Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2019

Το αντίγραφο του σπηλαίου της Αλταμίρα


Μια αναπαραγωγή του διάσημου προϊστορικού σπηλαίου που είναι κρυμμένη κάτω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Μαδρίτης.



Με την οροφή γεμάτη από εντυπωσιακές προϊστορικές ζωγραφιές, το σπήλαιο της Αλταμίρα έχει το προσωνύμιο "Καπέλα Σιστίνα της Λίθινης Εποχής". Αν και η πρόσβαση στο σπήλαιο, που βρίσκεται στην αυτόνομη περιοχή της Καντάμπρια στην βόρεια Ισπανία (33 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Σανταντέρ), είναι εξαιρετικά περιορισμένη, υπάρχει ένα αντίγραφο σε ένα μουσείο στην ισπανική πρωτεύουσα.



Αναπαραγωγές του σπηλαίου και των έργων στους τοίχους της υπάρχουν σε πολλά μέρη. Το πιο γνωστό είναι το "neocueva" (νεο-σπηλιά), το οποίο βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο και Κέντρο Ερευνών της Αλταμίρα. Υπάρχει όμως και μια στον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στη Μαδρίτη, όπου οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν επιλογές από τα ζώα που ζωγραφίστηκαν στο σπήλαιο κάπου μεταξύ 35.000 και 13.000 χρόνων πριν.

Η Πολύχρωμη Οροφή είναι το πιο διάσημο χαρακτηριστικό του σπηλαίου, με πολύχρωμες ζωγραφιές από βίσονες, ελάφια, άλογα και αγριόχοιρους. Η αναπαραγωγή αντικατοπτρίζει το φυσικό ισοϋψές της σπηλιάς καθώς και την τέχνη. Ένας καθρέφτης αντανακλά την οροφή έτσι ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να το παρατηρούν χωρίς να στρέψουν τους λαιμούς τους.


Το αντίγραφο ήταν δώρο από τη Γερμανία στην Ισπανία το 1964, στην τέταρτη εκατονταετηρίδα της πρωτεύουσα της χώρας. Όμως, η ιστορία είχε ξεκινήσει το 1958 όταν ο Erich Pietsch και η σύζυγός του Gisela Pietsch -και οι δύο Γερμανοί ειδικοί σπηλαίων- ζήτησαν άδεια από την ισπανική κυβέρνηση να αναπαράγουν τα έργα του σπηλαίου. Τους χορηγήθηκε άδεια υπό τις προϋποθέσεις ότι δε θα ακουμπούσαν την οροφή του σπηλαίου και θα έκαναν ένα αντίγραφο το οποίο θα παρέμενε στην Ισπανία.

Το ζευγάρι χρειάστηκε οκτώ χρόνια για να δημιουργήσει το αντίγραφο. Οι ερευνητές, για να τα καταφέρουν χωρίς να αγγίξουν την οροφή, τράβηξαν στερεοσκοπικές φωτογραφίες και δημιούργησαν έναν ισοϋψή χάρτη και τέλος ένα πλήρες μοντέλο της οροφής. Οι ζωγραφιές έγιναν με ακατέργαστα μεταλλικά χρώματα και χρωστικές ουσίες παρόμοιες με εκείνες της αρχικής παλαιολιθικής τέχνης. Σήμερα, ένα από αυτά τα αντίγραφα βρίσκεται στο Deutsches Museum του Μονάχου και ένα ακόμη στη Μαδρίτη. Το αντίγραφο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Μαδρίτης βρίσκεται υπόγεια στον περίβολο του κήπου του μουσείου.


Το σπήλαιο της Αλταμίρα ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν βοσκό το 1868.

Το 1879, ο ερασιτέχνης αρχαιολόγος Marcelino Sanz de Sautuola, καθοδηγούμενος από την 8χρονη κόρη του María, ανακάλυψε τα σχέδια του σπηλαίου. Ο Sautuola ανάσκαψε το σπήλαιο και τον αρχαιολόγο Juan Vilanova y Piera από το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Αποτέλεσμα των ανασκαφών ήταν μια δημοσίευση το 1880 που ερμήνευε τις ζωγραφιές ως παλαιολιθικές. Οι Γάλλοι ειδικοί, με επικεφαλής τον Gabriel de Mortillet και τον Emile Cartailhac, ήταν ιδιαίτερα ανένδοτοι και απέρριψαν την υπόθεση των Sautuola και Piera, τα ευρήματα των οποίων γελοιοποιήθηκαν στο Προϊστορικό Συνέδριο του 1880 στη Λισαβόνα. Μάλιστα, λόγω της ποιότητας και της εξαιρετικής κατάστασης των ζωγραφιών, ο Sautuola κατηγορήθηκε ακόμη και για πλαστογραφία, καθώς δεν μπόρεσε να απαντήσει γιατί δεν υπήρχαν σήματα αιθάλης (καπνού) στους τοίχους και τις οροφές του σπηλαίου. Ένας χωρικός της περιοχής υποστήριξε ότι οι ζωγραφιές είχαν γίνει από κάποιον σύγχρονο καλλιτέχνη, υπό τις εντολές του Sautuola. Αργότερα, ο Sautuola ανακάλυψε ότι ο καλλιτέχνης ίσως χρησιμοποίησε λίπος από μυελό ως λάδι για τον λαμπτήρα, παράγοντας πολύ λιγότερη αιθάλη από οποιοδήποτε άλλο καύσιμο.

Μόνο μετά την ανακάλυψη άλλων σπηλαίων της λίθινης εποχής το 1902, των οποίων τα σκίτσα χρονολογήθηκαν με μεγαλύτερη ακρίβεια, και διαδοχικές έρευνες πιστοποίησαν την αυθεντικότητα των ευρημάτων. Εκείνη τη χρονιά, ο Emile Cartailhac δέχθηκε κατηγορηματικά το λάθος του -στο περίφημο άρθρο "Mea culpa d'un sceptique", που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό L'Anthropologie. Όμως, ο Sautuola, είχε πεθάνει 14 χρόνια νωρίτερα και δεν έζησε να δει την αποκατάστασή του.


Το σπήλαιο, μήκους περίπου 270 μ., μετά από ένα είδος προθαλάμου διαθέτει μια μεγάλη φυσική αίθουσα με τοίχους και οροφές καλυμμένους με σκίτσα τα οποία απεικονίζουν βουβάλους, ελάφια και άλογα, ακίνητα ή σε κίνηση, και σκηνές κυνηγιού. Τα μοναδικά σχέδια φτάνουν ακόμη και τα 2,20 μ., είναι χρωματιστά και μερικά από αυτά χαραγμένα στην πέτρα. Τα χρώματά τους προέρχονται από ώχρα και είναι σε καφέ, κίτρινες και κόκκινες αποχρώσεις. Χρησιμοποιήθηκε επίσης μαύρο χώμα πλούσιο σε μαγνήσιο και άνθρακα. Ειδικά οι βίσονες είναι ζωγραφισμένοι με πολλές διαβαθμίσεις χρωμάτων οι οποίες καθιστούν τις εικόνες πλαστικές και ρεαλιστικές.

Επειδή οι υδρατμοί που εκπέμπει το ανθρώπινο σώμα μπορούν να βλάψουν τα σχέδια, το αυθεντικό σπήλαιο έκλεισε. Ωστόσο, όποιος επιθυμεί να το επισκεφτεί -στο οποίο μπορούν να εισέλθουν μόνο 25 άτομα την ημέρα- πρέπει να κάνει αίτηση στο Museo y Centro de Investigación de Altamira της Santillana del Mar. Ο χρόνος αναμονής είναι τρία χρόνια.


Το 1924 το σπήλαιο της Αλταμίρα ανακηρύχθηκε "εθνικό μνημείο", ενώ από το 1985 περιλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Το 2016, ο Βρετανός σκηνοθέτης Χιου Χάντσον κυκλοφόρησε την ταινία Altamira (Finding Altamira εκτός Ισπανίας) με πρωταγωνιστή τον Αντόνιο Μπαντέρας στο ρόλο του Sautuola.

από: atlas obscura και wikipedia

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου