Η συμβίωση είχε άσχημο αποτέλεσμα.
Τι συμβαίνει όταν τρεις άνδρες μπουν στο ίδιο δωμάτιο και ισχυρίζονται ότι είναι το ίδιο άτομο; Αυτό ήταν το ερώτημα που είχε θέσει στον εαυτό του ο ψυχολόγος Milton Rokeach, προετοιμάζοντας ένα ψυχολογικό πείραμα που θα παραβίαζε τις γραμμές της δεοντολογίας και της ηθικής στην αναζήτηση μιας θεραπείας για παραληρητικές ιδέες.
Ο Πολωνοαμερικανός κοινωνικός ψυχολόγος Milton Rokeach είχε βρει ένα άρθρο στο Harper's Magazine που ανέφερε ότι για δύο διαφορετικές γυναίκες πίστευαν ότι ήταν η Παναγία. Όταν αυτές οι δύο γυναίκες συναντήθηκαν, η σχέση μεταξύ τους έκανε τη μια να απομακρυνθεί από την αυταπάτη της, θεραπεύοντάς την από την ασθένειά της. Ο Rokeach υποστήριξε ότι αν τα κατάφερε μια φορά, ίσως αυτό δούλευε και σε μια επίσημη μελέτη. Το 1959, βρήκε τα θέματα του πειράματός του: τρεις άντρες ισχυρίζονταν ότι ήταν ο Ιησούς Χριστός.
Ο Milton Rokeach - πηγή
Και οι τρεις μεταφέρθηκαν σε νοσοκομείο της πόλης Υψηλάντη στο Μίσιγκαν των ΗΠΑ ώστε να παρακολουθούνται από τον ίδιο. Ο συλλογισμός του ήταν ότι, μόλις οι τρεις άντρες τίθονταν αντιμέτωποι, γρήγορα θα κατέρρεαν οι αυταπάτες δυο εξ αυτών. Στην τελική, υπήρχε μόνο ένας Ιησούς. Ωστόσο, οι τρεις άνδρες, ο Clyde Benson, ο Joseph Cassel και ο Leon Gabor, δε θα δεχόντουσαν τόσο εύκολα την πραγματικότητα...
Καθένας από τους ασθενείς -που έπασχαν από μια παρανοϊκή σχιζοφρενική κατάσταση- αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη δική του πεποίθηση, ακόμα και μπροστά στους άλλους που είχαν τις ίδιες αξιώσεις. Στις πρώτες συναντήσεις μεταξύ των τριών ανδρών ο θυμός ήταν μεγάλος. Αν σκεφτεί κανείς ότι ο τίτλος του Ιησού είναι αποκλειστικός, ξεσπούσαν μεταξύ τους με επιχειρήματα και καυγάδες. Ο καθένας δε δέχονταν την ιδέα ότι ο άλλος έκανε ψευδείς ισχυρισμούς, αλλά κανένας τους δεν ήταν πρόθυμος να δεχτεί την αλήθεια για τη δική του ταυτότητα.
Το έργο του Rokeach είχε ξεκινήσει με τις απλές ελπίδες να δει αυτούς τους άντρες να θεραπεύονται λόγω της εγγύτητάς τους. Όταν έγινε φανερό ότι κάτι τέτοιο δε συνέβαινε, άρχισε να κινείται σε πιο ανήθικα πεδία. Το έντονο ενδιαφέρον του για την έννοια της ταυτότητας τον οδήγησε να ξεκινήσει μια σειρά χειραγωγήσεων με σκοπό την επιβολή της αλλαγής στους ασθενείς του. Μια τέτοια χειραγώγηση ήταν να αρχίσουν να στέλνουν επιστολές στον Leon Gabor. Μία από τις νεότερες αυταπάτες του Gabon ήταν ότι ήταν παντρεμένος με μια γυναίκα την οποία ονόμαζε η Madame Yeti Woman. Εννοείται ότι ούτε αυτή η γυναίκα ήταν πραγματική. Ο Rokeach έγραψε επιστολές σαν να ήταν η Madame Yeti προτείνοντάς του να αλλάξει μέρος της καθημερινής ρουτίνας του Gabor. Μάλιστα, έφτασε στο σημείο να γράψει ότι η Madame Yeti ήταν ερωτευμένη με τον σύζυγό της. Μόλις ο Gabor άρχισε να ανταποκρίνεται στις επιστολές, ο Rokeach συνέχισε την παρωδία, χρησιμοποιώντας τις επιστολές για να αμφισβητήσει την ιδέα ότι ο Gabor ήταν ο Υιός του Θεού. Ο συλλογισμός του Rokeach ήταν ότι αν χρησιμοποιούσε τη μια αυταπάτη του Gabor εναντίον της άλλης ίσως μπορούσε να τον θεραπεύσει. Κάτι τέτοιο όμως δε συνέβη. Ο Gabor διέκοψε την αλληλογραφία, αρνούμενος να αναγνωρίσει τους ισχυρισμούς της φανταστικής γυναίκας.
The Three Christs of Ypsilanti, 1964 - πηγή
Μια άλλη προσπάθεια να θεραπεύσει τον Gabor περιλάμβανε το φλερτ μιας εκ των βοηθών του. Ο Rokeach ήλπιζε ότι το φλερτ θα αποσπούσε τον άνδρα από την παραληρητική κατάσταση στην οποία βρισκόταν. Ο Gabor ερωτεύτηκε τη γυναίκα, η οποία ήταν απλά μέρος του πειράματος και δεν ανταποκρινόταν στα συναισθήματα. Δεν μπόρεσε να ξεφύγει από την πάλη του και, αντιθέτως, παρέμεινε πιο αυστηρά στις αυταπάτες του.
Ο Rokeach έστειλε επιστολές στους άλλους δύο άνδρες και προσπάθησε να τους χειριστεί και αυτούς επίσης, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Δε μετακινήθηκαν από τις αυταπάτες τους. Η διαμονή τους στην Υψηλάντη ήταν δυσάρεστη.
Ο κάθε ασθενής ήταν αναγκασμένος να περάσει χρόνο με τους άλλους δύο άνδρες, κάτι που τους αναστάτωνε. Μάλιστα, μερικές φορές έφταναν στο σημείο να χτυπάει ο ένας τον άλλο. Πολλοί πιστεύουν ότι οι ασθενείς δεν έλαβαν σωστή θεραπεία. Παρά τις καλές προθέσεις του Rokeach, οι τρεις άντρες ήταν απλά ινδικά χοιρίδια και ζούσαν με έναν τρόπο -παρά τη θέληση τους- που είχε επιλεχτεί από έναν ψυχολόγο που χρησιμοποίησε τη χειραγώγηση και τις ψευδαισθήσεις ως μεθόδους εύρεσης θεραπείας.
Στο τέλος, ο Rokeach δεν κατάφερε να βρει κάποιον τρόπο να διαλύσει τις αυταπάτες των τριών ανδρών, ούτε να τους θεραπεύσει. Κατάφερε όμως να συνηθίσει ο ένας τον άλλο και μπόρεσαν να μάθουν αρκετά πράγματα ώστε να αποφεύγουν το θέμα του Χριστού όταν μιλούσαν ο ένας στον άλλο.
Το 1964, ο Rokeach δημοσίευσε το βιβλίο με τίτλο The Three Christs of Ypsilanti, όπου μοιράστηκε την έρευνά του. Η αλήθεια ήταν ότι το διετές πείραμά του ήταν μια αποτυχία. Το μόνο που κατάφερε ήταν να προκαλέσει αδικαιολόγητη θλίψη σε τρεις ανθρώπους που υπέφεραν ήδη από τρέλα.
Το 2017 γυρίστηκε η μαύρη κωμωδία, βασισμένη στο βιβλίο, με τίτλο Three Christs, με τους Πίτερ Ντίνκλατζ, Ρίτσαρντ Γκρι, Γουόλτον Γκόγκινς και Μπράντλεϊ Ουίτφορντ σε σκηνοθεσία του Τζον Αβνέτ.
Τελικά, ο Rokeach κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το έργο του ήταν ανήθικο και είχε παραβιάσει σοβαρά όρια. Στην ανατύπωση του βιβλίου του το 1984, έγραψε μια απολογία, δηλώνοντας ότι "ενώ εγώ δεν κατάφερα να θεραπεύσω τους τρεις Χριστούς από τις αυταπάτες τους, κατάφεραν αυτοί να με θεραπεύσουν τη δική μου. Αυτή της θεϊκής μου ψευδαίσθησης ότι που θα μπορούσα να τους αλλάξω αναδιοργανώνοντας και αναδιατάσσοντας την καθημερινή τους ζωή στο πλαίσιο ενός 'συνολικού ιδρύματος'".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου