Ο P.T. Selbit παρουσιάζει το κόλπο του
Όλα ξεκίνησαν πριν από 100 χρόνια με μια γυναίκα σε ένα κουτί.
Ένας άντρας είχε δέσει μια γυναίκα από τους καρπούς και τους αστραγάλους, είχε περάσει τα σχοινιά μέσα από τρύπες στα δύο άκρα του κουτιού -που έμοιαζε με φέρετρο- τα οποία έδεσε ξανά έξω από το κουτί, κάνοντας την κίνηση -πόσο μάλλον τη διαφυγή- να φαίνεται αδύνατη. Σφράγισε το κουτί, το οποίο στηριζόταν σε δυο ξύλινες πλατφόρμες, και έσπρωξε υαλοπίνακες και φύλλα μετάλλου μέσα από σχισμές και, φαινομενικά, μέσα από το σώμα της γυναίκας. Και τότε, με τη χρήση ενός μεγάλου πριονιού, έκοψε το κουτί στα δύο. Όταν κατακάθισαν τα πριονίδια, άνοιξε το κουτί και έκοψε τα σχοινιά. Η γυναίκα -με κάποιο τρόπο- ήταν αλώβητη.
Και ποιος δεν έχει δει μάγο να κόβει μια γυναίκα στη μέση. Το κόλπο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πριν από έναν αιώνα, στο θέατρο Finsbury Park Empire του Λονδίνου, από έναν Βρετανό μάγο του οποίου το καλλιτεχνικό όνομα ήταν P.T. Selbit. Τα επόμενα χρόνια, έγινε μια από τις πιο αγαπημένες ψευδαισθήσεις. Μάλιστα, το 1956, μια εκδοχή της προκάλεσε πανικό, όταν οι θεατές του BBC νόμιζαν ότι ο μάγος P.C. Sorcar είχε πράγματι πριονίσει μια γυναίκα κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής εκπομπής.
Όμως, οι μάγοι δεν έκοβαν μόνο γυναίκες. Την πρώτη φορά που το κόλπο εκτελέστηκε στην Αμερική από τον Horace Goldin, το "θύμα" ήταν ένας γκρουμ ενός ξενοδοχείου. Τη δεκαετία του 1980, ο σούπερ σταρ μάγος Ντέιβιντ Κόπερφιλντ κόπηκε ο ίδιος στη μέση με ένα περίτεχνο σκηνικό που ονόμασε "The Death Saw".
Όμως, οι μάγοι δεν έκοβαν μόνο γυναίκες. Την πρώτη φορά που το κόλπο εκτελέστηκε στην Αμερική από τον Horace Goldin, το "θύμα" ήταν ένας γκρουμ ενός ξενοδοχείου. Τη δεκαετία του 1980, ο σούπερ σταρ μάγος Ντέιβιντ Κόπερφιλντ κόπηκε ο ίδιος στη μέση με ένα περίτεχνο σκηνικό που ονόμασε "The Death Saw".
Όμως, δεν είναι τυχαίο ότι οι γυναίκες είναι συντριπτικά τα "θύματα". Όταν, τον Ιανουάριο του 1921, ο δημιουργός του κόλπου το παρουσίασε για πρώτη φορά, ήθελε μια γυναίκα κάτω από το πριόνι, και μάλιστα μια από τις πιο διάσημες φεμινίστριες ακτιβίστριες της χώρας.
Ένα νέο είδος μαγείας
Η φρίκη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου είχε αλλάξει το πρόσωπο της λαϊκής ψυχαγωγίας, επηρεάζοντας τα πάντα, από το θρυλικό μακιγιάζ του Αμερικανού ηθοποιού Λον Τσάνεϊ, μέχρι το Grand Guignol του Παρισιού, γνωστό για τις συγκλονιστικά βίαιες παραγωγές του. Η μαγεία δεν αποτέλεσε εξαίρεση -μετά από έναν πόλεμο που είχε σκοτώσει περίπου 40 εκατομμύρια ανθρώπους, το να βλέπεις έναν ενήλικα να παίζει με μεταξωτά μαντήλια φαινόταν απελπιστικά γραφικό. Το κοινό ήταν προετοιμασμένο για κάτι πιο σκοτεινό και ο Selbit τους το έδωσε.
Ο Selbit ήταν ήδη ένας καταξιωμένος θαυματοποιός με αρκετές συνεισφορές στην τέχνη. Γεννημένος ως Percy Thomas Tibbles το 1881, ο Selbit ανακάλυψε τη μαγεία κατά τη διάρκεια μιας νεανικής μαθητείας δίπλα έναν αργυροχόο ο οποίος είχε νοικιάσει το υπόγειό του σε έναν μάγο. Ο Selbit έφευγε κρυφά από το κατάστημα και, μέσα από την κλειδαρότρυπα, παρακολουθούσε τον μάγο να εξασκεί την τέχνη του. Το καλλιτεχνικό του όνομα ήταν το επώνυμό του ανάποδα και, μέχρι τα 19 του, είχε αρχίσει να δίνει επαγγελματικές παραστάσεις, ενώ λίγο αργότερα, άρχισε γράφει και να επιμελείται άρθρα για περιοδικά σχετικά με την μαγεία. Το 1919, βοήθησε να οργανωθεί μια συνεδρία (σεάνς) που κατάφερε να ξεγελάσει τον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ (αν και, ο Ντόιλ είχε εξαπατηθεί και από μια 14χρονη και μια 11χρονη που είχαν κόψει εικονογραφήσεις από ένα παιδικό βιβλίο, τα φωτογράφισαν και επέμεναν ότι ήταν πραγματικές νεράιδες).
Ο Selbit είχε χάρισμα. Όταν ήθελε να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κόσμου για την παράσταση "Sawing Through a Woman", έβαλε ανθρώπους να ρίχνουν κουβάδες με ψεύτικο αίμα στο αυλάκι έξω από το θέατρο μεταξύ των παραστάσεων, ενώ, στο λόμπι του θεάτρου τοποθετήθηκαν "νοσοκόμες" και ο ίδιος έβαλε ασθενοφόρα να κυκλοφορούν στο Λονδίνο και να διαφημίζουν την παράστασή του.
Όμως, υπήρχε ένα κοινωνικό φαινόμενο που ενίσχυσε την επιτυχία της ψευδαίσθησης. Μόλις τρία αφότου οι Βρετανίδες ιδιοκτήτριες ακινήτων άνω των 30 ετών εξασφάλισαν το δικαίωμα ψήφου, ο Selbit έδωσε παράσταση για πρώτη φορά με το κόλπο του. Οι σουφραζέτες του Ηνωμένου Βασιλείου δεν κέρδισαν εύκολα την ψήφο. Ο νόμος περί αντιπροσώπευσης του λαού του 1918 ψηφίστηκε μετά από χρόνια ακούραστης, μερικές φορές μαχητικής εκστρατείας από φεμινίστριες ακτιβίστριες. Και το 1921, ο κορυφαίος σόουμαν, κάλεσε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες ηγέτιδες του κινήματος να είναι το "θύμα".
Ο Selbit ήταν ήδη ένας καταξιωμένος θαυματοποιός με αρκετές συνεισφορές στην τέχνη. Γεννημένος ως Percy Thomas Tibbles το 1881, ο Selbit ανακάλυψε τη μαγεία κατά τη διάρκεια μιας νεανικής μαθητείας δίπλα έναν αργυροχόο ο οποίος είχε νοικιάσει το υπόγειό του σε έναν μάγο. Ο Selbit έφευγε κρυφά από το κατάστημα και, μέσα από την κλειδαρότρυπα, παρακολουθούσε τον μάγο να εξασκεί την τέχνη του. Το καλλιτεχνικό του όνομα ήταν το επώνυμό του ανάποδα και, μέχρι τα 19 του, είχε αρχίσει να δίνει επαγγελματικές παραστάσεις, ενώ λίγο αργότερα, άρχισε γράφει και να επιμελείται άρθρα για περιοδικά σχετικά με την μαγεία. Το 1919, βοήθησε να οργανωθεί μια συνεδρία (σεάνς) που κατάφερε να ξεγελάσει τον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ (αν και, ο Ντόιλ είχε εξαπατηθεί και από μια 14χρονη και μια 11χρονη που είχαν κόψει εικονογραφήσεις από ένα παιδικό βιβλίο, τα φωτογράφισαν και επέμεναν ότι ήταν πραγματικές νεράιδες).
Ο Selbit είχε χάρισμα. Όταν ήθελε να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κόσμου για την παράσταση "Sawing Through a Woman", έβαλε ανθρώπους να ρίχνουν κουβάδες με ψεύτικο αίμα στο αυλάκι έξω από το θέατρο μεταξύ των παραστάσεων, ενώ, στο λόμπι του θεάτρου τοποθετήθηκαν "νοσοκόμες" και ο ίδιος έβαλε ασθενοφόρα να κυκλοφορούν στο Λονδίνο και να διαφημίζουν την παράστασή του.
Όμως, υπήρχε ένα κοινωνικό φαινόμενο που ενίσχυσε την επιτυχία της ψευδαίσθησης. Μόλις τρία αφότου οι Βρετανίδες ιδιοκτήτριες ακινήτων άνω των 30 ετών εξασφάλισαν το δικαίωμα ψήφου, ο Selbit έδωσε παράσταση για πρώτη φορά με το κόλπο του. Οι σουφραζέτες του Ηνωμένου Βασιλείου δεν κέρδισαν εύκολα την ψήφο. Ο νόμος περί αντιπροσώπευσης του λαού του 1918 ψηφίστηκε μετά από χρόνια ακούραστης, μερικές φορές μαχητικής εκστρατείας από φεμινίστριες ακτιβίστριες. Και το 1921, ο κορυφαίος σόουμαν, κάλεσε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες ηγέτιδες του κινήματος να είναι το "θύμα".
Η "ασύλληπτη Christabel"
Η Christabel Pankhurst - πηγή
Η Christabel Pankhurst ήταν η μεγαλύτερη κόρη της Έμελιν Πάνκχερστ (Emmeline Pankhurst), με την οποία, το 1903, η Christabel και η αδερφή της Sylvia ίδρυσαν την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών (Women’s Social and Political Union, WSPU). Η Sylvia τάχθηκε υπέρ μιας πιο μέτριας προσέγγισης για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, αλλά η Christabel δεν είχε υπομονή για πολιτικούς ελιγμούς. Το 1905, φυλακίστηκε για πρώτη φορά, αφού διέκοψε μια συνάντηση του Φιλελεύθερου Κόμματος για να εκφωνήσει μια παθιασμένη ομιλία σχετικά με το δικαίωμα ψήφου των γυναικών. Η σκληρή μεταχείρισή της από την αστυνομία -η ίδια έφτυσε δύο αστυνομικούς και υποτίθεται επιτέθηκε σε έναν από αυτούς- καλύφθηκε ευρέως από τον Τύπο και από εκείνο το σημείο και μετά η Christabel ήταν υπέρ του μαχητικού ακτιβισμού.
Ήταν η αιτία πολλών χειρογράφων στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αγγλία, ενώ, το 1912, υπήρξε ένα παιχνίδι, με τίτλο "Elusive Christabel" (ασύλληπτη Christabel), που σατίριζε την αδυναμία της αστυνομίας να την βρει όταν την καταζητούσαν για συνωμοσία. Έτσι, όταν η Christabel έβαλε διαφημίσεις σε εφημερίδες αναζητώντας "μη προσωπική εργασία" και "ανταποδοτική, μη πολιτική εργασία" μόλις λίγες μέρες αφότου ο Selbit παρουσίασε για πρώτη φορά το κόλπο του το 1921, ο μάγος πιθανώς να είδε μια χρυσή ευκαιρία στο να εκμεταλλευτεί τις ανησυχίες του κόσμου για το αμφιλεγόμενο κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Έγραψε στην Πάνκχερστ και της πρόσφερε "συμβόλαιο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράστασή του". Θα την πλήρωνε 20 λίρες την εβδομάδα -ποσό ίσο με περίπου 1.000 λίρες σήμερα, ή περισσότερο από δολάρια- αν δεχόταν τη δουλειά. "Το έργο δεν έχει πολιτικό χαρακτήρα", έγραψε ο ίδιος, "και εκτός από την αμοιβή, θα πλήρωνε ο ίδιος τα έξοδα ταξιδιού".
Πιθανώς, ο Selbit ενημέρωσε τον τοπικό Τύπο για την προσφορά του, επειδή καλύφθηκε ευρέως από τις εφημερίδες. Όμως η Πάνκχερστ δεν τσίμπησε. Η λιτή της απάντηση ήταν, "Η θητεία στην Αυτοκρατορία του Finsbury (περιοχή του Λονδίνου) δεν είναι το είδος της δουλειάς που αναζητώ".
Η επιμονή του Selbit ότι το έργο ήταν "μη πολιτικού χαρακτήρα" ήταν ανειλικρινής, καθώς, θα υπήρχαν πολιτικές προεκτάσεις σε μια παράσταση όπου άνδρες έδεναν και να διαμέλιζαν μια από τις πιο διάσημες ακτιβίστριες.
Ήταν η αιτία πολλών χειρογράφων στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αγγλία, ενώ, το 1912, υπήρξε ένα παιχνίδι, με τίτλο "Elusive Christabel" (ασύλληπτη Christabel), που σατίριζε την αδυναμία της αστυνομίας να την βρει όταν την καταζητούσαν για συνωμοσία. Έτσι, όταν η Christabel έβαλε διαφημίσεις σε εφημερίδες αναζητώντας "μη προσωπική εργασία" και "ανταποδοτική, μη πολιτική εργασία" μόλις λίγες μέρες αφότου ο Selbit παρουσίασε για πρώτη φορά το κόλπο του το 1921, ο μάγος πιθανώς να είδε μια χρυσή ευκαιρία στο να εκμεταλλευτεί τις ανησυχίες του κόσμου για το αμφιλεγόμενο κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Έγραψε στην Πάνκχερστ και της πρόσφερε "συμβόλαιο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράστασή του". Θα την πλήρωνε 20 λίρες την εβδομάδα -ποσό ίσο με περίπου 1.000 λίρες σήμερα, ή περισσότερο από δολάρια- αν δεχόταν τη δουλειά. "Το έργο δεν έχει πολιτικό χαρακτήρα", έγραψε ο ίδιος, "και εκτός από την αμοιβή, θα πλήρωνε ο ίδιος τα έξοδα ταξιδιού".
Πιθανώς, ο Selbit ενημέρωσε τον τοπικό Τύπο για την προσφορά του, επειδή καλύφθηκε ευρέως από τις εφημερίδες. Όμως η Πάνκχερστ δεν τσίμπησε. Η λιτή της απάντηση ήταν, "Η θητεία στην Αυτοκρατορία του Finsbury (περιοχή του Λονδίνου) δεν είναι το είδος της δουλειάς που αναζητώ".
Η επιμονή του Selbit ότι το έργο ήταν "μη πολιτικού χαρακτήρα" ήταν ανειλικρινής, καθώς, θα υπήρχαν πολιτικές προεκτάσεις σε μια παράσταση όπου άνδρες έδεναν και να διαμέλιζαν μια από τις πιο διάσημες ακτιβίστριες.
Μια κληρονομιά σε δύο μέρη
Η Betty Barker - πηγή
Το κόλπο έκανε αίσθηση, αλλά δεν ήταν ο Selbit που το έκανε γνωστό στην Αμερική. Όταν το καλοκαίρι του 1921, ο Βρετανός μάγος έφτασε στις ΗΠΑ για να περιοδεύσει, διαπίστωσε ότι αρκετοί θαυματοποιοί, συμπεριλαμβανομένου του Horace Goldin, παρουσίαζαν ήδη τις δικές τους εκδοχές.
Ο Goldin ήταν ιδιαίτερα επιθετικός όσον αφορά τη διεκδίκηση της ιδιοκτησίας του κόλπου. Επέμενε ότι ήταν αυτός που το εφηύρε (οι περισσότεροι ιστορικοί αμφιβάλλουν για τον ισχυρισμό του) και για πολλά χρόνια κινήθηκε δικαστικά εναντίον άλλων μάγων που το παρουσίαζαν. Εκμεταλλευόμενος τη δημοτικότητα τέτοιων σόου, ο Selbit συνέχισε να αναπτύσσει άλλα κόλπα που αφορούσαν την παραμόρφωση ή την καταστροφή του γυναικείου σώματος, συμπεριλαμβανομένου του "Stretching a Girl" του 1922 και του "Crushing a Woman" του επόμενου έτους, αν και ποτέ δεν απέκτησε ευρεία φήμη στο ΗΠΑ.
Για την ιστορία, όταν ο Selbit παρουσίασε για πρώτη φορά δημόσια το κόλπο του, μέσα στο κουτί ήταν η Betty Barker.
Ο Goldin ήταν ιδιαίτερα επιθετικός όσον αφορά τη διεκδίκηση της ιδιοκτησίας του κόλπου. Επέμενε ότι ήταν αυτός που το εφηύρε (οι περισσότεροι ιστορικοί αμφιβάλλουν για τον ισχυρισμό του) και για πολλά χρόνια κινήθηκε δικαστικά εναντίον άλλων μάγων που το παρουσίαζαν. Εκμεταλλευόμενος τη δημοτικότητα τέτοιων σόου, ο Selbit συνέχισε να αναπτύσσει άλλα κόλπα που αφορούσαν την παραμόρφωση ή την καταστροφή του γυναικείου σώματος, συμπεριλαμβανομένου του "Stretching a Girl" του 1922 και του "Crushing a Woman" του επόμενου έτους, αν και ποτέ δεν απέκτησε ευρεία φήμη στο ΗΠΑ.
Για την ιστορία, όταν ο Selbit παρουσίασε για πρώτη φορά δημόσια το κόλπο του, μέσα στο κουτί ήταν η Betty Barker.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου