Σκάλισμα του Kilroy στο Μνημείο για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ουάσιγκτον - πηγή
Οι περισσότεροι συνδέουν τις καταβολές του μοντέρνου γκράφιτι με τον πρώτο δημοφιλή tagger από τη Νέα Υόρκη, τον TAKI 183. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, το ψευδώνυμό του εμφανιζόταν σε προσόψεις κτηρίων, μετατρέποντας τους τοίχους σε σημειωματάρια και κάνοντάς τον -πιθανότατα- τον σημαντικότερο καλλιτέχνη γκράφιτι όλων των εποχών. Αλλά το πρώτο viral meme είχε εμφανιστεί δύο δεκαετίες πριν, ανάμεσα στους Αμερικανούς στρατιώτες. "Kilroy was here".
Πού ακριβώς ήταν όμως ο Kilroy; Βασικά, οπουδήποτε υπήρχαν Αμερικανοί στρατιώτες. Η υπογραφή εμφανιζόταν οπουδήποτε στρατοπέδευαν, ή απλώς απ' όπου περνούσαν. Δίπλα στην υπογραφή υπήρχε το doodle ενός φαλακρού τύπου με μεγάλη μύτη ο οποίος κοίταζε πίσω έναν τοίχο.
Για τους αμύητους –ειδικά για τους στρατιώτες του Άξονα– θα φαινόταν κάπως ανατριχιαστικό, ακόμα και απειλητικό. Για τους Αμερικανούς όμως, που ανακάλυψε τον μυστηριώδη χαρακτήρα μέσω εφημερίδων, ήταν μια ώθηση για το ηθικό τους. Ο Kilroy ήταν παντού, ήταν ένας υπερήρωας που βρισκόταν ανάμεσα τους.
Ποιος ήταν όμως ο καλλιτέχνης πίσω από την υπογραφή; Αν και υπήρξαν πολλές ενδιαφέρουσες θεωρίες, κανείς ποτέ δεν τον ανακάλυψε. Και καθώς ο πόλεμος συνεχιζόταν, το μυστήριο όλο και μεγάλωνε.
Κάποια στιγμή, εξοπλισμός των Αμερικανών έπεσε στα χέρια της Γκεστάπο στον οποίο υπήρχε το περίφημο σχέδιο. Αυτό έκανε τον Χίτλερ να πιστέψει ότι ο Kilroy ήταν κάποιο κωδικό όνομα των Συμμάχων. Ακόμη και στα τέλη του 1945, το tag τράβηξε την προσοχή του Στάλιν. Ενώ βρισκόταν στο ανάκτορο Σεσιλιένχοφ για τη Διάσκεψη του Πότσδαμ -την τελευταία διάσκεψη των ηγετών των τριών μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων αμέσως μετά την παράδοση άνευ όρων της Ναζιστικής Γερμανίας και τον τερματισμό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου- είδε το διάσημο meme.
Η πιο πειστική -και ουσιαστικά τεκμηριωμένη- θεωρία αποδίδει το meme σε κάποιον James J. Kilroy. Ο James ήταν επιθεωρητής ναυπηγείων. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εργάστηκε στο Ναυπηγείο Fore River στο Κουίνσι της Μασαχουσέτης. Μεταξύ άλλων, η δουλειά ενός επιθεωρητή ναυπηγείου ήταν να ελέγξει τους εργάτες που τοποθετούσαν τα πριτσίνια στα πλοία.
Εκείνα τα χρόνια, ότι ο μισθός ενός εργάτη εξαρτιόνταν από το πόσα πριτσίνια είχε εγκαταστήσει. Έτσι, ορισμένοι προσπαθούσαν να εξαπατήσουν τους συναδέλφους τους, σβήνοντας τα σημάδια που τοποθετούσε ο καθένας με κιμωλία για να δείξει την πρόοδό του.
Ο Kilroy λέγεται ότι βρήκε έναν τρόπο να σταματήσει αυτήν την πρακτική. Κατά την επιθεώρηση, έγραφε "ο Kilroy ήταν εδώ" σε κάθε σημάδι κιμωλίας.
Η φήμη διαδόθηκε αμέσως και ο Kilroy σύντομα έγινε θρύλος του Πολεμικού Ναυτικού. Μιας και ο Kilroy είχε πρόσβαση σε μέρη όπου -φαινομενικά- κανένας άλλος δεν είχε, το ότι ήταν πανταχού παρόν τον έκανε ένα είδος φυλαχτού.
Το συνοδευτικό doodle μάλλον ήταν ένα είδος συνεργασίας μεταξύ των Συμμάχων. Ο James J. Kilroy ούτε φαλακρός ήταν, ούτε είχε μεγάλη μύτη. Λίγο-πολύ, όλες οι χώρες είχαν τον δικό τους Kilroy. Οι Αυστραλοί είχαν τον Foo, οι Βρετανοί τον Chad, ενώ άλλες χώρες είχαν τον Smoe, τον M. Pulina, τον Józef Tkaczuk, τον Vasya, κλπ. Ένας όμως ξεχώρισε απ' όλους αυτούς. Ο Chad.
Ο Chad ήταν ένα δημοφιλές doodle κατά τη διάρκεια του Πολέμου στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος κλαψούριζε για την έλλειψη τροφίμων. Εμφανιζόταν δίπλα σε εκφράσεις όπως "Wot, no sugar/ milk/ bread/ etc" (Τι, καθόλου ζάχαρη/ γάλα/ ψωμί κλπ), με μια κατσαρή τρίχα σαν ερωτηματικό. Ο Chad μοιάζει με πολλούς χαρακτήρες cartoon αλλά μάλλον προέρχεται από τον Chat, ένα doodle του 1938 του διάσημου Βρετανού cartoonist, George Edward Chatterton.
Όπως και να 'χει, το σχέδιο των Βρετανών και το tag των Αμερικανών είναι ίσως το πρώτο meme που έγινε viral που κατέκλυσε τον κόσμο μας, πολύ πριν από το Διαδίκτυο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου