Πήραν τα μυαλά του αέρα

Η πασίγνωστη φράση που προήρθε από τους Βυζαντινούς



Μέσα στα όπλα, στις μηχανές και γενικά στα μέσα του πολέμου, το "υγρόν πυρ" είναι ένα από τα πιο περίεργα και θαυμαστά έργα του ανθρώπου. Την απόκρυφη αυτή εφεύρεση την έφερε όπως λένε στο Βυζάντιο, τον έβδομο αιώνα, ένας καλόγερος από τη Συρία, ο Καλλίνικος.

Στην πλώρη κάθε "χελανδίoυ» -δηλαδή μεγάλου βυζαντινού πλοίου με τέσσερις σειρές κουπιά- ήταν τοποθετημένο σαν προτομή το κεφάλι ενός λιονταριού ή άλλου θηρίου ή και ανθρώπου ακόμη, καμωμένο από μπρούντζο, που είχε το στόμα του διαρκώς ανοιχτό. Το στόμα αυτό επικοινωνούσε με κάτι σωλήνες, από τις οποίες χυνόταν το υγρό -που ήταν μαύρο σαν ακάθαρτο πετρέλαιο- ενώ την ίδια στιγμή από έναν άλλο σωλήνα στελνόταν με ειδικές φυσούνες άφθονος αέρας, ώστε να μπορεί να τινάζεται μακριά το υγρό.

Τους σωλήνες αυτούς, που επικοινωνούσαν απευθείας με το κεφάλι, οι Βυζαντινοί τούς ονόμαζαν "μυελούς». Από το τελευταίο αυτό, λοιπόν, έμεινε ως τα χρόνια μας η πασίγνωστη φράση «πήραν τα μυαλά του αέρα".

από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη "Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις", εκδόσεις Σμυρνιωτάκη, Δεκέμβριος 2007, Αθήνα