Η γυναίκα που ψηφίζει

Απόστολου Καλδάρα - Κώστα Μάνεση
Ερμηνεία: Μαρίκα Νίνου - Αθανάσιος Ευγενικός, 1949

O κόσμος άλλαξε και πάρτε το χαμπάρι

και η γυναίκα στο εξής θα κουμαντάρει.

Ήρθε καιρός να φύγω πια απ' τη ρουτίνα,

απ' του συζύγου τη σκλαβιά κι απ' την κουζίνα.

Είμαι η γυναίκα η μοντέρνα, που ψηφίζω,

γλεντώ στα κέντρα, πίνω ουίσκι και καπνίζω.

Στην εξουσία κανενός πια δεν ανήκω,

δεν έχει τώρα κάτσε-κάτσε σήκω-σήκω.

Στις εκλογές θα βάλω κάλπη στην Αθήνα,

θα πάρω ψήφους και θα βγω και δημαρχίνα,

Στα υπουργεία με τουπέ θα μπαίνω μέσα

κι έτσι σε όλες τις δουλειές θα 'χω τα μέσα.

Το τραγούδι «Η γυναίκα που ψηφίζει» κυκλοφόρησε με τις πρώτες κυβερνητικές εξαγγελίες περί ψήφου γυναικών, στα τέλη της δεκαετίας του '40. Οι εξαγγελίες έγιναν νόμος (2151) στις 29 Μάιου του 1952 και σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, στις 18 Ιανουαρίου του 1953, οι γυναίκες ψήφισαν για πρώτη φορά στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν στη Θεσσαλονίκη, όπου μάλιστα εξελέγη και η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής Ελένη Σκούρα, επί κυβερνήσεως Παπάγου. Μεταξύ άλλων, ο νόμος καθόριζε ότι στα εκλογικά βιβλιάρια των γυναικών δεν πρέπει αναγράφεται η ηλικία, αλλά μόνο η ένδειξη «έχει τη νόμιμη ηλικία». Χρειάστηκαν πολλά χρόνια κινητοποιήσεων και αγώνων, από τις αρχές του 200ύ αιώνα μέχρι το 1953, ώστε οι γυναίκες να αποκτήσουν αυτό το δικαίωμα.



Οι πρώτες ουσιαστικές συζητήσεις στην Ελλάδα «περί ψήφου γυναικών» είχαν αρχίσει από τη δεκαετία του '20, και πάντα τις συνόδευαν μεγάλες αντιδράσεις και κοροϊδευτικά σχόλια από τους πολιτικούς άντρες της εποχής. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος ήταν το πρώτο που αναφερόταν στο πρόγραμμά του υπέρ της ψήφου των γυναικών, και είχε ως σύνθημα «Σφυρί, δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι». Αυτό που επιτεύχθηκε για τις γυναίκες το 1927 ήταν το δικαίωμα του εκλέγειν και όχι του εκλέγεσθαι, μόνο για τις δημοτικές εκλογές, και μάλιστα με τους όρους να είναι άνω των 30 ετών και να γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Η στατιστική υπηρεσία κατέγραφε τότε το 65% ως αναλφάβητες. Έξι χρόνια αργότερα, στις 10 Δεκεμβρίου του 1932, η Οργάνωση για τα Δικαιώματα της Γυναίκας ζήτησε από την κυβέρνηση την επέκταση της παροχής ψήφου και στις γενικές εκλογές. Το αίτημα δεν έγινε δεκτό.

Οι προσπάθειες συνεχιστήκαν ουσιαστικά μετά την απελευθέρωση, όπου εμφανίζονται αρκετοί σύλλογοι και ενώσεις γυναικών σε διάφορες πόλεις και χωριά της Ελλάδας, που οργανώνονται και δραστηριοποιούνται στα κοινά, ενώ διεκδικούν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στο Δήμο και τη Βουλή. Τελικά, το 1949, με το νόμο 959 κατοχυρώνεται το δικαίωμα στις γυναίκες να εκλέγονται μόνον ως δημοτικοί ή κοινοτικοί σύμβουλοι. Το 1952, έπειτα από τρία χρόνια συνεχών συζητήσεων αλλά και αγώνων, ψηφίστηκε ο νόμος 2151 περί ισοπολιτείας ανδρών και γυναικών, ο όποιος κατοχύρωνε τα πλήρη πολιτικά δικαιώματα των Ελληνίδων. Καθοριστικό ρόλο στη λήψη της απόφασης έπαιξε η σημαντική παρουσία της γυναίκας στα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής. Οι γυναίκες σε όλα αυτά τα χρόνια βοήθησαν, όπως είναι γνωστό, με ποικίλους τρόπους, θυσίες, να σταθεί στα πόδια της η χώρα γεγονός που αναγνωρίστηκε από την Ελληνική Βουλή, η οποία προχώρησε στην ψήφιση του νόμου. Το 1956, στις εθνικές βουλευτικές εκλογές εξελέγη με την ΕΡΕ η Λίνα Τσαλδάρη, η οποία έγινα και η πρώτη γυναίκα υπουργός.

από το βιβλίο του Ηρακλή Ευστρατιάδη "μία Ιστορία...ένα Τραγούδι...", εκδόσεις Μιχάλης Τουμπής ΑΕ, Αθήνα 2007