Κατέβηκε απ' τα Κράβαρα

Όταν κάποιος μας φαίνεται... ξεροκέφαλος, λέμε, συνήθως, ότι "κατέβηκε από τα Κράβαρα". Αλλά τι είναι τα Κράβαρα;



Πρώτη εκδoχή
Χωριό, επαρχία, βουνό, πόλη; Και με το φακό να ψάξουμε το χάρτη της Ελλάδας, δε θα το βρούμε πουθενά. Γιατί Κράβαρα δεν υπάρχουν. Από πού βγήκε, λοιπόν, το παράξενο αυτό όνομα; Κάποτε αρκετά χρόνια πριν την επανάσταση του '21, στη Ναύπακτο, ξεσηκώθηκαν μερικά τολμηρά παλικάρια, ανέβηκαν στο βουνό και δημιούργησαν ένα ισχυρό καπετανάτο. Το πιο ισχυρό της εποχής εκείνης. Οι Αρβανίτες τούς έτρεμαν. Ωστόσο, μια μέρα αποφάσισαν να τους χτυπήσουν με μεγάλες δυνάμεις, για να τους βγάλουν απ' τη μέση. Αλλ' όταν άρχισε η μάχη, οι Έλληνες τους επιτέθηκαν με καταπληκτική ορμή, φωνάζοντας συγχρόνως: "Στην κάρα βαρήτε!". H λέξη "κάρα", που σημαίνει κεφάλι, είναι καθαρά ομηρική και, κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας, ήταν πολύ της μόδας, παρμένη από τα θρησκευτικά βιβλία. Όπως και το "καραφλός" και "καράφλα" ετυμολογούνται από το κάρα. Ο λαός, λοιπόν, όλους αυτούς που φώναζαν "στην κάρα βαρήτε" τους ονόμασε τιμητικά -με μια μικρή παραλλαγή- "Κραβαρίτες". Και με τον καιρό, η Ναύπακτος πήρε την ανεπίσημη ονομασία Κράβαρα.

Δεύτερη εκδοχή
Ωστόσο το τοπωνύμιο, οφείλεται στους Αλβανούς. Την εποχή που βρίσκονταν στη χώρα μας συνήθιζαν, σε περιοχές σαν εκείνη της ορεινής Ναυπακτίας, να δίνουν ονομασίες Κράβαρι, που σήμαινε τόπο πετρώδη, κρημνώδη, άγονο.

Οι ονομασίες αυτές με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με τη συχνή ή όχι χρήση τους παρέμειναν σαν τοπωνύμιο. Στις περιοχές που δε γινόταν συχνή η χρήση τους, ξεχάστηκαν. Σε άλλες, ύστερα από διάφορα περιστατικά, μετονομάστηκαν.

Αναφέρω τρεις περιοχές, που είχε δοθεί η τοπωνυμία Κράβαρι.

• Στην ορεινή περιοχή της Ναυπακτίας, που διατηρήθηκε και έγινε Κράβαρα (ο πληθυντικός αριθμός του Κράβαρι).
• Στην Αρκαδία, δυτικά της Τεγέας, που μετονομάστηκε Βόρειον Όρος.
• Στην Ήπειρο, στο Νομό Πρεβέζης, κοντό στο Λούρο ποταμό, το χωριό Κράβαρι που μετονομάστηκε σε Άνω Ράχη.

Αυτό πιστοποιείται και από σχετική μελέτη του Π. Φουρίκη, που δέχεται ότι το Κράβαρα είναι παράγωγο της Αλβανικής λέξης Graue (Περιοδ. ΑθΗΝΑ, τόμο 33 σ. 202).

από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη "Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις", εκδόσεις Σμυρνιωτάκη, Δεκέμβριος 2007, Αθήνα