Η παράξενη ιστορία του ποδιού του Λόρδου Άξμπριτζ

 

Στις 18 Ιουνίου του 1815, στη μάχη του Βατερλό, ο Χένρι Πέτζετ, 2ος κόμης του Άξμπριτζ και αργότερα 1ος Μαρκήσιος του Άνγκλεσι, είχε υπό τις διαταγές του 13.000 άνδρες του συμμαχικού ιππικού και 44 πυροβολαρχίες με ίππους. Σε κάποιο σημείο της μάχης, ο Λόρδος Άξμπριτζ ηγήθηκε μιας επίθεσης με 2.000 άνδρες του βρετανικού βαρέος ιππικού εναντίον του γαλλικού 1ου Σώματος Στρατού υπό τον στρατάρχη Ζαν-Μπατίστ Ντρουέ, κόμη ντ' Ερλόν (Jean-Baptiste Drouet, Comte d' Erlon) και πέτυχε να τρέψει σε άτακτη φυγή το γαλλικό πεζικό. Ωστόσο, ο Άξμπριτζ δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του, οι οποίες συνέχισαν την καταδίωξη και έπεσαν σε ενέδρα από την αντεπίθεση του γαλλικού ιππικού. Ο Άξμπριτζ πέρασε το υπόλοιπο της μάχης οδηγώντας μια σειρά επιθέσεων εναντίον των Γάλλων.

 

 

Προς το τέλος της μάχης, το γαλλικό πυροβολικό είχε σχεδόν ησυχάσει. Ο Ουέλινγκτον είχε βγάλει τα κιάλια του και παρακολουθούσε το πεδίο της μάχης, όταν, μια από τις τελευταίες γαλλικές οβίδες, πέρασε δίπλα του και έπεσε στο δεξί γόνατο του Λόρδου Άξμπριτζ. Λέγεται ότι, ο Λόρδος γύρισε προς τον Ουέλινγκτον και αναφώνησε, "Μα τον Κύριο, κύριε, έχασα το πόδι μου!" και ο Ουέλινγκτον απάντησε, "Μα τον Κύριο, κύριε, χάσατε το πόδι σας!". Πραγματικότητα ή όχι, πρόκειται αναμφίβολα για μια ιστορία που αναφέρεται συχνά για να δείξει την εκκεντρικότητα του βρετανικού λαού.

Το γόνατο του Λόρδου έσπασε και ο ίδιος μεταφέρθηκε εκτός πεδίου μάχης, στο αρχηγείο του στο Βατερλό, σε ένα σπίτι που ανήκε στον κύριο Hyacinthe Joseph Marie Paris. Ο γιατρός εξέτασε το πόδι και τον ενημέρωσε ότι έπρεπε να ακρωτηριαστεί.

 

Ο Άξμπριτζ παρέμεινε ψύχραιμος με τα νέα. Για την εγχείρηση, τον κάθισαν σε μια ξύλινη καρέκλα και, παρόλο που δεν του παρείχαν αναισθητικό, άντεξε τον ακρωτηριασμό χωρίς να βογγίξει. Η μόνη του παρατήρηση ήταν ότι η λεπίδα δεν φαινόταν πολύ κοφτερή.

Αργότερα εκείνο το βράδυ, τον επισκέφτηκε ένας από τους πιο έμπιστους ανώτερους αξιωματικούς του, ο σερ Hussey Vivian. Ο Άξμπριτζ του ζήτησε να ρίξει μια ματιά στο κομμένο πόδι, λέγοντας ότι ορισμένοι από τους φίλους του πίστευαν ότι δεν έπρεπε να το κόψουν. Ο Λόρδος ήθελε μια ειλικρινή γνώμη από τον Vivian για το αν πίστευε ότι θα μπορούσε να είχε σωθεί ή όχι. Σύμφωνα με τον σερ  Vivian, "πήρα το κομμένο μέλος, το εξέτασα προσεκτικά και, απ' όσο κατάφερα να καταλάβω, ήταν εντελώς διαλυμένο. Ως εκ τούτου, του είπα ότι μπορούσε να ηρεμήσει, καθώς, κατά τη γνώμη μου, ήταν καλύτερα που του έκοψαν το πόδι".

 

Το πριόνι που χρησιμοποιήθηκε για τον ακρωτηριασμό

 

Ο κύριος Paris, ο ιδιοκτήτης του σπιτιού όπου ξεκουραζόταν ο Άξμπριτζ, ζήτησε από τον Λόρδο να θάψει το πόδι στον κήπο του. Αφού έλαβε την άδεια, το τοποθέτησε σε ένα μικρό ξύλινο φέρετρο, το έθαψε κάτω από μια ιτιά και έβαλε μια μικρή πλάκα από πάνω με την επιγραφή:

"Εδώ βρίσκεται το πόδι του ένδοξου και γενναίου κόμη Άξμπριτζ, Αντιστράτηγου της Αυτού Βρετανικής Μεγαλειότητας, Αρχηγού του Αγγλικού, Βελγικού και Ολλανδικού ιππικού, που τραυματίστηκε στις 18 Ιουνίου 1815 στην αξιομνημόνευτη μάχη του Βατερλό, ο οποίος με τον ηρωισμό του, βοήθησε στον θρίαμβο της υπόθεσης της ανθρωπότητας, που ενδόξως αποφασίστηκε από την ηχηρή νίκη της εν λόγω ημέρας".

Προς μεγάλη έκπληξη, το πόδι άρχισε να προσελκύει επισκέπτες από την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας, όπως ο Βασιλιάς της Πρωσίας και ο Πρίγκιπας της Οράγγης, κάτι που -φυσικά- λάτρεψε ο κος Paris. Έτσι, μετέτρεψε το εξοχικό του σε ένα μακάβριο τουριστικό αξιοθέατο, ορίζοντας αντίτιμο στους επισκέπτες για να δουν το δωμάτιο όπου έμεινε ο Άξμπριτζ, καθώς και τη ματωμένη καρέκλα πάνω στην οποία τον έβαλαν κατά τη διάρκεια του ακρωτηριασμού, πριν τους συνοδεύσει στον κήπο για να δουν το "ιερό".

Όσοι πήγαν, εντυπωσιάστηκαν. Λέγεται ότι ο Πρίγκιπας Αντιβασιλέας έκλαψε σχεδόν ανεξέλεγκτα όταν διάβασε την επιγραφή στην μικρή πλάκα. Δεν είχαν όμως όλοι την ίδια αντίληψη. Λίγο μετά την επίσκεψη του πρίγκιπα, κάποιος έγραψε έναν σύντομο στίχο στην πλάκα:

Εδώ βρίσκεται το άκρο του Μαρκήσιου του Άνγκλεσι.
Ο Διάβολος θα πάρει το υπόλοιπο από αυτόν.

 

Επίσης, γράφτηκαν πολλά μακροσκελή ποιήματα για το χαμένο πόδι, με πιο γνωστό ένα που έγραψε ο πολιτικός Τζορτζ Κάνινγκ.

Η απώλεια του ποδιού δεν αποδυνάμωσε τον Λόρδο ούτε εμπόδισε την καριέρα του. Έφτασε μέχρι τον βαθμό του στρατάρχη και χρίστηκε Ιππότης του Ευγενέστατου Τάγματος της Περικνημίδας (Most Noble Order of the Garter), υπηρετώντας δύο φορές ως "Lord Lieutenant" της Ιρλανδίας και δύο φορές ως Αρχιστράτηγος πυροβολικού. Μετά τον ακρωτηριασμό, ο Άξμπριτζ χρησιμοποίησε ένα ξύλινο τεχνητό πόδι που σχεδιάστηκε από τον κορυφαίο κατασκευαστή τεχνητών άκρων του Λονδίνου, τον James Potts από το Τσέλσι, του οποίου το πελατολόγιο ήταν πολλοί απόστρατοι. Το ξύλινο πόδι του Άξμπριτζ, για να είναι πιο ελαφρύ, ήταν κούφιο. Είχε επίσης αρθρώσεις στο γόνατο, στον αστράγαλο και στα δάκτυλα, που του έδιναν τη δυνατότητα να περπατάει πολύ πιο φυσικά. Η χρήση χορδών εξασφάλιζε πιο ομαλή και σχεδόν αθόρυβη κάμψη των αρθρώσεων. Ο σχεδιασμός, σε σχέση με τα υπάρχοντα τεχνητά πόδια, ήταν τόσο πολύ βελτιωμένος που ο κατασκευαστής υπέβαλε αίτημα για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το σχέδιο με το όνομα "Anglesey leg", από τον ίδιο τον Άξμπριτζ.

 

Το ξύλινο πόδι του Λόρδου Άξμπριτζ στο Plas Newydd 

Ο Λόρδος έζησε μέχρι τα 86 του και πέθανε το 1854, 39 χρόνια μετά τον τραυματισμό του στο Βατερλό. Σήμερα, ένα από τα τεχνητά πόδια που χρησιμοποιούσε διατηρείται στο σπίτι της οικογένειας στο Plas Newydd που ανήκει στο Εθνικό Καταπίστευμα του Άξμπριτζ στο Άνγκλεσι.

Το 1878, ο γιος του επισκέφτηκε τον κήπο που ήταν θαμμένο το πόδι του πατέρα του και ανακάλυψε ότι πλέον δεν ήταν εκεί, αλλά είχε μεταφερθεί σε μια ανοιχτή έκθεση. Μετά από έρευνα του Βέλγου πρεσβευτή στο Λονδίνο, ανακαλύφθηκε ότι είχε εκτεθεί σε μια καταιγίδα που ξερίζωσε την ιτιά δίπλα στην οποία ήταν θαμμένο. Από σεβασμό προς τον Άξμπριτζ και την οικογένειά του, ο πρέσβης ζήτησε να επιστραφεί το πόδι στην οικογένεια. Όμως η οικογένεια του κυρίου Paris αρνήθηκε, απρόθυμη να χάσει τα κέρδη από τους πολλούς επισκέπτες που πήγαιναν να δουν την αιματοβαμμένη καρέκλα και τη μικρή πλάκα. Προσφέρθηκαν όμως να το πουλήσουν στην οικογένεια Άξμπριτζ, κάτι που τους εξόργισε. Τότε, παρενέβη ο υπουργός Δικαιοσύνης του Βελγίου, ο οποίος διέταξε να ταφούν εκ νέου τα οστά, κάτι που όμως δεν έγινε και αντ' αυτού, τα έκρυψαν. Το 1934, όταν πέθανε και ο τελευταίος Paris, η χήρα του βρήκε τα οστά στο γραφείο του και, θέλοντας να αποφύγει άλλο ένα σκάνδαλο, τα πέταξε στον κλίβανο της κεντρικής θέρμανσής της.

 

Marquess of Anglesey's Column, Llanfairpwllgwyngyll

 

Ο Λόρδος Άξμπριτζ παραμένει θαμμένος στον καθεδρικό ναό του Λίτσφιλντ, όπου έχει ανεγερθεί ένα μνημείο προς τιμήν του. Στο Χλανβαϊρπουχγκουίνγκιλ (πλήρες όνομα Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch, το μεγαλύτερο τοπωνύμιο στην Ευρώπη), κοντά στο στενό Μενάι στην Ουαλία, υπάρχει ένα μνημείο, μια δωρική στήλη ύψους 27 μέτρων, η Στήλη Άνγκλεσι, που ανεγέρθηκε δύο χρόνια μετά τη Μάχη του Βατερλό για να τιμήσει την ανδρεία του στους Ναπολεόντειους Πολέμους.

από: amusing planet