε στην Universal το συμβολικό ποσό του 1 δολαρίου σκοπεύοντας να φτιάξει ένα υπόστεγο με το φάιμπεργκλας.
 
Ο Murphy έριξε το Orca II στην ιδιοκτησία του αλλά οι τοπικές αρχές δεν του επέτρεψαν να φτιάξει το υπόστεγο. Έτσι, αποφάσισε να το παρατήσει εκεί. Όποιος βρισκόταν στην απέναντι ακτή, μπορούσε να το δει. Τα πάντα όμως άλλαξαν όταν προβλήθηκε η ταινία τον Ιούνιο του 1975.

Η ταινία έγινε το πρώτο πραγματικό καλοκαιρινό blockbuster του Χόλιγουντ, καταβροχθίζοντας τα ρεκόρ του box office και τοποθετώντας την ψηλά στη λίστα των ταινιών με τα υψηλότερα κέρδη όλων των εποχών -πριν φτάσει το Star Wars, δύο χρόνια αργότερα. Ξαφνικά, το Martha's Vineyard δεν ήταν πλέον μόνο ένα μέρος για παραθεριστές αλλά ένα μέρος "προσκυνήματος". Πλέον, το πλοιάριο του Murphy δεν ήταν ένα πεταμένο κομμάτι φάιμπεργκλας, αλλά το Orca II που όλοι ήθελαν να δουν. Ο κόσμος υπέθεσε ότι ήταν εκεί προς τέρψη του.
 
"Άρχισε να μαζεύεται κόσμος", λέει η σύζυγος του Murphy, Susan. Οι φανατικοί της ταινίας -που πήραν το παρατσούκλι "finatics"- πήγαιναν με βάρκες και άρχιζαν να παίρνουν κομμάτια από το πλοιάριο -καρφιά, σανίδες και οτιδήποτε μπορούσαν να βγάλουν με τα χέρια. Γρήγορα εξαφανίστηκαν ο άμβωνας, ο ιστός και η γέφυρα. "Μερικές φορές καλούσαμε την αστυνομία", λέει η Susan. "Σταματούσαν τον κόσμο στην άλλη πλευρά του λιμανιού, καθώς επέστρεφαν με τα πράγματα και τους συνελάμβαναν για παράβαση και κλοπή". Μερικοί πήγαιναν τη νύχτα, χρησιμοποιώντας φακούς. Οι Murphy έβαλαν ταμπέλες "Απαγορεύεται η είσοδος".
 
Το Orca II από το Menemsha. Στα αριστερά βρίσκεται το SS Garage Sale
 
Αυτό συνεχίστηκε για χρόνια. Φαινόταν ότι το Orca II θα λεηλατούνταν ολόκληρο. Σύμφωνα με τη Susan, δεν μπορούσαν να το ρυμουλκήσουν κάπου αλλού και ήταν πολύ μεγάλο για να το αποθηκεύσουν σε κάποιον εσωτερικό χώρο. Αν το χώριζαν, ήταν πιθανό να μην ενδιαφερθεί η Universal να το πάρει πίσω -η εταιρία, όταν είδε ότι η ταινία έκανε επιτυχία, προσπάθησε να αγοράσει το Orca ώστε να το εκθέσει στα Universal Studios, και, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ειδικός που το είχαν πουλήσει τους χρέωσε 10 φορές την τιμή που του το είχαν πουλήσει.

Οι Murphy δεν είχαν καμία επιλογή από το να βλέπουν το Orca II να συνεχίσει να διαλύεται, τόσο από τους φανατικούς της ταινίας, όσο και από το καταστροφικό θαλασσινό νερό. Μάλιστα, οι κυνηγοί σουβενίρ αφαιρούσαν κομμάτια και από το Far Star, ένα πλοιάριο άσχετο με την ταινία που βρισκόταν όμως κοντά στο Orca II, επειδή είχαν μπερδευτεί ποιο ήταν το πραγματικό σκηνικό.
 
Το 2005, οι Murphy έμαθαν ότι στο Martha's Vineyard διοργανωνόταν το Jawsfest, ένα φεστιβάλ για την ταινία. Οι θαυμαστές της ταινίας θα πήγαιναν στο νησί, πολλοί περισσότεροι από ποτέ, και ήταν πιθανό να επισκεφτούν ότι είχε απομείνει από το Orca II.

Με αλυσοπρίονο, οι Murphy έκοψαν ότι είχε απομείνει από το κύτος του Orca II και έμειναν με 1000 τετράγωνα φάιμπεργκλας 30x30 εκατοστά το καθένα. Αν οι θαυμαστές ήθελαν ένα σουβενίρ, μπορούσαν να το αγοράσουν, με πιστοποιητικό γνησιότητας από τους ίδιους -λέγεται ότι ένα κομμάτι πουλήθηκε στο eBay έναντι 1850 δολαρίων.

Αυτό φάνηκε να είναι το τέλος του Orca II, τουλάχιστον όσον αφορά την παρουσία του στην ακτή. Υπήρχε όμως τουλάχιστον ένας άνθρωπος που ήταν περίεργος για το τι είχε απομείνει.
 
Το Orca II. Φαίνονται τα βαρέλια που χρησιμοποιήθηκαν για να βυθίζεται και να ανεβαίνει στην επιφάνεια
 
Το 1975, ο P.J. Capelotti ήταν 14 ετών και είδε την ταινία επτά φορές μέσα σε μια εβδομάδα στον κινηματογράφο (το εισιτήριο ήταν 1 δολάριο). Καθηγητής ανθρωπολογίας πλέον, ο Capelotti ήθελε να παρουσιάσει ένα έργο λιγότερο επίπονο από τις αρχαιολογικές αναζητήσεις του. Το 2015, η κόρη του του έδειξε ένα άρθρο για την 40η επέτειο της ταινίας. "Είχε μια φωτογραφία δύο διαφορετικών Orca, το πραγματικό και το αντίγραφό του. Είμαι φανατικός των Jaws. Ήξερα πού ήταν", σκέφτηκε ο Capelotti.

Ο Capelotti δεν ήθελε σουβενίρ αλλά να εκτιμήσει το μέρος για ένα κεφάλαιο σε ένα βιβλίο του. "Ήθελα να δω τι είχε απομείνει", λέει. Μέχρι τον Μάιο του 2017, ο Lynn Murphy είχε πεθάνει, το ζευγάρι είχε πουλήσει τη γη η οποία είχε περάσει στα χέρια μιας φυλής Αμερικανών ιθαγενών, οπότε, για να βρεθεί κανείς εκεί χρειαζόταν άδεια. Ο Capelotti την πήρε και τελικά, μετά από ώρες ταξίδι, βρήκε τον τελικό χώρο ανάπαυσης του Orca II.

Πάνω από την άμμο και τα ρηχά νερά, το μόνο που είχε απομείνει ήταν έξι ορθοστάτες από το μεταλλικό πλαίσιο που ήταν κάτω από το κύτος, καθώς και μερικά τμήματα από τους σωλήνες για το βύθισμα. Σε κοντινή απόσταση, υπήρχε ό, τι είχε απομείνει από το Far Star -που συνέχισε να διαβρώνεται, αν και διατηρούσε το σχήμα του. Λίγο πιο πέρα ήταν τα απομεινάρια του SS Garage Sale, το βοηθητικό σκάφος. "Δεν είχα άδεια να σκάψω στην άμμο", λέει ο Capelotti.

Αν δεν ήταν η έκθεση και οι υπερβολικά ενθουσιώδεις θαυμαστές, πιθανότατα το Orca II να είχε ξεπεράσει σε ζωή το πρωτότυπο Orca -το οποίο εξαφανίστηκε το 1996 και πιστεύεται ότι βυθίστηκε και διαλύθηκε κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας να σωθεί.

Η Susan Murphy συνεχίζει να πουλάει κομμάτια του Orca II -βάζει τα κομμάτια σε κορνίζα και το κάθε κομμάτι κοστίζει 130 δολάρια (συν τα έξοδα αποστολής). Η ίδια λέει ότι έχει αρκετό απόθεμα για τους οπαδούς του Jaws. Χωρίς χρώμα, τα κομμάτια από φάιμπεργκλας δεν αναγνωρίζονται εύκολα ως κάτι που κάποτε ήταν μέρος του πλοιαρίου της ταινίας.
 
Το Orca II κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων

Ο Capelotti πιστεύει ότι, αν το Orca II είχε παραμείνει ανέπαφο, θα μπορούσε να πουληθεί για ένα απίστευτο ποσό σε κάποιον συλλέκτη. "Οι ρουμπινένιες παντόφλες της Dorothy [από τον μάγο του Οζ] εκτιμώνται σε εκατομμύρια δολάρια", λέει. "Φανταστείτε τι θα αξίζει κάτι σαν το Orca II".

Κάποιοι οπαδοί της ταινίας έχουν προτείνει να φτιαχτεί ένα αντίγραφο πλήρους κλίμακας. Κανείς όμως δεν έχει προχωρήσει σε ένα τόσο φιλόδοξο και ακριβό έργο.

Πριν από λίγο καιρό, ο Alves βρισκόταν σε ένα συνέδριο, το Shark Con, όταν τον πλησίασε ένας πατέρας και μια κόρη που του έδειξαν ένα μικρό μεταλλικό κομμάτι. "Τι είναι αυτό;" τους ρώτησε. Οι δύο τους εξήγησαν ότι είχαν πάει στο West Basin Road -πιθανώς χωρίς άδεια από την φυλή- και είχαν πάρει αυτό που πίστευαν ότι ήταν αναμνηστικό από το Orca II.
 
"Μου το έδωσαν", λέει ο Alves.

από: mental floss

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου