Ο ήλιος αποτελεί βασική πηγή ενέργειας -με το φως και τη θερμότητα που ακτινοβολεί- και κατ' επέκταση, πηγή ζωής για την πανίδα και τη χλωρίδα για τον πλανήτη μας. Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι τον θεοποίησαν. Οι αρχαίοι πρόγονοι μας τον είχαν προσωποποιήσει ως θεότητα, η οποία οδηγούσε το πύρινο άρμα του στον ουρανό. Ο Όμηρος αντιστοιχεί τον Ήλιο στον ηλιακό Τιτάνα Υπερίωνα, ενώ αργότερα τη θέση του στο δωδεκάθεο πήρε ο Απόλλων. Όπως όμως είναι φυσικό, δεν ήταν μόνο οι αρχαίοι Έλληνες που θεοποίησαν τον ήλιο.
Στο θέμα δεν θα ασχοληθούμε ούτε με τον Ήλιο των αρχαίων Ελλήνων, ούτε των Ρωμαίων, αλλά ούτε και με τον Αιγύπτιο Άμμων Ρα. Αλλά θα δούμε 10 λιγότερο -έως άγνωστους σε πάρα πολλούς- θεούς ήλιους από άλλες μυθολογίες.
Sequinek, Ινουίτ
Είχε γυναικεία υπόσταση (αποκαλούνταν και Malina). Το σπίτι της Seqinek ήταν στο Udlormiut, στη γη που ήταν από την άλλη πλευρά του ουρανού. Στην κοσμολογία των Ινουίτ, ο ουρανός ήταν η οροφή ενός τεράστιου ιγκλού που περιέκλειε τον κόσμο και η Udlormiut βρισκόταν στην άλλη πλευρά. Τη μέρα η Seqinek άφηνε το σπίτι της και διέτρεχε στο ουρανό. Ο ήλιος ήταν η φλόγα του πυρσού που κρατούσε. Η θεά ξέφευγε συνεχώς από τον αδερφό της, τον θεό του Φεγγαριού Tatqim, του οποίου ο πυρσός ήταν το φεγγάρι.
Surya, Ινδουισμός (εικόνα πάνω)
Ο ήλιος ήταν το άρμα του Surya που διέτρεχε τον ουρανό, καθώς το τραβούσαν επτά λαμπερά άλογα των οποίων οι χαίτες έκαιγαν σαν φλόγες. Σε άλλες εκδοχές, το άρμα του Surya έλκεται από ένα τεράστιο άλογο με εφτά κεφάλια. Τα τέσσερα χέρια του Surya κρατούν έναν λωτό, ένα ρόπαλο, ένα κοχύλι και έναν τροχό. Η θεά κόρη του, Ushas, προηγείται του πέρα της στον ουρανό και θεωρείται η θεά της Αυγής. Οι σύζυγοι του ήταν οι θεές Suranya και Chhaya. Αν και αργότερα θεωρήθηκε μια πτυχή του Βισνού, στην Rigveda ο Surya ήταν μέρος της αρχικής Trimurti, μαζί με τον θεό της καταιγίδας Indra και τον θεό της φωτιάς Agni.
Nyakakaikuru, Bunyoro
Το Bunyoro είναι ένα βασίλειο στην δυτική Ουγκάντα στην Αφρική. Στη μυθολογία του λαού της περιοχής, η θεά απεικονίζεται ως μια ηλικιωμένη γυναίκα που φέρνει τον ήλιο στον ουρανό ισορροπώντας τον στο κεφάλι της, όπως κουβαλάνε καλάθια οι γυναίκες σε κάποια μέρη του κόσμου. Στο τέλος κάθε μέρας, αφού κουβαλούσε το φορτίο της με αυτόν τον τρόπο μέχρι τη δύση, η Nyakakaikuru κατέβαζε τον ήλιο από το κεφάλι της και τον έτρωγε. Έδινε έπειτα το "κόκκαλο" του ήλιου στον Ruhanga, τον υπέρτατο θεό της μυθολογίας Bunyoro. Ο Ruhanga, κατά άλλους πατέρας και άλλους σύζυγος της Nyakakaikuru, έφτιαχνε ένα νέο ήλιο γύρω από το κόκκαλο κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Tonatiuh, Αζτέκοι
Ο Tonatiuh είναι ο ήλιος του κόσμου μας, του Πέμπτου Κόσμου σύμφωνα με τους Αζτέκους. Κάθε προηγούμενος κόσμος είχε το δικό του ήλιο που πέθανε μαζί με τους κόσμους. Όταν οι θεοί αποφάσισαν να φτιάξουν αυτόν τον κόσμο, δυο θεοί προσφέρθηκαν να γίνουν ο ήλιος, ο Nanahuatzin, ο περιφρονημένος θεός της λέπρας του προηγούμενου κόσμου, και ο Tecciztecatl, ο θεός του χρυσού του προηγούμενου κόσμου. Ο ταπεινός Nanahuatzin ξεπέρασε τον υπερόπτη και γεμάτο κομπασμό Tecciztecatl στους αγώνες που έγιναν και έτσι έγινε αυτός ο ήλιος. Πήδησε στις ιερές φλόγες και έγινε ο Tonatiuh. Οι Αζτέκοι πίστευαν πως τα ποτάμια αίματος από τις ανθρωποθυσίες ήταν αυτές που έπειθαν τον Tonatiuh να περιφέρει τον ήλιο στον ουρανό.
Hashtali, Choctaw
Μερικές φορές συγχέεται με τον Nanishta, τον ανώτατο θεό δημιουργό του πάνθεον των Choctaw (αυτόχθονες των νοτιο-ανατολικών πολιτειών των ΗΠΑ). Όμως αρχικά ο Hashtali ήταν μόνο ο θεός ήλιος. Διέτρεχε τον ουρανό κάθε μέρα στην πλάτη ενός γερακιού. Οι Choctaw άφηναν τα νεκρά κορμιά στο φως του ήλιου ώστε η ζέστη του Hashtali και τα γεράκια του να αποτελειώσουν τα απομεινάρια, ώστε το πνεύμα του πεθαμένου να μην έχει κάπου να γυρίσει. Η φωτιά δόθηκε στους ανθρώπους όταν η θεά αράχνη Uncta έκλεψε λίγη από τη ζέστη του Hashtali. Οι εκλείψεις συμβαίνουν εξαιτίας των επιθέσεων ενός τεράστιου μαύρου σκίουρου που επιτίθεται στον θεό. Σύζυγος του Hashtali ήταν η θεά του φεγγαριού Hvashi και κόρη τους η Ohoyochisba, η θεά του καλαμποκιού.
Mat Ga Trong, Βιετνάμ
Φορτίο της θεάς ήταν ο ήλιος στο οποίο ξάπλωνε βασιλικά ενώ έξι ουράνιοι φορείς το μετέφεραν στον ουρανό κάθε μέρα. Το φορτίο της Mat Ga Trong διακοσμούνταν σε κάποιες περιπτώσεις με εικόνες από κόκορες ενώ σε άλλες με εικόνες από κοράκια. Το καλοκαίρι οι φορείς της θεάς είναι νέοι και γεροδεμένοι άντρες που φλερτάρουν με τη θεά. Το χειμώνα είναι γέροι που βιάζονται να ολοκληρώσουν το ταξίδι τους στον ουρανό για να ξεκουραστούν. Γιος της Mat Ga Trong είναι ο Ah Nhi, ο θεός της φωτιάς, και αδερφή της η Trang Chim, η θεά του φεγγαριού.
Haemosu, Κορέα
Ο ήλιος είναι το σπίτι του Haemosu, που κέρδισε ανακτώντας τον ήλιο από ένα γιγάντιο κοράκι στο αρχαίο παρελθόν. Τα φτερά από κόρακα που διακοσμούσαν το στεφάνι του Haemosu ήταν από το τεράστιο όρνιο που έσφαξε για πάρει πίσω τον ήλιο και να ζεστάνει τον κόσμο. Όπλο του ήταν ένα ηλιακό σπαθί. Κάθε μέρα, καθώς ο ήλιος διέτρεχε τον ουρανό, ο Haemosu το άφηνε να κάνει την πορεία του ενώ αυτός ήταν από κάτω πάνω στο άρμα του, το Oryonggeo, που το έσερναν πέντε ιπτάμενοι δράκοι. Σύζυγος του ήταν η Yuhwa, η θεά της ιτιάς και γιος τους ο Jumong.
Tsohanoai, Ναβάχο
O Tsohanoai διέτρεχε τον ουρανό με ένα μπλε άλογο που είχε δημιουργήσει ο ίδιος και ο ήλιος ήταν η ασπίδα του που έλαμπε και κουβαλούσε μαζί του. Αρχικά απλά κουβαλούσε την ασπίδα και αργότερα δημιούργησε τα άλογα γι' αυτόν και τους ανθρώπους. Το σπίτι του ήταν ένα τετράγωνο σπίτι που πλημμύριζε απ' αυτό που εμείς αποκαλούμε Ειρηνικό ωκεανό και στην επιστροφή του το βράδυ, ο θεός κρεμούσε τον ήλιο σε έναν πάσσαλο για το βράδυ. Η σύζυγος του, η θεά Estsanatlehi, ζούσε μαζί του. Μαζί τους ζούσε ο θεός της βροχής Tonenili και ο θεός του ανέμου Niltsi. Το σπίτι είχε χτιστεί από τον πατέρα του Niltsi, τον Hastsehogan. Ανάμεσα στα πολλά παιδιά του θεού ήταν ο θεός του πολέμου Nayanazgeni και ο Nohoilpi, ο θεός του τζόγου.
Maui, Χαβάη και σε άλλα μέρη της Πολυνησίας
Η απεικόνιση του θεού ήλιου για την Πολυνησία ήταν ένα θηρίο που είχε "δαμαστεί" από τον θεό Maui. Αρχικά, ο θεός του ουρανού Rangi είχε ψαρέψει τον ήλιο από τη θάλασσα -αργότερα ο μύθος αναφέρει πως το έκανε ο θεός Lono. Ο Rangi τον έβαλε σε τροχιά, αλλά αργότερα η μητέρα του Maui, του παραπονέθηκε πως οι μέρες ήταν πολύ μικρές για εκείνη και τους κοινούς θνητούς, για να προλάβουν τις δουλειές τους. Ο Maui προκάλεσε σε μάχη τον ήλιο αφού τον έπιασε με σχοινιά από καρυδιές. Μετά την μάχη ο Maui δάμασε τον ήλιο και τον διέταξε να κινείται πιο αργά στον ουρανό. Αδερφή του Maui ήταν η Hina, η θεά του φεγγαριού.
Amaterasu, Σίντο
Η Amaterasu ήταν ο ίδιος ο ήλιος. Ήταν τόσο όμορφη και έλαμπε τόσο που ζέσταινε τον κόσμο. Ήταν η ανώτερη θεά στη μυθολογία Σίντο. Ήταν κόρη του θεού Izanagi και της θεάς Izanami στο ιερό βιβλίο του Σίντο Nihongi, αλλά στο Kojiki αναφέρεται πως ξεπήδησε από το μάτι του Izanagi. Αυτή η παράδοση προέρχεται από παλιότερους μύθους, όπου ο ήλιος ήταν το ένα μάτι του ουρανού και το φεγγάρι το άλλο. Η Amaterasu εξόρισε τον αδερφό της Tsukuyomi, τον θεό του φεγγαριού, στον νυχτερινό ουρανό, επειδή ο αδερφός της έσφαξε τη θεά της τροφής Ugetsu. Ο θεός της καταιγίδας Susanowo, άλλος αδερφός της Amaterasu, επαναστατούσε συχνά εναντίον της και κάποτε προκάλεσε μια καταιγίδα τόσο ισχυρή που έκλεισε τον ήλιο σε ένα μπουκάλι και η Amaterasu αποτραβήχτηκε σε μια σπηλιά θυμωμένη. Οι υπόλοιποι θεοί την έπεισαν να γυρίσει και τιμώρησαν τον Susanowo μειώνοντας τη δύναμη του και εξορίζοντας τον στην αρχαία Ιαπωνία. Μέσω του εγγονού της, τον θεό Ninigi, η Amaterasu είναι η θεϊκή πρόγονος όλων των αυτοκρατόρων της Ιαπωνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου