Ελένη Σκούρα, η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής

Το 1887 ακούγεται για πρώτη φορά το σύνθημα ψήφος στις γυναίκες μέσα από το περιοδικό «Εφημερίς των Κυρίων» που άρχισε να κυκλοφορεί τη χρονιά εκείνη και για 30 ακόμα χρόνια. Η Καλλιρρόη Παρρέν, η εκδότρια του περιοδικού, ήταν η πρώτη Ελληνίδα που ασχολήθηκε με τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών στην Ελλάδα.



Το Σύνταγμα του 1927 περιλαμβάνει τις πρώτες διατάξεις που αναφέρονται στη γυναίκα. Το άρθρο 6, που αφορούσε το Δημόσιο Δικαίωμα των Ελλήνων, περιλάμβανε την ερμηνευτική δήλωση για τον όρο πολίτης, την έννοια δηλαδή του Έλληνα υπηκόου αδιακρίτως φύλου.

Το 1930, με την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, αναγνωρίστηκε το δικαίωμα ψήφου μόνο στις γυναίκες που ήταν πάνω από 30 χρόνων και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού. Είχαν δικαίωμα να ψηφίζουν μόνο στις δημοτικές εκλογές· δικαίωμα να εκλέγουν, όχι να εκλέγονται. Έτσι, για πρώτη φορά, οι Ελληνίδες ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934. Στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας γράφτηκαν μόλις 2.655 κυρίες, από τις οποίες ψήφισαν τελικά μόνο 439. Χαρακτηριστική για το κλίμα της εποχής ήταν η άρνηση της ηθοποιού Μαρίκας Κοτοπούλη να ψηφίσει, λέγοντας μάλιστα πως ψήφο θέλουν μόνο όσες είναι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά!

Η διαφοροποίηση και η ουσιαστική χειραφέτηση της γυναίκας μέσα στην ελληνική κοινωνία αρχίζει μετά το 1950, όταν η χώρα ξεκινάει μέσα από τα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου και του Εμφυλίου Πολέμου μία καινούρια πορεία, με τις γυναίκες, που αποτελούσαν τον μισό πληθυσμό της Ελλάδας, να μπαίνουν στη μάχη για ένα καλύτερο μέλλον.

Έτσι, μόλις πριν από 60 χρόνια περίπου, το 1952 με τον Ν.2159 οι γυναίκες απέκτησαν «το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι εις τα βουλευτικάς εκλογάς».

Το 1954, με το Ν 3075 «περί εκλογής γυναικών ως ενόρκων», με τον Ν 3082 «περί διορισμού γυναικών ως συμβολαιογράφων» και με τον Ν 3192/1955 «περί των ασκούμενων παρά των γυναικών δημοσίων λειτουργημάτων και του διορισμού των εις δημοσίας θέσεις επί ίσοις όροις με τους άνδρας» οι γυναίκες γίνονται δεκτές σε δημόσιες θέσεις και μπορούν να ασκούν δημόσια λειτουργήματα.

Το Σύνταγμα του 1975 κατοχυρώνει την ισότητα ανδρών και γυναικών. Το άρθρο 4 παρ. 2 περιλαμβάνει τη θεμελιώδη διάταξη ότι «Έλληνες και Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις», με το άρθρο 22 παρ.1 «Πάντες οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτων φύλου ή άλλης διακρίσεως δικαιούνται ίσης αμοιβής δι’ ίσης αξίας παρεχόμενη εργασίαν».

Με την αναθεώρηση του Συντάγματος, το 2001, και το Νόμο 2910/2001 θεσπίσθηκε η συμμετοχή των γυναικών στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές σε ποσοστό τουλάχιστον 1/3 επί του συνόλου των υποψηφίων.

Οι πρώτες γυναίκες που διακρίθηκαν στην πολιτική σκηνή της Ελλάδα

Η πρώτη Ελληνίδα δήμαρχος
Στον Δήμο Αμαλιάδας, αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς, αναδείχτηκε η πρώτη γυναίκα δήμαρχος, η Μαρίκα Μπότση-Τσαπαλίρα.

Η Μαρίκα Μπότση-Τσαπαλίρα γεννήθηκε το 1904. Σπούδασε στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών και έπειτα στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο και δραστηριοποιήθηκε στον Σοσιαλιστικό Όμιλο Γυναικών. Το 1927, παρακολούθησε μαθήματα Αστρονομίας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1944, μετά την απελευθέρωση της Αμαλιάδας από τους ναζί, ο λαός εξέλεξε δια βοής 15μελή Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης. Μεταξύ των εκλεγέντων ήταν και η Μαρίκα Μπότση-Τσαπαλίρα. Έξι μέρες αργότερα, η Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης την υπέδειξε δήμαρχο. Παραιτήθηκε μετά από 101 ημέρες.

Η Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια, όμως, ήταν η πρώτη γυναίκα που εκλέχτηκε δήμαρχος με όλες τις διαδικασίες. Αυτό έγινε στην Κέρκυρα το 1956. Ήταν δισέγγονη του Γεωργίου Καποδίστρια, αδελφού του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Γεννήθηκε το 1881 στην Κέρκυρα. Παντρεύτηκε με τον Σταμάτη Δεσύλλα, δήμαρχο της Κέρκυρας. Τον αντικατάστησε το 1956, μετά τον θάνατό του. Παρέμεινε στη Δημαρχία μέχρι το 1959.


Η πρώτη Ελληνίδα Βουλευτής

Το 1953, εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής. Ήταν η Ελένη Σκούρα που μαζί με τη Βιργινία Ζάννα υπήρξαν οι δυο πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα.

Γεννήθηκε το 1896 στο Βόλο όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές της σπουδές. Στη συνέχεια, εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη και εκεί έλαβε το πτυχίο της Νομικής και δικηγορούσε στην ίδια πόλη με τον σύζυγό της δικηγόρο Δημήτριο Σκούρα.

Είχε αναπτύξει πλούσια κοινωφελή και πατριωτική δράση ιδιαίτερα κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη γερμανική κατοχή διετέλεσε Πρόεδρος των φιλανθρωπικών οργανώσεων «Η Στέγη της Φαλαγγίτισσας» και «Η Φανέλα του Στρατιώτη».

Το καλοκαίρι του 1942, συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίσθηκε μαζί με τον σύζυγό της και τον αδερφό της Απόστολο Παπαχρήστου.

Τιμήθηκε από τον Βασιλέα Παύλο με το στρατιωτικό μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων καθώς και με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας. Στις 18 Ιανουαρίου 1953, εξελέγη βουλευτής στο Νομό Θεσσαλονίκης με το κόμμα του «Ελληνικού Συναγερμού» και στις 20 Ιανουαρίου 1953 διαβαίνει το κατώφλι της Βουλής.

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος χαιρετίζει την είσοδο της πρώτης γυναίκας βουλευτή στη βουλή με τα παρακάτω λόγια: «Με την είσοδο στο Ελληνικό Κοινοβούλιο της πρώτης γυναίκας βουλευτού ολοκληρώθηκε η Δημοκρατία στην Ελλάδα. Μόνο τώρα δικαιούμεθα να ισχυρισθούμε με απόλυτο τρόπο ότι η Ελλάδα είναι Δημοκρατία που θεωρεί ισοτίμους όλους τους Έλληνες ανεξάρτητα από το φύλο τους».

Το 1956, η Λίνα Τσαλδάρη (στην φωτογραφία) έγινε η πρώτη γυναίκα υπουργός, καθώς ανέλαβε το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας επί κυβερνήσεως Καραμανλή, ενώ αρκετά χρόνια αργότερα άλλη μία πρωτιά εμφανίζεται στην πολιτική σκηνή της χώρας, αυτή της Άννας Ψαρούδα-Μπενάκη, το 2004, ως πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής.

από: "Στρατιωτική Επιθεώρηση", Ιούλιο - Αύγουστος 2011, "Μεγάλες Γυναίκες Μεγάλα Θαύματα"