Παρασκευή 1 Απριλίου 2022

Joice Heth, η φάρσα που έκανε τον Μπάρνουμ σόουμαν

 
Το 1835, ο Φινέας Τέιλορ Μπάρνουμ, ο "μεγαλύτερος σόουμαν" στη γη, ήταν ένας ιδιοκτήτης παντοπωλείου. Μια μέρα συνάντησε τον κο Κόλεϊ Μπάρτραμ, ο οποίος θα ενέπλεκε τον Μπάρνουμ στον κερδοφόρο κόσμο των σόου. Ο Μπάρτραμ ενημέρωσε τον Μπάρνουμ για ένα εντυπωσιακό "έκθεμα" που είχε πουλήσει πρόσφατα στον κο R. W. Lindsay. Το "έκθεμα" ήταν μια ηλικιωμένη Αφροαμερικανίδα ονόματι Joice Heth, η οποία υποτίθεται ότι ήταν 161 ετών και ήταν η νοσοκόμα του πρώτου προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσινγκτον.
 
 
 
Ο Μπάρνουμ εντυπωσιάστηκε από την ευκαιρία να κερδίσει χρήματα που του παρουσίασε η Joice Heth και πήγε αμέσως στη Φιλαδέλφεια για να δει την ίδια και τον κο Lindsay. Ο Μπάρνουμ την χαρακτήρισε "μια αξιοσημείωτη περιέργεια", η οποία, υποψιάστηκε, "μπορεί να ήταν πολύ μεγαλύτερη απ' ότι έλεγαν". Η Heth ήταν εξαιρετικά μεγάλη και σχεδόν τελείως παράλυτη. "Μπορούσε να κινήσει το ένα χέρι κατά βούληση, αλλά τα κάτω άκρα της δεν ίσιωναν", σημείωσε ο ίδιος. "Το αριστερό της χέρι ήταν ακουμπισμένο στο στήθος της και δεν μπορούσε να το κουνήσει. Τα δάχτυλα του αριστερού της χεριού ήταν σχεδόν κλεισμένα σε γροθιά. Τα νύχια σε αυτό το χέρι είχαν μήκος σχεδόν τέσσερις ίντσες και απλώνονταν πάνω από τον καρπό της. Τα νύχια στα μεγάλα δάχτυλα των ποδιών της είχαν μεγαλώσει σε πάχος ενός τέταρτου της ίντσας. Το κεφάλι της ήταν καλυμμένο με πυκνά, γκρίζα μαλλιά. Δεν είχε δόντια και ήταν εντελώς τυφλή. Τα μάτια της είχαν βυθιστεί τόσο βαθιά στις κόγχες της που είχαν εξαφανιστεί τελείως".

Παρά την υποτιθέμενη μεγάλη της ηλικία, την βρήκε αρκετά ζωηρή και η ίδια μιλούσε όσο την άκουγαν. "Φλυαρούσε για τον προστατευόμενό της, τον 'αγαπητό μικρό Τζορτζ', στη γέννηση του οποίου δήλωσε ότι ήταν παρούσα". Η Heth ισχυρίστηκε ότι ήταν σκλάβα, την αγόρασε ο Αυγουστίνος Ουάσινγκτον, ο πατέρας του Τζορτζ, και ήταν από καιρό νοσοκόμα στην οικογένεια. Ισχυρίστηκε ότι ήταν παρούσα τη στιγμή της γέννησης του Τζορτζ και μάλιστα έντυσε το νεογέννητο βρέφος. Ως απόδειξη της μεγάλης ηλικίας της, ο κος Lindsay έδειξε ένα τιμολόγιο, με ημερομηνία 5 Φεβρουαρίου του 1727, όπου φαινόταν ότι ήταν -τότε- 54 χρονών.

Πεπεισμένος, ο Μπάρνουμ αποφάσισε να αγοράσει την Joice Heth και διαπραγματεύτηκε μια τιμή 1.000 δολαρίων, από τα 3.000 που αρχικά ζήτησε ο κος Lindsay. Ο Μπάρνουμ πούλησε στον συνεργάτη του το μερίδιό του στο παντοπωλείο και ξεκίνησε την καριέρα του ως σόουμαν. Αρχικά, παρουσίασε την Heth στο Μπρόντγουεϊ για δυόμισι εβδομάδες. Μετά, άρχισε να ταξιδεύει μαζί της σε όλη τη Νέα Αγγλία, όπου την παρουσίαζε σε ταβέρνες, σαλόνια, μπαρ, πανδοχεία, ξενώνες, μουσεία, σιδηροδρόμους και αίθουσες συναυλιών. Την διαφήμιζε ως την "πιο εκπληκτική και ενδιαφέρουσα περιέργεια στον κόσμο!" και "την μεγαλύτερη φυσική και εθνική περιέργεια στον κόσμο".

Η Heth έπαιξε επίσης τον ρόλο της λέγοντας ιστορίες του νεαρού George και τραγουδώντας ύμνους που υποτίθεται ότι τραγούδησε στον πρώτο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών όταν ήταν παιδί. Η αδυνατισμένη σωματική εμφάνισή της βοήθησε επίσης να πουλήσει τις απάτες της Μπάρνουμ για τα ακραία γηρατειά της. Η New York Evening Star σημείωσε ότι «είναι, θα πρέπει να κρίνουμε από την εμφάνισή της, σίγουρα πολύ πάνω από 100, όποιες αμφιβολίες κι αν έχουμε για το τιμολόγιο, το οποίο, ωστόσο, έχει όλα τα σημάδια γνησιότητας». Ωστόσο, το άρθρο συνέχισε: «Απολαμβάνει το φαγητό της με όρεξη, και αυτό που είναι εκπληκτικό, ακούει τέλεια. Δεν είναι παρά δέρμα και κόκαλα. ξαπλώνει συνεχώς στο κρεβάτι, τρώει ή καπνίζει το πίπας της. Το τελευταίο δείχνει ότι η μυρωδιά της είναι τόσο καλή όσο και η γεύση της. Η πιο αξιοσημείωτη περίσταση είναι ότι ο σφυγμός της είναι γεμάτος, δυνατός και απόλυτα τακτικός και κοντά στους 180 σε ένα λεπτό, χωρίς την παραμικρή οστεοποίηση της αρτηρίας».

Η Heth συγκέντρωνε πλήθη όπου κι αν πήγαινε. Πολλοί πήγαν να ακούσουν τις μικρές ιστορίες της, αλλά ήταν και εκείνοι που ήθελαν να δουν πόσο αληθή ήταν οι ισχυρισμοί της.

Κάποιος έγραψε στη New York Sun αμφισβητώντας το ηθικό κομμάτι της εμφάνισης μιας γυναίκας σαν άγριο θηρίο, "Γιατί ΑΥΤΗ που θήλασε τον 'πατέρα της χώρας μας', τον άνθρωπο στον οποίο οφείλουμε την παρούσα ευτυχισμένη και ευημερούσα κατάστασή μας, θα έπρεπε στο τέλος της ζωής της να εκτεθεί ως 'το πιο σπάνιο τέρας μας'. Δεν είναι αρκετά φιλάνθρωπος ο αμερικανικός λαός για να την φροντίζει, παρά το ότι το δέρμα της είναι μαύρο; Είναι η κοινή περιουσία της χώρας μας -ταυτίζεται με το θεμέλιο, την άνοδο και την πρόοδο της κυβέρνησής μας- είναι ο μόνος εναπομείνας δεσμός θνητότητας που μας συνδέει με αυτόν που ήταν 'πρώτος στον πόλεμο, πρώτος στην ειρήνη, και πρώτα στις καρδιές των συμπατριωτών του'".
 
Phineas Taylor Barnum

Μετά από μερικούς μήνες, το ενδιαφέρον του κοινού για την Heth άρχισε να μειώνεται και για να το αναζωπυρώσει ο Μπάρνουμ έστειλε μια ανώνυμη επιστολή σε μια εφημερίδα της Βοστώνης με την οποία ισχυριζόταν ότι η Heth δεν ήταν καν άνθρωπος, αλλά μάλλον ένα αυτόματο, αποτελούμενο από ινδικό καουτσούκ, κόκκαλο φάλαινας και μια σειρά από ελατήρια "συναρμολογημένα έξυπνα και φτιαγμένα για να κινούνται με το παραμικρό άγγιγμα κατά πως ήθελε ο χειριστής". Τα πλήθη επέστρεψαν για να δουν τον ισχυρισμό να διαψεύδεται.

Ο Μπάρνουμ εκμεταλλεύτηκε την αδύναμη ηλικιωμένη γυναίκα στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, εκθέτοντάς την έως και 12 ώρες την ημέρα, έξι ημέρες την εβδομάδα, αποφέροντας στον ίδιο και τους συνεργάτες του 1.500 δολάρια την εβδομάδα!

Τον επόμενο Φεβρουάριο, η Heth πέθανε και ο Μπάρνουμ την εκμεταλλεύτηκε για τελευταία φορά. Για να προσδιορίσει αν η Heth ήταν ή όχι "γελοιότητα", διοργάνωσε μια δημόσια αυτοψία της, με είσοδο 50 σεντς -ένα μεγάλο ποσό για εκείνη την εποχή. Στις 25 Φεβρουαρίου του 1836, ο Δρ Ντέιβιντ Λ. Ρότζερς άνοιξε την γυναίκα μπροστά σε 1.500 θεατές και συνοφρυώθηκε. Η Heth δεν έμοιαζε να είναι ούτε μια μέρα πάνω από 80 χρονών. Το κοινό είχε εξαπατηθεί.

Είναι πιθανό ότι ο Μπάρνουμ δεν ήξερε ότι ο Heth δεν ήταν 161 ετών και ότι είχε εξαπατηθεί και ο ίδιος από μια πανούργα, ηλικιωμένη γυναίκα. Η περηφάνιά του όμως δεν του επέτρεπε να αναγνωρίσει ότι τον είχαν εξαπατήσει. Έτσι, επέμεινε ότι το θύμα της νεκροψίας ήταν άλλο άτομο και ότι η πραγματική Heth ήταν ζωντανή και έκανε περιοδεία στην Ευρώπη. Μόνο αργότερα ο "Prince of Humbugs"(Πρίγκηπας της Γελοιότητας) παραδέχτηκε ότι η Joice Heth ήταν μια φάρσα.

Με τον θάνατο της Heth τελείωσε και η πρώτη επιχείρηση του Μπάρνουμ ως σόουμαν. Αυτό όμως του του έδειξε ότι, αν μπορείς να κάνεις "τους ανθρώπους να σκεφτούν, να μιλήσουν και να γίνουν περίεργοι και ενθουσιασμένοι για το σπάνιο θέαμα θα έχεις βρήκε την επιτυχία". Τα επόμενα πέντε χρόνια, ο Μπάρνουμ εργάστηκε ακούραστα ως περιοδεύων σόουμαν και, μέχρι το 1841, ίδρυσε το Αμερικανικό Μουσείο Μπάρνουμ, το οποίο χρησιμοποίησε για να εκθέσει αλμπίνο, γίγαντες, μικρούς ανθρώπους, ζογκλέρ, μάγους, εξωτικές γυναίκες, ζώα, όλα φάρσες.

Αργότερα, ο Μπάρνουμ μετάνιωσε που αγόρασε και εκμεταλλεύτηκε ανθρώπους. Στα απομνημονεύματά του "Struggles and Triumphs", παραδέχτηκε ότι, "Η προσπάθεια που άξιζε λιγότερο από όλες τις προσπάθειές μου στα σόου ήταν αυτή που με μύησε στην επιχείρηση".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου