Το ιατρικό ιστορικό των σπουδαίων συγγραφέων δεν θα έπρεπε θεωρητικά να διαφέρει τόσο από αυτό του μέσου κοινού θνητού. Τα συμπτώματα όμως των ασθενειών τους μοιάζουν να εκδηλώνονται με μυθιστορηματική ένταση.
Μοιάζει με μια ιδιότυπη, φανταστική αίθουσα αναμονής ιατρείου. Οι ασθενείς που περιμένουν ανήσυχοι τη σειρά τους δεν είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Βρίσκεται εδώ, για παράδειγμα, ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ που τρέμει. Δίπλα του, ο Τζορτζ Οργουελ βήχει συνέχεια. Ο Τζέιμς Τζόις τρίβει τους αγκώνες του που φαίνεται ότι πονάνε πολύ.
Ολοι αυτοί έχουν τον ίδιο γιατρό. Είναι ο Τζορτζ Τζ. Ρος από το νοσοκομείο Brigham and Women's στη Βοστώνη και ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Και αυτή η φανταστική αίθουσα αναμονής του βιβλίου του «Το τρεμούλιασμα του Σαίξπηρ και ο βήχας του Οργουελ» («Shakespeare's Tremor and Orwell's Cough»), στο οποίο «υποβάλλει» σε τσεκάπ κορυφαίους λογοτέχνες βασιζόμενος στα έργα τους αλλά και σε βιογραφίες τους.
Η ιδέα, όπως λέει στην ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα» ο Ρος, προέκυψε από μια μεσαιωνική μελέτη για τη σύφιλη. «Διαβάζοντάς τη», λέει ο γιατρός που είναι και... βιβλιοφάγος, «μου ήρθαν στον νου αποσπάσματα από τον "Τίμωνα τον Αθηναίο", το "Τρωίλος και Χρυσηίδα", το "Με το ίδιο μέτρο" όπου υπάρχουν εκτενείς αναφορές στο νόσημα. Σκέφτηκα τότε ποια σχέση μπορεί να έχει η εμμονή του Σαίξπηρ στα αφροδίσια με τις φήμες περί της έκλυτης ερωτικής ζωής του και του τρέμουλου, που είναι σαφές στα γραπτά του των τελευταίων χρόνων».
Τον Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν ευρέως τον ιδιαίτερα τοξικό υδράργυρο στη θεραπεία των αφροδίσιων νοσημάτων. Και ο υδράργυρος προκαλεί, μεταξύ άλλων, τρέμουλο. Συνδυάζοντας και άλλα στοιχεία ο Ρος έφτασε στο συμπέρασμα ότι ο Σαίξπηρ έπασχε από σύφιλη.
Ετσι κατέληξε και στο ότι οι εναλλαγές ψυχικής ευφορίας που είχε ο Χέρμαν Μέλβιλ, όταν για παράδειγμα έγραφε το βιβλίο «Μόμπι Ντικ», με τα μεγάλα διαστήματα βαριάς κατάθλιψης στα οποία έπεφτε οφείλονταν σε διπολική διαταραχή. Οπως και το ότι μεταξύ 30 και 37 ετών κόντυνε (όπως προκύπτει από μελέτη των ταξιδιωτικών εγγράφων του) κατά 3,5 εκατοστά ήταν σύμπτωμα αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας.
Η έκρηξη δημιουργικότητας του Τζόναθαν Σουίφτ οφείλεται, κατά τον Ρος, στη μετωποκροταφική άνοια από την οποία έπασχε και που, στα πρώτα στάδια, κάνει τη φαντασία να οργιάζει.
Αντίθετα, στην περίπτωση του Τζορτζ Οργουελ ο πόνος ήταν που εξέθρεψε τη συγγραφική έμπνευσή του. Ο συγγραφέας του «1984» έκανε επώδυνες ενέσεις με αέρα στο διάφραγμα αφού έτσι αντιμετώπιζαν τη δεκαετία του 1940 τη φυματίωση.
Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ασθενής - συγγραφέας ήθελε να παραστήσει τον γιατρό του εαυτού του. Οπως ο Τζακ Λόντον που στα 30 του χρόνια αποφάσισε να κάνει τον περίπλου της Γης. Στα Νησιά του Σολομώντος προσεβλήθη από λοίμωξη στα οστά, στο δέρμα και στις αρθρώσεις που οφειλόταν στο βακτήριο σπειροχαίτη. Εκανε εντριβές με ό,τι έβρισκε στο πλοίο: αρσενικό, υδράργυρο, βιτριόλι, βορικό οξύ, χυμό από μοσχολέμονο και πολλά άλλα. Αποτέλεσμα ήταν να πρηστούν τα χέρια και τα πόδια του από ακροδυνία που είναι σύμπτωμα δηλητηρίασης από υδράργυρο.
Αργότερα, όταν θησαύρισε από τα βιβλία του, είχε πάντοτε μαζί του έναν γιατρό όπως οι σημερινοί ροκ σταρ. Μόνο που του έδινε τα φάρμακα που ο ίδιος ο συγγραφέας τού υποδείκνυε: στρυχνίνη, μπελαντόνα, όπιο, ηρωίνη και ένα κοκτέιλ μορφίνης και ατροπίνης, το οποίο τελικά τον σκότωσε.
Ενα σχετικό βιβλίο είχε γράψει πριν από μερικά χρόνια και ο γιατρός ογκολόγος Γερ. Ρηγάτος. Στο «Πρόσωπα και Ζητήματα, Δοκίμια για την Ιατρική στη Λογοτεχνία» (εκδ. Βήτα) ο επίκουρος καθηγητής ερμηνεύει το έργο εκπροσώπων της λογοτεχνίας μας εξετάζοντάς το σε σχέση με τις ασθένειές τους.
Ετσι μαθαίνουμε ότι το 1952 ο Νίκος Καζαντζάκης προσεβλήθη από λευχαιμία που του προκάλεσε ακόμη και τύφλωση από το ένα μάτι. Δύο χρόνια αργότερα τελειώνει τον «Φτωχούλη του Θεού» και τον «Τελευταίο πειρασμό» και αρχίζει το «Αναφορά στον Γκρέκο». Κονταροχτυπιέται με την ασθένεια και γράφει στον πρόλογο της «Αναφοράς» για την παραδοχή αλλά όχι την αποδοχή του θανάτου : «...Η άγια νύχτα πλακώνει. Ανεβαίνει από τη γης, κατεβαίνει από τον ουρανό και το φως ορκίστηκε να μην παραδοθεί. Μα σωτηρία δεν υπάρχει. Δεν θα παραδοθεί, θα σβήσει».
Αλλά και η Μαρία Πολυδούρη, που πέθανε από φυματίωση νοσηλευόμενη ως άπορη στο Σωτηρία, έχει αποτυπώσει στους μελαγχολικούς της στίχους την ασθένειά της: «Θα πεθάνω μία αυγούλα μελαγχολική του Απρίλη...» ή «Είμαι το λουλούδι που σιγά το τρώει το κρυφό σαράκι».
Αντίθετα, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, που υπέφερε από καρκίνο του λάρυγγα, στους στίχους του δεν έκανε μνεία στην ασθένειά του, αν και στο τελευταίο στάδιο του είχε στερήσει τη φωνή. Ο καρκίνος του λάρυγγα είχε προσβάλει επίσης τον Ανδρέα Καρκαβίτσα και τον Ηλία Βενέζη.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957)
«Ενα μπουκέτο φυσαλίδες φύτρωσε πάνω στα χείλη» γράφει ο ίδιος αναφερόμενος πιθανότατα σε έρπη που παρουσιάστηκε εξαιτίας της λευχαιμίας. Ακολούθησε μόλυνση στο δεξί μάτι που τον ανάγκασε να εισαχθεί σε νοσοκομείο στο Αμστερνταμ. Νοσηλεύτηκε επίσης στο Παρίσι και από εκείνη την περίοδο η Ελένη Καζαντζάκη θυμάται: «... Μια άλλη κλινική, στο Παρίσι. Κι ο Νίκος πάλι βαριά άρρωστος, 40 πυρετός, οι γιατροί αναστατωμένοι. Ολοι απελπισμένοι και μονάχα ο ίδιος ατάραχος»
ΤΖΟΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ (1903-1950)
Ο χρόνιος βήχας ήταν σύμπτωμα της φυματίωσης από την οποία υπέφερε ο συγγραφέας του «1984» – έργο όπου περιγράφει τη συγκεκριμένη ασθένεια που στον ίδιο προκαλούσε απώλεια βάρους και δυνάμεων αλλά και επιδερμική νεκρόλυση. Υποβλήθηκε σε θεραπεία με ασβέστιο, βιταμίνη D και αντιβιοτικά, όπως δηλαδή αντιμετώπιζαν εκείνη την εποχή την ασθένεια που έκανε θραύση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πέθανε σε σανατόριο
ΟΥΙΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ (1564-1616)
Εξαιτίας, προφανώς, της αχαλίνωτης σεξουαλικής ζωής του προσεβλήθη από σύφιλη, που εκείνη την εποχή προσπαθούσαν να θεραπεύσουν με υδράργυρο. Η θεραπεία τού προκάλεσε τρέμουλο, δηλητηρίαση και νευρολογικά προβλήματα λόγω των οποίων άρχισε να εκφυλίζεται ο γραφικός του χαρακτήρας μετά τα 36 του χρόνια. Από σύφιλη υπέφεραν επίσης οι συγγραφείς Εντγκαρ Αλαν Πόε και Οσκαρ Ουάιλντ
AΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ (1901-1975)
Φανατικός καπνιστής, πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα, τον οποίο πιθανότατα προκάλεσε το τσιγάρο που δεν σταμάτησε ούτε μετά τη διάγνωση της ασθένειας. Στο έργο του δεν υπάρχουν αναφορές στον θάνατο, εκτός από αυτόν της «διδασκάλισσας Μαρίας» ύστερα από μια νύχτα «λεσβιακών περιπτύξεων». Από καρκίνο του πνεύμονα εξαιτίας του καπνίσματος έχουν πεθάνει επίσης οι συγγραφείς Ντάσιελ Χάμετ, Λουίς Λ' Αμούρ και Λίλιαν Χέλμαν
KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ (1863-1933)
Ο «μεγάλος Αλεξανδρινός» είχε καρκίνο στον λάρυγγα, θεωρούσε όμως τα γηρατειά μια «αναθεματισμένη» αρρώστια. Στα ποιήματά του δεν γίνεται αναφορά γενικά σε ασθένειες. Ωστόσο, ο ποιητής Γιάννης Βαρβέρης περιγράφει σε γλώσσα «καβαφική» το ταξίδι του Καβάφη στην Αθήνα προκειμένου να υποβληθεί σε εγχείρηση: «Εν σωτηρίω έτει 1932. / Εις το αυτό ξενοδοχείον - “Κοσμοπολίτ” θαρρώ – /και εις την αυτήν οδόν /– Ικτις τότε– / είχεν θυμούμαι καταλύσει./ Πώς να μην προσέξω… / Αλλ’ ήσαν τόσοι της Ποιήσεώς μου φίλοι / Ερχόμενοι να με συνδράμουν ασθενούντα. / Και ιατροί και διαγνώσεις κι εξετάσεις / Τοιαύτα θλιβερά…»
ΤΖΕΪΜΣ ΤΖΟΪΣ (1882-1941)
Οι έντονοι πόνοι στα γόνατα, τα πόδια και τους αγκώνες ήταν τα συμπτώματα της αρθρίτιδας που ταλαιπωρούσε τον συγγραφέα του «Οδυσσέα». Ο Τζόις υπέφερε επίσης από βλεννόρροια και γλαύκωμα. Η θεραπεία στην οποία υποβλήθηκε περιλάμβανε υδράργυρο, βδέλλες, κοκαΐνη, ατροπίνη και σκολοπαμίνη. Η βεβαρημένη κατάσταση της υγείας του και οι επικίνδυνες θεραπείες τού προκάλεσαν μερική αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, καταρράκτη, μερική τύφλωση και περιτονίτιδα, από την οποία τελικά και πέθανε.
πηγή: tanea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου