Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2021

Η υδρόγειος του ντα Βίντσι σε ένα αυγό στρουθοκαμήλου


Αν ο πρώτος χάρτης που εμφανίζει την αμερικανική ήπειρο είναι αυτός του Juan de la Cosa, που δημιουργήθηκε το 1500, και ο πρώτος στον οποίο εμφανίζεται το όνομα "America" είναι η λεγόμενη Universalis Cosmographia του Martin Waldseemüller, του 1507, η πρώτη υδρόγειος που εμφάνισε τον Νέο Κόσμο δημιουργήθηκε από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι το 1504.
 
 

Ωστόσο, όταν ανακαλύφθηκε στις 16 Ιουνίου του 2012 στην χαρτογραφική έκθεση του Λονδίνου που διοργάνωσε η Royal Geographical Society, δεν ήταν γνωστό ότι πρόκειται για έργο του ντα Βίντσι. Ένας Ολλανδός έμπορος προσπαθούσε να τον πουλήσει ως ένα αντικείμενο του 19ου αιώνα και αργότερα δήλωσε ότι τον είχε αποκτήσει την ίδια μέρα από κάποιον συνάδελφό του, οπότε η προέλευσή του παραμένει άγνωστη.
 
Η υδρόγειος είναι φτιαγμένη από δύο κάτω μισά κελύφη αυγών στρουθοκαμήλου ενωμένα μεταξύ τους και με ένα αντίβαρο τοποθετημένο στο κάτω μέρος -που είναι κολλημένο με ασπράδι αυγού- για να στέκεται όρθια. Έχει διάμετρο 11,2 εκατοστά και ζυγίζει μόλις 134 γραμμάρια. Ο χάρτης που απεικονίζεται περιλαμβάνει σχέδια πλοίων, ένα ηφαίστειο, ναυτικούς, ένα τέρας, κύματα, κωνικά βουνά, ποτάμια και άλλα στοιχεία και τοπωνύμια.

Ο αγοραστής της, ο ερευνητής Stefaan Missinne, κατέληξε στο συμπέρασμα -όπως αναφέρει στο βιβλίο του The Da Vinci Globe- ότι ήταν έργο του διάσημου καλλιτέχνη της Αναγέννησης με βάση το γεγονός ότι ο Λεονάρντο είχε κάνει ένα προπαρασκευαστικό σχέδιο για την υδρόγειο το 1503, το οποίο βρίσκεται στον Codex Arundel.

Ένα άλλο σχέδιο, του πλοίου που φαίνεται στον χάρτη νότια του Ινδικού Ωκεανού, υπάρχει σε έναν κώδικα του Francesco di Giorgio Martini που χρονολογείται από το 1487-90, του οποίου κώδικα ιδιοκτήτης ήταν ο Λεονάρντο. Είναι το μόνο βιβλίο που έχει διασωθεί από την εκτενή βιβλιοθήκη του ντα Βίντσι, και επομένως το μόνο που περιέχει σχόλια με δικό του χειρόγραφο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τόσο οι εικονογραφικές λεπτομέρειες όσο και ο τρόπος εφαρμογής των χαρακτικών (που έγιναν από αριστερόχειρα) υποδηλώνουν τον Λεονάρντο ως δημιουργό. Υπό αυτή την έννοια, η υδρόγειος εμφανίζει ένα παράδειγμα αντίστροφης προοπτικής, μια μορφή αναμόρφωσης της οποίας το πρώτο γνωστό παράδειγμα αποδίδεται επίσης στον ντα Βίντσι.
 
Η σφαίρα του ντα Βίντσι σε ανάπτυξη
 
Επιπλέον, στην μπροστά όψη της σελίδας 331 του Codex Atlanticus, που χρονολογείται από το 1504, ο ντα Βίντσι έγραψε, "el mío mappamondo che ha Giovanni Benci" (η υδρόγειος μου που έχει τον Giovanni Benci), υπονοώντας ότι είχε δημιουργήσει μια υδρόγειο. Σήμερα, δεν είναι μόνο η παλαιότερη χαραγμένη υδρόγειος που γνωρίζουμε, αλλά και η παλαιότερη που εμφανίζει την Αμερική.

Το 1504, όσο ο Λεονάρντο ζούσε στη Φλωρεντία, είχε πρόσβαση όχι μόνο στους πιο πρόσφατους χάρτες, αλλά και σε πολλές άλλες πηγές γνώσης, όπως οι τεχνικές της χαρακτικής και της χύτευσης. Χαράζοντας αυτά τα πολύ εξωτικά και ακριβά κελύφη αυγών στρουθοκαμήλου, θέλησε να αναδείξει τη γέννηση της τέταρτης ηπείρου, της Αμερικής. Παρά το γεγονός ότι πήρε το όνομά του από τον Αμέριγκο Βεσπούτσι, το όνομα που εμφανίζεται στην υδρόγειο είναι Mundus Novus (Νέος Κόσμος), ακριβώς όπως τον είχε ονομάσει ο Βεσπούτσι.

Δεδομένων των ομοιοτήτων μεταξύ των δύο, πιστεύεται ότι η υδρόγειος του ντα Βίντσι χρησίμευσε ως πρότυπο για τη δημιουργία της Hunt-Lenox, επομένως θεωρείται η τρίτη παλαιότερη γνωστή και η ημερομηνία κατασκευής της οποίας είναι επίσης το 1504.
 
Η υδρόγειος Hunt-Lenox

Η Hunt-Lenox είναι μια χάλκινη σφαίρα διαμέτρου 11,2 εκατοστών (ακριβώς ίδια με του ντα Βίντσι) και 345 περίμετρο. Είναι ο μόνος ιστορικός χάρτης που, στη χερσόνησο της Ινδοκίνας, περιέχει την φράση Hc svnt dracones (εδώ είναι δράκοι). Σήμερα, η υδρόγειος βρίσκεται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου