M. C. Escher, ο θρυλικός καλλιτέχνης που δημιούργησε περίεργα έργα τέχνης

Ο Ολλανδός χαράκτης Μάουριτς Κορνέλις Έσερ συνδύασε απρόσκοπτα τα μαθηματικά και την τέχνη. Από εικονογραφήσεις χεριών που τραβάνε χέρια μέχρι τοπία που μεταμορφώνονται σε πουλιά, δημιούργησε δυναμικά απατηλά σχέδια βασισμένα σε μαθηματικές έννοιες όπως τα ψηφιδωτά και η προοπτική.

 

 

 

Κατά τη διάρκεια της δημιουργικής του σταδιοδρομίας, δημιούργησε μια σειρά από λιθογραφίες και χαρακτικά που ήταν εξαιρετικά δημοφιλή στο κοινό. Όμως, παρά την φήμη του, αγωνιζόταν συνεχώς να βρει αποδοχή από τους κριτικούς του καλλιτεχνικού κόσμου, κυρίως λόγω της εξαιρετικά φύσης του έργου του. Ενώ άλλοι διάσημοι καλλιτέχνες ήταν γνωστό ότι εξερευνούσαν μαθηματικά θέματα στη δουλειά τους, η τέχνη του Έσερ ήταν βαθιά συνδεδεμένη με την αγάπη του για τα μοτίβα και τη γραφιστική, και ως εκ τούτου δεν είχε την ίδια ποιότητα αφήγησης που οι κριτικοί πίστευαν ότι ήταν απαραίτητη.

Ποιος είναι ο Έσερ;

 

Ο Έσερ ενώ εργάζεται στο Sphere Surface with Fish στο εργαστήριό του, τέλη της δεκαετίας του 1950

 

Ο Maurits Cornelis Escher, γνωστός απλά ως M. C. Escher, ήταν Ολλανδός γραφίστας που ειδικεύτηκε σε έργα τέχνης με μαθηματική έμπνευση. Δημιούργησε πολυάριθμες εντυπωσιακές ξυλογραφίες, λιθογραφίες και χαλκογραφίες που παίζουν με τη γεωμετρία, τη συμμετρία, την προοπτική και την τυπογραφία.

Μεγάλωσε στην Ολλανδία και έλαβε επίσημη εκπαίδευση στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Διακοσμητικών Τεχνών στο Χάρλεμ, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις γραφικές τέχνες. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο νεαρός καλλιτέχνης μετακόμισε στην Ιταλία και παρέμεινε εκεί για πάνω από 10 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ταξίδεψε σε όλη τη χώρα, κάνοντας σκίτσα του ιταλικού τοπίου και μεταφέροντας αυτά τα σχέδια σε εντυπωσιακές ασπρόμαυρες εκτυπώσεις.

 

 

Το 1935, πραγματοποίησε ένα ακόμη ταξίδι που τον ενέπνευσε, αυτή τη φορά στο παλάτι της Αλάμπρα του 14ου αιώνα στη Γρανάδα της Ισπανίας. Εκεί, γοητεύτηκε από τα επαναλαμβανόμενα σχέδια που κοσμούσαν τα πλακάκια και άρχισε να ενσωματώνει την επαναλαμβανόμενη σειρά των μορφών στο δικό του έργο τέχνης.

 

Τα έργα του 

 

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Έσερ παρήγαγε 448 λιθογραφίες, ξυλογραφίες και χαλκογραφίες, καθώς και περισσότερα από 2.000 σχέδια και σκίτσα. Αν και δεν είχε επίσημη εκπαίδευση στα μαθηματικά, ήταν το θεμέλιο -και συχνά η έμπνευση- της τέχνης του.

Η γεωμετρία εμφανίστηκε στις περισσότερες εκτυπώσεις του μέσω της χρήσης πολλαπλών προοπτικών (συνήθως στο ίδιο σχέδιο), σχημάτων και μαθηματικών αντικειμένων.

 

Ένα από τα αγαπημένα του μαθηματικά αντικείμενα ήταν η Λωρίδα του Μέμπιους (Möbius strip), δηλαδή, μια μονόπλευρη επιφάνεια χωρίς όρια. Όταν ο Έσερ ολοκλήρωσε την προσέγγισή του με κόκκινα μυρμήγκια με τίτλο Möbius Strip II (εικόνα πάνω), είπε, "Μια ατελείωτη λωρίδα σε σχήμα δακτυλίου έχει συνήθως δύο ξεχωριστές επιφάνειες, μία μέσα και μία έξω. Ωστόσο, σε αυτή τη λωρίδα, εννέα κόκκινα μυρμήγκια σέρνονται το ένα μετά το άλλο και ταξιδεύουν τόσο στην μπροστινή όσο και στην πίσω πλευρά. Επομένως η λωρίδα έχει μόνο μία επιφάνεια".

 

Επιτοίχιο ταμπλό με ένα από τα έργα του Έσερ στο Μουσείο Κεραμικής Princessehof στην πόλη Λέουαρντεν στην Ολλανδία

 

Στην τέχνη, σαν ψηφιδωτά αναφέρεται η κάλυψη μιας επιφάνειας με επίπεδα, γεωμετρικά σχήματα χωρίς επικαλύψεις ή κενά. Ο Έσερ εμπνεύστηκε να ενσωματώσει τα ψηφιδωτά στο δικό του έργο όταν τα είδε στα πλακάκια στην Αλάμπρα. Στην αρχή, ενσωμάτωσε γεωμετρικά πλέγματα στα σκίτσα του για να αναπτύξει μοτίβα. Στη συνέχεια, άρχισε να κάνει σχέδια με αλληλοσυνδεόμενες μορφές -συνήθως ζώων- στα οποία, κάθε θέμα συμπλήρωνε τέλεια το άλλο, όπως τα κομμάτια ενός παζλ.

 

Η σχέση μεταξύ δισδιάστατων και τρισδιάστατων αντικειμένων ήταν ένα άλλο θέμα που επαναλαμβανόταν στο έργο του Έσερ. Συγκεκριμένα, γοητεύτηκε από τον τρόπο με τον οποίο μπορούσε να αλλάξει μια φόρμα από 2D σε 3D προσθέτοντας περισσότερα σημάδια. Απέδειξε αυτή τη μεταμόρφωση με σχέδια που μεταμορφώνονται σε "πραγματικότητα" μέσα στην ίδια σύνθεση. Το πιο διάσημο παράδειγμα στο έργο του είναι το Drawing Hands (εικόνα πάνω).

Η κληρονομιά του

 

 

Αγνοημένος από τον κόσμο της τέχνης για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Έσερ έλαβε μια αναδρομική έκθεση του έργου του στα 70 του. Ωστόσο, τα καινοτόμα σχέδιά του είχαν μια μόνιμη επιρροή στα μαθηματικά, την τέχνη και την ποπ κουλτούρα.

 

"Rind", 1955

 

Μετά το θάνατό του, έχουν πραγματοποιηθεί σε όλο τον κόσμο μεγάλες εκθέσεις του έργου του, προσελκύοντας κάθε φορά εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες.

 

από: my modern met