Με άνοιγμα φτερών έως 11 ίντσες (27,94 εκατοστά), η Πεταλούδα της Βασίλισσας Αλεξάνδρας απαντάται στα δάση της Παπούα Νέας Γουινέας. Δυστυχώς όμως, κινδυνεύει να εξαφανιστεί.
Η Πεταλούδα της Βασίλισσας Αλεξάνδρας είναι η μεγαλύτερη πεταλούδα στον πλανήτη. Διάσημη για το άνοιγμα των φτερών της -έως και 11 ίντσες, αυτό το υπέροχο πλάσμα έχει μια συναρπαστική ιστορία, από την ανακάλυψή της -που χρηματοδοτήθηκε από τον Βρετανό τραπεζίτη Walter Rothschild-, μέχρι την ονοματοδοσία της -προς τιμήν της Αλεξάνδρας της Δανίας. Όμως, σήμερα είναι σε κίνδυνο.
Ανακαλύπτοντας την πεταλούδα
Ο Βρετανός τραπεζίτης και πολιτικός Walter Rothschild ήταν επίσης χομπίστας ζωολόγος και είχε προσλάβει τον Άλμπερτ Μικ για να συλλέξει πεταλούδες γι' αυτόν
Η Ornithoptera alexandrae, όπως είναι η επιστημονική της ονομασία, ανακαλύφθηκε το 1906 από τον φυσιοδίφη Άλμπερτ Στιούαρτ Μικ (Albert Stewart Meek), ο οποίος είχε προσληφθεί από τον Walter Rothschild για να βρει πεταλούδες. Ο Μικ διηγήθηκε την ανακάλυψή του στην Παπούα Νέα Γουινέα σε ένα βιβλίο του 1913.
Όπως περιγράφει στο "A Naturalist in Cannibal Land", η 20ετής έρευνας του Μικ στην Παπούα Νέα Γουινέα και την γύρω περιοχή επικεντρώθηκε πολύ στις πεταλούδες. Ο εργοδότης του φαινόταν να έχει μια προτίμηση στα είδη της οικογένειας Παπιλιονίδες (Papilionidae) λόγω των ζωντανών χρωμάτων τους, των τελετουργιών ζευγαρώματος και, φυσικά, λόγω των μακριών φτερών τους.
Ο Βρετανός θεωρούσε τον εαυτό του ανώτερο από τους ντόπιους της περιοχής, αλλά η μέθοδος που χρησιμοποιούσε δεν ήταν καθόλου καλή. Οι ιθαγενείς έστηναν δίχτυα από ιστούς αράχνης και χρησιμοποιούσαν μπαστούνια για να πιάσουν τις πεταλούδες, αλλά ο Μικ είχε επιλέξει ένα όπλο για να ακινητοποιεί τους στόχους του. Παρόλο που χρησιμοποίησε ειδικά πυρομαχικά για να περιορίσει την ζημιά, οι πεταλούδες έμεναν, σχεδόν πάντα, με τουλάχιστον δύο τρύπες στα φτερά τους. Μια μέρα το 1906, εντόπισε μια μάλλον μεγάλη πεταλούδα και της έριξε. Ακόμη και σήμερα, τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου μπορεί κανείς να τα δει με ένα δείγμα της Πεταλούδας της Βασίλισσας Αλεξάνδρας στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου που είναι γεμάτο τρύπες.
Η πρώτη Πεταλούδα της Βασίλισσας Αλεξάνδρας που συλλέχθηκε ποτέ χτυπήθηκε με ένα όπλο. Βρίσκεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και, ακόμα και σήμερα, η ζημιά είναι εμφανής
Στη συνέχεια, ο Walter Rothschild ετοίμασε μια επιστημονική περιγραφή της πεταλούδας. Αργότερα ονομάστηκε προς τιμήν της βασίλισσας της Βρετανίας, της Αλεξάνδρας της Δανίας. Το 1901, μετά από τον θάνατο της βασίλισσας Βικτώριας, ο σύζυγός της, Αλβέρτος Εδουάρδος στέφθηκε βασιλιάς ως Εδουάρδος Ζ', οπότε και εκείνη έγινε βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου και αυτοκράτειρα της Ινδίας -από το 1901 μέχρι το 1910, όταν πέθανε ο Εδουάρδος Ζ'.
Αν και η γένεση των ευρημάτων δίνει μια περίεργη ματιά στις ανακαλύψεις και την πολιτική της εποχής, η πεταλούδα έχει μια παράξενη ζωή.
Ο κύκλος ζωής της πεταλούδας
Οι προνύμφες της Πεταλούδας, κατά την εκκόλαψη, τρώνε τα θρεπτικά κελύφη τους, προτού συνεχίσουν την μεταμόρφωσή τους σε ενήλικες πεταλούδες
Ίσως, ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η Πεταλούδα της Βασίλισσας Αλεξάνδρας είναι τόσο μαγευτική είναι επειδή είναι πολύ μεγαλύτερη από τις άλλες, μικρότερες και φαινομενικά πιο ευαίσθητες, πεταλούδες.
Όπως υποδηλώνει το όνομά της (η αγγλική ονομασία της είναι "Queen Alexandra's Birdwing"), το άνοιγμα των φτερών των θηλυκών μπορεί να φτάσει μέχρι και 11 ίντσες και συχνά φτάνει τουλάχιστον τις 9,8 ίντσες. Αισθητικά, τα θηλυκά διακρίνονται από τα καφέ φτερά τους που διαθέτουν κηλίδες χρώματος κρεμ. Επίσης, έχουν το σώματος έχει απόχρωση του κρεμ με μια κόκκινη τούφα γούνας στον θώρακα. Τα αρσενικά είναι ελαφρώς μικρότερα και με πολύ πιο έντονα χρώματα, με μπλε και πράσινα σημάδια και κίτρινη κοιλιά. Συνήθως, το άνοιγμα των φτερών τους φτάνει τις 8 ίντσες -το οποίο, και πάλι είναι αρκετά μεγάλο για πεταλούδα.
Όσο για το τελετουργικό του ζευγαρώματος, και αυτό είναι δελεαστικό. Τα αρσενικά αιωρούνται πάνω από τα θηλυκά, πλημμυρίζοντάς τα με φερομόνες για να προκαλέσουν συνουσία. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα θηλυκά δε δέχονται αρσενικά, εκτός και αν αυτά έχουν πετάξει πάνω από τα δέντρα που είναι γνωστά ως Μερμπό (Intsia bijuga ή «Kwila»), όταν αυτά βρίσκονται σε άνθιση. Τα θηλυκά μπορούν να γεννήσουν έως και 240 αυγά κατά τη διάρκεια της ζωής τους -μεταφέρουν μόνο 15 έως 30 ώριμα αυγά ανά πάσα στιγμή.
Το είδος περιορίζεται στα δάση της Παπούα Νέας Γουινέας. Ολόκληρο το είδος είναι γνωστό ότι διαθέτει τέσσερις υπο-πληθυσμούς στη βορειοανατολική παράκτια περιοχή της Παπούα Νέας Γουινέας. Δυστυχώς, πρόσφατες εκτιμήσεις του πληθυσμού τους αποκαλύπτουν ότι ο αριθμός τους έχει μειωθεί δραστικά. Παρόλο που έχουν λίγους βασικούς θηρευτές να φοβούνται, συχνά πέφτουν σε ιστούς αραχνών και τις τρώνε τα πουλιά και θηλαστικά, τα δε αυγά του τρώγονται συνήθως από μυρμήγκια και άλλα έντομα, και οι προνύμφες από σαύρες, φρύνους και πουλιά όπως ο κούκος.
Δυστυχώς όμως, και η επιβίωση αυτού του είδους έχει να κάνει με την ανθρώπινη καταπάτηση.
Πώς έγινε απειλούμενο είδος
Το είδος είναι πολύτιμο στην μαύρη αγορά λόγω της σπανιότητάς του και λόγω του μέγεθους και του χρώματός του
Παρά την παγκοσμίως αναγνωρισμένη θέση του ως μια από τις ομορφότερες πεταλούδες στον κόσμο, ελάχιστα είναι γνωστά για τις Πεταλούδες της Βασίλισσας Αλεξάνδρας. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι εκκολάπτονται από αυγά, μετατρέπονται σε κάμπιες (προνύμφες), γίνονται νύμφες (ή χρυσαλίδες) και στη συνέχεια πολύ μεγάλες πεταλούδες. Οι προνύμφες, κατά την εκκόλαψη, τρώνε τα θρεπτικά κελύφη τους και, στη συνέχεια, τα φύλλα του φυτού στα οποία έχουν τοποθετηθεί. Το φυτό από το οποίο τρέφονται οι προνύμφες είναι δηλητηριώδες, γεγονός που οδηγεί πολλούς ειδικούς να πιστεύουν ότι και οι ίδιες είναι δηλητηριώδεις. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, αφού ρίξουν το δέρμα τους πολλές φορές, σχηματίζουν ένα πολύ παχύ δέρμα για το στάδιο της χρυσαλίδας. Τέλος, το σώμα της κάμπιας διαλύεται μέσα στο δέρμα και γίνεται η γνωστή πεταλούδα. Αυτή η μεταμόρφωση μπορεί να διαρκέσει περίπου ένα μήνα. Στη συνέχεια, κάποιο ιδιαίτερα υγρό πρωινό, οι πεταλούδες αναδύονται και απλώνουν τα φτερά τους.
Όλα όσα ξέρουμε για την Πεταλούδα της Βασίλισσας Αλεξάνδρας τελειώνουν εδώ. Για 60 χρόνια μετά την ανακάλυψη του Μικ, δεν έγινε ούτε μία προσπάθεια ποσοτικοποίησης του είδους. Απλά, χρησιμοποιήθηκαν ως αντικείμενα συλλεκτών για φυσιολάτρες -όπως ο Μικ- έως ότου η αυστραλιανή κυβέρνηση ανέλαβε δράση το 1968. Πριν αποκτήσει την ανεξαρτησία της η Παπούα Νέα Γουινέα το 1975, η αυστραλιανή κυβέρνηση θέσπισε ένα διάταγμα για την προστασία της πανίδας, το οποίο καθιστούσε τη συλλογή ζώων -όπως το συγκεκριμένο είδος- παράνομη. Μόλις την δεκαετία του 1970 οι επιστήμονες άρχισαν να χαρτογραφούν τη κατανομή της πεταλούδας στη χώρα.
Όταν το 1992, σε μια περίοδο 10 ημερών, οι ειδικοί μέτρησαν 150 δείγματα Πεταλούδας της Βασίλισσας Αλεξάνδρας, κατέστη σαφές ότι παρατηρούσαν έναν πληθυσμό που μειωνόταν. Λίγα χρόνια αργότερα, οι αριθμοί αυτοί μειώθηκαν, όπως συνέβη και πάλι στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Μέχρι το 2008, μόλις 21 ενήλικες παρατηρήθηκαν σε μια περίοδο τριών μηνών.
Σήμερα, η μεγαλύτερη απειλή για αυτό το είδος είναι η απώλεια δασών από τη συγκομιδή δέντρων. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, η συγκομιδή δέντρων έχει επιταχυνθεί χάρη στην ακμάζουσα βιομηχανία φοινικέλαιου στην περιοχή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το φοινικέλαιο βρίσκεται σχεδόν στα πάντα -από τρόφιμα μέχρι σαπούνια και μαγειρικό λάδι-, δεν είναι περίεργο γιατί το προϊόν συνεχίζει να έχει υψηλή ζήτηση. Με την απομόνωση των δασών για τη δημιουργία φυτειών φοινικών, χιλιάδες στρέμματα εντός των περιοχών της πεταλούδας μετατρέπονται σε άχρηστα περιβάλλοντα για το είδος, καθώς εξαλείφεται η τροφή του. Ακόμα χειρότερα, αυτό το είδος πεταλούδας έχει μεγάλη αξία στην μαύρη αγορά για τη σπανιότητα του. Τη δεκαετία του 1980, μια πεταλούδα μπορούσε να πουληθεί έως και 3.000 δολάρια. Σήμερα, ένα ζευγάρι μπορεί να φτάσει έως και 10.000 δολάρια.
Με τις καταστροφικές συνέπειες της ανθρώπινης καταπάτησης και τόσο μεγάλη ζήτηση στην παράνομη πώληση, η Πεταλούδα της Βασίλισσας Αλεξάνδρας έχει δύσκολο δρόμο μπροστά της.
από: ati
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου