Για πολλούς, το τέρας στο
παιχνίδι Dungeons and Dragons και στην αμερικανική τηλεοπτική σειρά τρόμου
επιστημονικής φαντασίας Stranger Things, Δημογόργον, είναι γνωστό. Ωστόσο, η ιστορία για το πώς προέκυψε
το όνομά του είναι παράξενη.
Όπως αποδεικνύεται, πιθανότατα, το όνομα τους διάσημου τέρατος προέρχεται από ένα λάθος που έγινε από κάποιον άγνωστο αντιγραφέα σε ένα άγνωστο χειρόγραφο πριν από 2.000 χρόνια περίπου. Κάπως έτσι, από αυτές τις ταπεινές καταβολές, ο Δημογόργον συνέχισε να αναφέρεται από σπουδαίους συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένων των Christopher Marlowe και John Milton, πριν γίνει τελικά ένα από τα πιο εμβληματικά τέρατα του σήμερα.
Ένα αρχαίο γραφικό λάθος
Η αρχαία ελληνική λέξη "δημιουργός" είναι ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε στους πυθαγόρειους και πλατωνικούς φιλοσοφικούς κύκλους για να περιγράψει μια μορφή που μοιάζει με τεχνίτη που πιστεύεται ότι δημιούργησε τον κόσμο. Κάποια στιγμή, όμως, φαίνεται ότι ένας γραφέας παρανόησε την αιτιατική μορφή της λέξης (δημιουργόν) και την αντέγραψε ως "δημογοργόν" (ή, επειδή σκεφτόταν τις λέξεις "δαίμων" και "γοργών"), μια λέξη χωρίς καμία έννοια.
Η λέξη Δημογόργον μαρτυρείται για πρώτη φορά σε ένα αρχαίο σχόλιο που αποδίδεται παραδοσιακά στον λόγιο Lactantius Placidus στη Θηβαΐδα (αρχ. ελλ.: Θηβαΐς, περιοχή στην αρχαία Αίγυπτο, αποτελούμενη από τους 13 νοτιότερους νομούς της Άνω (Ορεινής) Αιγύπτου, από την Άβυδο έως το Ασουάν), ένα επικό ποίημα που γράφτηκε στα λατινικά από τον Ρωμαίο ποιητή Στατίου (Publius Papinius Statius). Το σωζόμενο κείμενο του σχολίου του Lactantius Placidus αναφέρει σχετικά:
Η αρχαία ελληνική λέξη "δημιουργός" είναι ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε στους πυθαγόρειους και πλατωνικούς φιλοσοφικούς κύκλους για να περιγράψει μια μορφή που μοιάζει με τεχνίτη που πιστεύεται ότι δημιούργησε τον κόσμο. Κάποια στιγμή, όμως, φαίνεται ότι ένας γραφέας παρανόησε την αιτιατική μορφή της λέξης (δημιουργόν) και την αντέγραψε ως "δημογοργόν" (ή, επειδή σκεφτόταν τις λέξεις "δαίμων" και "γοργών"), μια λέξη χωρίς καμία έννοια.
Η λέξη Δημογόργον μαρτυρείται για πρώτη φορά σε ένα αρχαίο σχόλιο που αποδίδεται παραδοσιακά στον λόγιο Lactantius Placidus στη Θηβαΐδα (αρχ. ελλ.: Θηβαΐς, περιοχή στην αρχαία Αίγυπτο, αποτελούμενη από τους 13 νοτιότερους νομούς της Άνω (Ορεινής) Αιγύπτου, από την Άβυδο έως το Ασουάν), ένα επικό ποίημα που γράφτηκε στα λατινικά από τον Ρωμαίο ποιητή Στατίου (Publius Papinius Statius). Το σωζόμενο κείμενο του σχολίου του Lactantius Placidus αναφέρει σχετικά:
"Dicit deum Demogorgona summum, cuius scire nomen non licet."
που μεταφράζεται ως:
"Μιλάει για τον Δημογοργόν, την υπέρτατη θεότητα, του οποίου το όνομα δεν επιτρέπεται να γνωρίζουμε."
Τελικά, η πεποίθηση ότι αυτός ο "Δημογόργον" ήταν η αρχαιότερη από όλες τις θεότητες εδραιώθηκε πλήρως στη Λατινική Δύση ως μέρος της κανονικής μυθολογίας. Ο Ιταλός συγγραφέας Τζοβάνι Μποκκάτσιο (γνωστός με το εξελληνισμένο Ιωάννης Βοκάκιος) βοήθησε στη διάδοση του όρου "Δημογόργον" χρησιμοποιώντας τον στην επιδραστική λατινική πραγματεία του για τη μυθολογία Genealogia Deorum Gentilium (Γενεαλογία Εθνικών Θεών).
Εικονογράφηση του Σατανά από τον Γάλλο
εικονογράφο Gustave Doré για το έργο του Τζον Μίλτον "Χαμένος
Παράδεισος". Ο Δημογόργον περιλαμβάνεται στους κατοίκους του Χάους
Μια απόκρυφη οντότητα
Με τον καιρό, η ταυτότητα του Δημογόργον άλλαξε. Κατά την Πρώιμη Σύγχρονη Περίοδο, ήταν σύνηθες για τους συγγραφείς να οικειοποιούνται τα ονόματα των κλασικών θεοτήτων ως ονόματα δαιμόνων, αφού πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεότητες που λατρεύονταν στην κλασική εποχή ήταν στην πραγματικότητα δαίμονες. Έτσι, ο Δημογόργον, από μια αόριστη προγονική θεότητα στην αναγεννησιακή μυθογραφία, έγινε κακόβουλος δαίμονας της Κόλασης.
Ο Ολλανδός δαιμονολόγος Johann Weyer απαριθμούσε τον Δημογόργον ως έναν από τους δαίμονες της Κόλασης στο έργο του "De praestigiis daemonum" (Σχετικά με τα κόλπα των δαιμόνων). Ομοίως, στο θεατρικό έργο "Η τραγική ιστορία του δόκτορα Φάουστους" (γνωστό απλά ως Δρ Φάουστους), που γράφτηκε κάποια στιγμή μεταξύ 1589 και 1592 από τον Άγγλο θεατρικό συγγραφέα Κρίστοφερ Μάρλοου, το όνομα Δημογόργον εμφανίζεται στο ξόρκι που κάνει ο Φάουστους για να καλέσει τον δαίμονα Μεφιστοφελής.
Με τον καιρό, η ταυτότητα του Δημογόργον άλλαξε. Κατά την Πρώιμη Σύγχρονη Περίοδο, ήταν σύνηθες για τους συγγραφείς να οικειοποιούνται τα ονόματα των κλασικών θεοτήτων ως ονόματα δαιμόνων, αφού πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεότητες που λατρεύονταν στην κλασική εποχή ήταν στην πραγματικότητα δαίμονες. Έτσι, ο Δημογόργον, από μια αόριστη προγονική θεότητα στην αναγεννησιακή μυθογραφία, έγινε κακόβουλος δαίμονας της Κόλασης.
Ο Ολλανδός δαιμονολόγος Johann Weyer απαριθμούσε τον Δημογόργον ως έναν από τους δαίμονες της Κόλασης στο έργο του "De praestigiis daemonum" (Σχετικά με τα κόλπα των δαιμόνων). Ομοίως, στο θεατρικό έργο "Η τραγική ιστορία του δόκτορα Φάουστους" (γνωστό απλά ως Δρ Φάουστους), που γράφτηκε κάποια στιγμή μεταξύ 1589 και 1592 από τον Άγγλο θεατρικό συγγραφέα Κρίστοφερ Μάρλοου, το όνομα Δημογόργον εμφανίζεται στο ξόρκι που κάνει ο Φάουστους για να καλέσει τον δαίμονα Μεφιστοφελής.
Επίσης, το Δημογόργον αναφέρεται στο ποίημα Χαμένος Παράδεισος του Άγγλου ποιητή Τζον Μίλτον, ως το όνομα ενός από τους κατοίκους του Χάους, μέσω του οποίου, ο πρωταγωνιστής του ποιήματος Σατανάς, πρέπει να κάνει το ταξίδι του από την Κόλαση στη Γη.
Ο Δημογόργον, ως αποτέλεσμα όλων αυτών των αποσπασμάτων από τη λογοτεχνία που τον συσχετίζουν με τον Σατανά, τους δαίμονες, την Κόλαση και τη μαύρη μαγεία, θεωρήθηκε ως το όνομα κάποιου είδους φρικτού, κακόβουλου δαίμονα. Παρόλα αυτά, η εμφάνισή του παρέμεινε αμφίσημη, καθώς, καμία από τις προαναφερθείσες πηγές δεν έχει δώσει κανένα είδους περιγραφής της εμφάνισής του.
Dungeons and Dragons
Το παιχνίδι Dungeons and Dragons έδωσε για πρώτη φορά μορφή στον Δημογόργον. Ο χαρακτήρας του εισήχθη για πρώτη φορά στο παιχνίδι στο συμπληρωματικό βιβλίο κανόνων το 1976. Απεικονίζεται ως ένα ερπετό ύψους δεκαοχτώ ποδιών, με δύο κεφάλια που μοιάζουν με αυτά των κυνοκέφαλων πιθήκων (ή μανδρίλλος) ή πιθανώς των μπαμπουίνων, πόδια που μοιάζουν με πόδια κότας και χέρια που καταλήγουν σε μακριά πλοκάμια που μοιάζουν με αυτά των χταποδιών.
Στις επόμενες επαναλήψεις του παιχνιδιού, αναπτύχθηκε γύρω του μια ολόκληρη μυθολογία. Στο παιχνίδι, έχει δυνάμεις ελέγχου του νου και μπορεί να λυγίσει τους κακούς κατά το δοκούν. Κοιτάζοντάς τον, οι άνθρωποι μπορεί να γίνουν κακοί ή να τρελαθούν. Υπάρχει όμως και μια κουλτούρα ανθρώπων που τον λατρεύουν.
Στις τρέχουσες εκδόσεις του παιχνιδιού, τα δύο κεφάλια του Δημογόργον ονομάζονται Aameul και Hethradiah. Τα κεφάλια είναι αντίπαλοι και κάθε κεφάλι επιδιώκει συνεχώς να καταστρέψει το άλλο. Ο Aameul προτιμά να χρησιμοποιεί κόλπα και εξαπάτηση αντί να καταστρέφει, ενώ ο Hethradiah προτιμά απλώς να καταστρέφει.
Το παιχνίδι Dungeons and Dragons έδωσε για πρώτη φορά μορφή στον Δημογόργον. Ο χαρακτήρας του εισήχθη για πρώτη φορά στο παιχνίδι στο συμπληρωματικό βιβλίο κανόνων το 1976. Απεικονίζεται ως ένα ερπετό ύψους δεκαοχτώ ποδιών, με δύο κεφάλια που μοιάζουν με αυτά των κυνοκέφαλων πιθήκων (ή μανδρίλλος) ή πιθανώς των μπαμπουίνων, πόδια που μοιάζουν με πόδια κότας και χέρια που καταλήγουν σε μακριά πλοκάμια που μοιάζουν με αυτά των χταποδιών.
Στις επόμενες επαναλήψεις του παιχνιδιού, αναπτύχθηκε γύρω του μια ολόκληρη μυθολογία. Στο παιχνίδι, έχει δυνάμεις ελέγχου του νου και μπορεί να λυγίσει τους κακούς κατά το δοκούν. Κοιτάζοντάς τον, οι άνθρωποι μπορεί να γίνουν κακοί ή να τρελαθούν. Υπάρχει όμως και μια κουλτούρα ανθρώπων που τον λατρεύουν.
Στις τρέχουσες εκδόσεις του παιχνιδιού, τα δύο κεφάλια του Δημογόργον ονομάζονται Aameul και Hethradiah. Τα κεφάλια είναι αντίπαλοι και κάθε κεφάλι επιδιώκει συνεχώς να καταστρέψει το άλλο. Ο Aameul προτιμά να χρησιμοποιεί κόλπα και εξαπάτηση αντί να καταστρέφει, ενώ ο Hethradiah προτιμά απλώς να καταστρέφει.
Εικόνα του Δημογόργον από το αρχικό συμπληρωματικό βιβλίο κανόνων του 1976
Stranger Things
Η τηλεοπτική σειρά Stranger Things έδωσε στο τέρας πολύ μεγαλύτερη προβολή.
Στη σειρά, ο Δημογόργον -που αναφέρεται ως "the Demogorgon"- είναι ένα τρομακτικό αμυδρά ανθρωποειδές πλάσμα από μια άλλη διάσταση που αναφέρεται ως "the Upside Down". Το τέρας έχει γλοιώδες δέρμα, ένα ψηλό, με λεπτό σώμα που φαίνεται αφύσικα επίμηκες και ένα πρόσωπο χωρίς χαρακτηριστικά που ανοίγει για να αποκαλύψει ένα στόμα σαν λουλούδι με πέντε "πέταλα" με αιχμηρά δόντια. Δεν μπορεί να μιλήσει, αλλά γρυλίζει και βγάζει κραυγές.
Το πραγματικό όνομα του πλάσματος -αν έχει- δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί, αλλά οι χαρακτήρες της σειράς το αναφέρουν όλοι ως "the Demogorgon" από το τέρας του Dungeons and Dragons.
Η τηλεοπτική σειρά Stranger Things έδωσε στο τέρας πολύ μεγαλύτερη προβολή.
Στη σειρά, ο Δημογόργον -που αναφέρεται ως "the Demogorgon"- είναι ένα τρομακτικό αμυδρά ανθρωποειδές πλάσμα από μια άλλη διάσταση που αναφέρεται ως "the Upside Down". Το τέρας έχει γλοιώδες δέρμα, ένα ψηλό, με λεπτό σώμα που φαίνεται αφύσικα επίμηκες και ένα πρόσωπο χωρίς χαρακτηριστικά που ανοίγει για να αποκαλύψει ένα στόμα σαν λουλούδι με πέντε "πέταλα" με αιχμηρά δόντια. Δεν μπορεί να μιλήσει, αλλά γρυλίζει και βγάζει κραυγές.
Το πραγματικό όνομα του πλάσματος -αν έχει- δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί, αλλά οι χαρακτήρες της σειράς το αναφέρουν όλοι ως "the Demogorgon" από το τέρας του Dungeons and Dragons.
Όσο παράξενο και αστείο κι αν ακούγεται, φαίνεται ότι, ένα μικρό μεταγραφικό λάθος σε ένα -από καιρό- χαμένο ελληνικό χειρόγραφο, κάποιας άγνωστης πλατωνικής πραγματείας, που έγινε από κάποιον ανώνυμο γραμματέα πριν από περίπου 2.000 χρόνια, μας έδωσε το όνομα ενός από τα πιο εμβληματικά τηλεοπτικά τέρατα. Αν ο αντιγραφέας του χειρόγραφου είχε διαβάσει λίγο πιο προσεκτικά και είχε αντιγράψει σωστά την ελληνική λέξη δημιουργόν, τότε το τέρας Δημογόργον από το Dungeons and Dragons και το Stranger Things θα είχαν εντελώς διαφορετικό όνομα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου