Ο καταστροφικός Μαραθώνιος των Ολυμπιακών Αγώνων του 1904 στο Σεντ Λιούις

Οι δρομείς ξεκίνησαν τον αγώνα στις 3:03 μ.μ. ένα αποπνικτικό απόγευμα στο Μιζούρι

 

 

Στον Μαραθώνιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1904 στο Σεντ Λούις των ΗΠΑ, οι δρομείς που τερμάτισαν ήταν λιγότεροι από τους μισούς και ο νικητής σύρθηκε στη γραμμή τερματισμού.

 

Στις 30 Αυγούστου του 1904, η κόρη του τότε Προέδρου των ΗΠΑ Τέντυ Ρούζβελτ, Άλις, στάθηκε στη γραμμή τερματισμού του Ολυμπιακού Μαραθωνίου, περιμένοντας με ανυπομονησία τους αθλητές.

Εκείνη τη χρονιά, οι αγώνες διεξάγονταν στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, καθιστώντας τους τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες που πραγματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ. Οι θεατές περίμεναν με ανυπομονησία να περάσει πρώτος την γραμμή του τερματισμού ένας Αμερικανός και η επιθυμία τους σχεδόν εκπληρώθηκε.

 

"Κέρδισε ένας Αμερικανός", φώναζε το πλήθος καθώς η νεαρή Ρούσβελτ περνούσε το χρυσό μετάλλιο στον λαιμό του Φρεντ Λορτζ, ενός χτίστη που -φαινομενικά- είχε έρθει στην πρώτη θέση. Όμως, ένας αξιωματούχος των Ολυμπιακών Αγώνων διέκοψε την τελετή και ο Λορτζ αποκλείστηκε.

Και αυτό επειδή, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Λορτζ "είχε διανύσει περίπου τρία μίλια της πορείας στους επαρχιακούς δρόμους με ένα φορτηγό". Ο Λορτζ ομολόγησε ότι είχε διανύσει 11 μίλια της διαδρομής πίσω από το τιμόνι και του επιβλήθηκε ισόβιος αποκλεισμό από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτό όμως ήταν μόνο η αρχή σε μια σειρά από καταστροφές που σχετίζονται με τον μαραθώνιο εκείνης της χρονιάς.

Αρκετοί από τους διαγωνιζόμενους οι οποίοι είχαν τρέξει τίμια σχεδόν πέθαναν στη διαδικασία, ωθώντας την Ολυμπιακή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να τερματίσει εντελώς το άθλημα.

Γιατί ο Ολυμπιακός Μαραθώνιος του 1904 ήταν τόσο δύσκολος;

 

Η διαδρομή, όπως δημοσιεύτηκε στην St. Louis Post-Dispatch το 1904

 

Πολλά σχετικά με τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1904 ήταν άνευ προηγουμένου. Πρώτον, ήταν η πρώτη φορά που οι αγώνες διεξάγονταν στις ΗΠΑ και συνέπεσε με την Παγκόσμια Έκθεση εκείνης της χρονιάς.

Ως εκ τούτου, ο διοργανωτής των Ολυμπιακών Αγώνων, Τζέιμς Σάλιβαν, ήθελε να κάνει κάτι εξίσου νέο και συναρπαστικό για το μεγαλύτερο αγώνισμα των Αγώνων, τον μαραθώνιο. Ο Σάλιβαν αποφάσισε να σχεδιάσει μια διαδρομή 24,8 μιλίων (40 χλμ) με σκοπό να ωθήσει τους δρομείς στο όριό τους.

Όμως, παρόλο που η πορεία ήταν περίπου δύο μίλια μικρότερη από κάθε άλλη χρονιά, αποδείχθηκε η πιο καταστροφική.

Η πορεία περνούσε από πολλούς λόφους και κοιλάδες, και ονομάστηκε μια από τις πιο ανηφορικές και κατηφορικές διαδρομές που έχουν γίνει ποτέ". Εκτός από την απαιτητική διαδρομή, ο αγώνας ξεκίνησε στις 3:00 μ.μ., σε μια ημέρα που η θερμοκρασία έφτανε τους 34οC, ενώ ο Σάλιβαν είχε περιορίσει σκόπιμα την πρόσβαση σε νερό κατά τη διάρκεια του αγώνα.

"Μην έχετε τη συνήθεια να πίνετε και να τρώτε σε έναν αγώνα μαραθωνίου", είπε ο ίδιος σε ένα βιβλίο του το 1909. "Μερικοί εξέχοντες δρομείς το κάνουν, αλλά δεν είναι καλό".

Η σκόπιμη αφυδάτωση, είπε ο Σάλιβαν, θα βελτίωνε τις αθλητικές επιδόσεις, και έτσι υπήρχε μόνο ένας σταθμός νερού στη μέση της διαδρομής.

Ο ίδιος επίσης είχε έναν πιο σκοτεινό στόχο. Θεωρούσε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες έπρεπε να αποδείξουν την αθλητική ανωτερότητα των λευκών. Για να τονιστεί η κατωτερότητα των άλλων φυλών, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1904 φιλοξένησαν μια εκδήλωση με την ονομασία "Ημέρες Ανθρωπολογίας", όπου μη λευκοί διαγωνιζόμενοι συμμετείχαν σε αγώνες που πρώτη φορά έβλεπαν.

Μάλιστα, δύο άντρες από την φυλή Tswana, ο Len Taunyane και ο Jan Mashiani, που συμμετείχαν στην έκθεση στο περίπτερο της "Νότιας Αφρικής", διαγωνίστηκαν στον μαραθώνιο. Οι δύο τους δεν είχαν τρέξει ποτέ ξανά τέτοιο αγώνα, οπότε είναι αξιοσημείωτο το ότι τερμάτισαν και μάλιστα χωρίς παπούτσια.

Ποιοι ήταν οι Μαραθωνοδρόμοι;

 

Δύο μέλη της φυλής Tswana από την Νότια Αφρική προσφέρθηκαν εθελοντικά να τρέξουν στον μαραθώνιο, παρόλο που δεν είχαν τρέξει ποτέ ξανά πριν. Τερμάτισαν και οι δύο τερμάτισαν.

 

Οι 32 μαραθωνοδρόμοι που αγωνίστηκαν το 1904 ήταν μια ποικιλόμορφη ομάδα. Ανάμεσά τους ήταν ο αθλητής από τα Έθνη του Σενέκα, Φρανκ Πιρς, ο πρώτος γηγενής Αμερικανός Ολυμπιονίκης, ο Len Taunyane και ο Jan Mashiani, οι μόνοι μαύροι αθλητές που εκπροσώπησαν την Νότια Αφρική πριν από το τέλος του Απαρτχάιντ, ο Αμερικανός επαγγελματίας κλόουν Τόμας Χικς, και ο Κουβανός πρώην ταχυδρόμος Andarín Carbajal.

Ο αγώνας ξεκίνησε με πέντε γύρους σε ένα στάδιο. Στη συνέχεια, οι δρομείς βγήκαν σε χωματόδρομους, ακολουθώντας συχνά άλογα και αυτοκίνητα που εκτόξευαν μια σχεδόν μοιραία ποσότητα σκόνης. Μάλιστα, λόγω της σκόνης, μετά τον αγώνα, ο Αμερικανός William Garcia μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για επείγουσα χειρουργική επέμβαση .

Οι δύσκολοι λόφοι κατά μήκος της διαδρομής ήταν "οι πιο δύσκολοι που ζητήθηκε ποτέ να τρέξει ένας άνθρωπος", παραδέχτηκε ένας αξιωματούχος. Όμως, δεν ήταν μόνο αυτές οι δυσκολίες καθώς, οι μαραθωνοδρόμοι περνούσαν από ράγες τρένων και τρόλεϊ και έπρεπε να αποφεύγουν και την κυκλοφορία.

Πολλοί από τους δρομείς βίωσαν τρομερές κράμπες που τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν. Ο Carbajal, όταν έφαγε σάπια μήλα, λιποθύμησε σε ένα χωράφι. Περίπου την ίδια ώρα, ο Λορτζ επιβιβάστηκε σε ένα φορτηγό και κατευθύνθηκε προς τη γραμμή του τερματισμού.

Ο νικητής του Μαραθωνίου του 1904 ήπιε αυγά και στρυχνίνη

 

Αυτοκίνητα ακολούθησαν τους δρομείς, σηκώνοντας σκόνη.

 

Το φαβορί του Μαραθωνίου ήταν ο Τόμας Χικς, αλλά παραλίγο να εγκαταλείψει στα 10 μίλια όταν παρακάλεσε τους εκπαιδευτές του για νερό, οι του το οποίοι αρνήθηκαν.

Στα 18 μίλια περίπου, ο Χικς κατανάλωσε ένα μείγμα στρυχνίνης -το γνωστό ποντικοφάρμακο- και ωμά ασπράδια αυγών. Το θανατηφόρο δηλητήριο, σε μικρές δόσεις, λειτουργούσε ως διεγερτικό και, το 1904, οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν απαγόρευαν τα φάρμακα που βελτιώνουν την απόδοση.

Όμως, το παρασκεύασμα δεν φάνηκε να βοήθησε τον Χικς, και μετά βίας κατάφερε να τρέξει την διαδρομή μέχρι που οι εκπαιδευτές του του του έδωσαν μια δεύτερη δόση και μαζί ένα σφηνάκι μπράντι.

"Τα μάτια του ήταν θαμπά, χωρίς γυαλάδα", έγραψε ένας αξιωματούχος. "'Το κατάχλωμο πρόσωπο και δέρμα του είχαν γίνει πιο έντονα. Τα χέρια του φαινόντουσαν σαν βάρη καλά δεμένα. Μετά βίας μπορούσε να σηκώσει τα πόδια του, ενώ τα γόνατά του ήταν σχεδόν άκαμπτα".

Ο μαραθωνοδρόμος με παραισθήσεις πλέον παρακάλεσε να ξαπλώσει, πεπεισμένος ότι απείχε 20 μίλια από τη γραμμή του τερματισμού. Όμως, οι εκπαιδευτές του τον σήκωσαν και τον μετέφεραν στη γραμμή τερματισμού -ενώ τα πόδια του κρέμονταν στον αέρα.

Έγινε ο πρώτος Αμερικανός που κέρδισε Ολυμπιακό Μαραθώνιο, αν και δεν αγωνίστηκε ποτέ ξανά.

Απαγόρευση του "Ανθρωποκτόνου Αγώνα" από τους Ολυμπιακούς Αγώνες

 

Ο Τόμας Χικς στα χέρια δύο εκπαιδευτών, που τον μεταφέρουν προς τη γραμμή τερματισμού.

 

Στον Ολυμπιακό Μαραθώνιο του 1904, κανείς δεν πέθανε, αλλά αρκετοί έφτασαν κοντά. Αν είχαν αργήσει μια ώρα παραπάνω να μεταφέρουν τον Garcia στο χειρουργείο, πιθανότατα θα είχε πεθάνει από αιμορραγία.

Παρά το γεγονός ότι και οι δύο δρομείς της Νότιας Αφρικής δεν είχαν τρέξει ποτέ ξανά σε μαραθώνιο και είχαν τρέξει ξυπόλητοι, κατέλαβαν την 9η και 12η θέση. Και αυτό έγινε αφού άγρια σκυλιά κυνήγησαν τον έναν από τους δύο για ένα μίλι εκτός πορείας.

Όσο για τον νικητή, ο Χικς έχασε οκτώ κιλά κατά τη διάρκεια του αγώνα. "Ποτέ στην ζωή μου δεν έχω κάνει τόσο σκληρή πορεία. Οι φοβεροί λόφοι απλώς κομματιάζουν τον άνθρωπο", είπε. Ο χρόνος του -στα 3:28:53- παραμένει ο πιο αργός χρόνος Ολυμπιακού Μαραθωνίου στην ιστορία, ακόμη και μετά την αύξηση του αγώνα το 1921 στο τυπικό μήκος των 26,2 μιλίων.

Ο καταστροφικός μαραθώνιος κατέχει επίσης το ρεκόρ με το χαμηλότερο ποσοστό μαραθωνοδρόμων που τον ολοκλήρωσαν. Αν και ξεκίνησαν 32 δρομείς, μόλις 14 πέρασαν τη γραμμή του τερματισμού.

Ο Τύπος ονόμασε τον αγώνα "ανθρωποκτόνο αγώνα" και ο ίδιος Σάλιβαν ήταν ανάμεσα στους επικριτές του. "Ένας αγώνας τρεξίματος 25 μιλίων… ζητάει πάρα πολλά από την ανθρώπινη αντοχή", είπε.

Όμως, ο αγώνας διοργανώθηκε και στου Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1908, με μόλις έναν αθλητή από εκείνους που συμμετείχαν το 1904, να συμμετάσχει ξανά.

από: ati