Ένα θανατηφόρο γεγονός που συνέβη στον Μεσαίωνα και που ενέπνευσε τον Έντγκαρ Άλαν Πόε

 

Τον Μάρτιο του 1849, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε δημοσίευσε ένα διήγημα με τις πιο μακάβριες αποχρώσεις σε ολόκληρο το έργο του.

 

 

 

Το διήγημα είχε τίτλο Hop-Frog και ήταν η ιστορία ενός γελωτοποιού της Αυλής που υπομένει επαναλαμβανόμενες ταπεινώσεις από έναν καταχρηστικό βασιλιά και τους υπουργούς του, πριν τελικά πάρει την εκδίκησή του. Όπως και σε άλλα έργα του, ο Πόε ίσως άντλησε έμπνευση από ιστορικά γεγονότα και, σε αυτήν την περίπτωση, από ένα ιδιαίτερα φρικτό γεγονός στην Γαλλία του 14ου αιώνα.

Στο διήγημα του Πόε, τόσο ο Hop-Frog όσο και η Trippetta είναι άτομα με νανισμό που τους έχουν απαγάγει και που ένας στρατηγός τους πήγε ως δώρα στον βασιλιά του. Ο Hop-Frog περιγράφεται ότι έχει μια αναπηρία που τον κάνει να περπατά "παράξενα -κάτι μεταξύ άλμα και στριφογύρισμα". Αναγκασμένος να είναι ο γελωτοποιός της Αυλής, γίνεται στόχος των αστείων του βασιλιά και, ενώ υπομένει σχεδόν συνεχείς ταπεινώσεις, πλησιάζει την Trippetta, της οποίας η θέση στην Αυλή δεν είναι πολύ καλύτερη.

 

Ο Hop-Frog, η Trippetta, ο βασιλιάς και οι σύμβουλοί του, 1935, Arthur Rackham

 
Μια μέρα, ο βασιλιάς διατάζει να διοργανωθεί χορός μεταμφιεσμένος και, καθώς πλησιάζει το βράδυ, ρωτά τον Hop-Frog τι να φορέσει. Μετά από μια σκηνή στην οποία αυτός και η Trippetta κακοποιούνται για άλλη μια φορά, ο Hop-Frog βλέπει την τέλεια ευκαιρία για την εκδίκησή του. Προτείνει στον μονάρχη και τους υπουργούς του να ντυθούν σαν δραπέτες ουρακοτάγκοι και ν είναι αλυσοδεμένοι μεταξύ τους, κάτι που αποκαλεί "ένα από τα γλέντια στην πατρίδα μου -που γίνεται στους δικούς μας χορούς μεταμφιεσμένων". Ο βασιλιάς και οι υπουργοί του λατρεύουν την ιδέα να τρομάξουν τους καλεσμένους τους, και ιδιαίτερα τις γυναίκες. Ο γελωτοποιός προετοιμάζει προσεκτικά τα κοστούμια, βάζοντας πίσσα στο ύφασμα και λινάρι στην κορυφή για να μοιάζει με τα μαλλιά των ζώων.

Το βράδυ του χορού, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, οι άντρες μπαίνουν μεταμφιεσμένοι. Οι καλεσμένοι τρομοκρατούνται και μέσα στον πανικό, ο Hop-Frog δένει την αλυσίδα τους με μια άλλη που κρέμεται από την οροφή και η οποία κρατά έναν πολυέλαιο. Καθώς οι άνδρες ανεβαίνουν προς τα πάνω, ο γελωτοποιός πλησιάζει μια φωτιά κοντά στους αλυσοδεμένους, προσποιούμενος ότι προσπαθεί να καταλάβει ποιοι ήταν στην πραγματικότητα οι μεταμφιεσμένοι. Το λινάρι και η πίσσα αναφλέγονται γρήγορα και οι ευγενείς καίγονται μέχρι θανάτου, αιωρούμενοι πάνω από το πλήθος. "Τα οκτώ πτώματα αιωρούνταν στην αλυσίδα, μια κάκοσμη, μαυρισμένη, αποτρόπαια και δυσδιάκριτη μάζα", γράφει ο Πόε.

Πιθανότατα, η φρικτή σκηνή αντλεί εμπνευσμένη από ένα ιστορικό γεγονός, το Bal des Ardents -κυριολεκτικά, "Χορός των καιόμενων ανδρών". Αυτό το σκοτεινό επεισόδιο έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου ΣΤ' της Γαλλίας (1380-1422), γνωστός αργότερα ως "Κάρολος ο τρελός". Οι περίοδοι της ασθένειάς του τεκμηριώνονται καλά από τους σύγχρονους χρονικογράφους, οι οποίοι μας λένε ότι έτρεχε μέσα στο κάστρο ουρλιάζοντας σαν λύκος, δεν κατάφερε να αναγνωρίσει τη γυναίκα του και τα παιδιά του και απαγόρευε να τον αγγίζουν επειδή πίστευε ότι ήταν φτιαγμένος από γυαλί. Μετά την πρώτη του μάχη το 1392, όταν το παραλήρημα τον οδήγησε να σκοτώσει αρκετούς ιππότες, ο γιατρός του συνταγογράφησε "διασκέδαση, χαλάρωση, αθλήματα και χόμπι".

Το βασιλικό συμβούλιο ελεγχόταν από τον αδελφό του, Λουδοβίκο Α' της Ορλεάνης, και τον θείο του, τον Δούκα της Βουργουνδίας -και οι δύο εποφθαλμιούσαν τον θρόνο. Εκείνη η περίοδος, ήταν το μέσο του Εκατονταετούς Πολέμου και η Αγγλία θεωρούνταν σοβαρή απειλή για την εθνική σταθερότητα. Παρά την αναταραχή, στις 28 Ιανουαρίου του 1393, η σύζυγος του Καρόλου, η βασίλισσα Ισαβέλλα της Βαυαρίας, διοργάνωσε έναν χορό στο βασιλικό παλάτι του Σεντ Πολ για να γιορτάσει τον τρίτο γάμο της κυρίας της Αυλής, Catherine de Fastaverin. Σκοπός της ήταν να ψυχαγωγήσει και τον βασιλιά, όπως είχε ορίσει ο βασιλικός γιατρός. Ένας από τους καλεσμένους, ο ιππότης σερ Hugonin (μερικές φορές, Huguet) de Guisay, πρότεινε σε μια ομάδα ευγενών να ντυθούν "άγριοι άνθρωποι", μυθικά πλάσματα που συνδέονται με τη φύση και τις παγανιστικές πεποιθήσεις. Η ιδέα άρεσε τόσο πολύ στον βασιλιά που αποφάσισε να συμμετάσχει και μεταμφιεστεί και αυτός.

Έξι ευγενείς φόρεσαν ρούχα από λινό, καλυμμένα με πίσσα, έτσι ώστε να φαινόταν τριχωτοί "από την κορυφή μέχρι τα νύχια". Ο Πόε διατήρησε αυτές τις λεπτομέρειες στο Hop-Frog, αν και οι χαρακτήρες του δεν ήταν ντυμένοι σαν άγριοι, αλλά σαν ουρακοτάγκοι -ένα ζώο που είχε χρησιμοποιήσει και στο The Murders in the Rue Morgue (1841) με μεγάλη επιτυχία.

Σε αντίθεση με τον φανταστικό ομόλογό του, ο Κάρολος ΣΤ' γνώριζε ότι τα κοστούμια ήταν πολύ εύφλεκτα, γι' αυτό διέταξε τους υπηρέτες που κρατούσαν δάδες να μείνουν στη μία πλευρά του δωματίου. Όταν μπήκαν στην αίθουσα χορού, πέντε από τους "άγριους άνδρες" ήταν αλυσοδεμένοι μεταξύ τους. Μόνο ο βασιλιάς ήταν ελεύθερος. Πιθανότατα, οι άντρες ταπείνωσαν τους νεόνυμφους, ουρλιάζοντας και χορεύοντας. Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι ο χορός τους ήταν ένα "charivari", ένα λαϊκό τελετουργικό που είχε σκοπό να ντροπιάσει τους νεόνυμφους σε "παράτυπους" γάμους. Ως χήρα που παντρεύτηκε για τρίτη φορά, η Λαίδη Catherine θα ήταν στόχος.

 

Έλειπε όμως ένας σημαντικός καλεσμένος: ο αδερφός του βασιλιά, Λουδοβίκος της Ορλεάνης. Έφτασε αργά, κουβαλώντας τη δική του δάδα, και συμμετείχε στο χορό. Αν και η ακριβής σειρά των γεγονότων δεν είναι ξεκάθαρη, σύντομα, η δάδα του έβαλε φωτιά σε μια από τις στολές των μεταμφιεσμένων και η φωτιά εξαπλώθηκε γρήγορα. Δύο από τους ιππότες κάηκαν θανάσιμα μπροστά στα μάτια των καλεσμένων και άλλοι δύο πέθαναν με αγωνία μέρες αργότερα. Ο χρονικογράφος της Αυλής Michel Pintoin, γνωστός ως ο Μοναχός του St. Denis, περιγράφει τα "φλεγόμενα γεννητικά όργανα των χορευτών που έπεφταν στο πάτωμα... απελευθερώνοντας ένα ρεύμα αίματος".

 

Η στέψη του Καρόλου ΣΤ'

Μόνο δύο από τους μεταμφιεσμένους επέζησαν. Ένας από αυτούς, ο Nantoiullet, σώθηκε επειδή έπεσε σε ένα βαρέλι με νερό, κάτι που τον γλίτωσε από τον φρικτό θάνατο. Ο άλλος ήταν ο βασιλιάς. Τον έσωσε η Δούκισσα του Μπερί, η οποία χρησιμοποίησε το φόρεμά της για να σβήσει την φωτιά από τη στολή πριν να είναι πολύ αργά.

Το γεγονός συγκλόνισε τη γαλλική κοινωνία. Θεωρήθηκε ως το απόγειο της αυλικής παρακμής, προκαλώντας οργή και περαιτέρω αναταραχή. Το ότι ο βασιλιάς είχε ασχοληθεί με αυτή την υπερβολική διασκέδαση, και ότι η ζωή του είχε σωθεί τυχαία, ήταν μια ακόμη απόδειξη ότι δεν ήταν κατάλληλος για το θρόνο.

Ο ρόλος που έπαιξε ο Λουδοβίκος της Ορλεάνης στην τραγωδία αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης. Οι περισσότεροι χρονικογράφοι κατηγόρησαν το νεαρό της ηλικίας και την απερισκεψία του για το τρομερό ατύχημα. Κάποιοι φέρεται να πρότειναν ότι ήταν φάρσα για να "φοβίσουν τις κυρίες" που ξέφυγε από τον έλεγχο.

Αν και φαίνεται ότι ο Bal des Ardents δεν ήταν ένα προγραμματισμένο έγκλημα, ο αδελφός του βασιλιά θα πρέπει να ένιωθε υπεύθυνος για το θανατηφόρο ατύχημα, μιας και, λίγο αργότερα, ίδρυσε ένα παρεκκλήσι στο μοναστήρι των Σελεστίνων, ελπίζοντας ότι θα του εξασφάλιζε μια θέση στον παράδεισο. Ωστόσο, αυτό, δεν τον έσωσε από ένα βίαιο τέλος. Το 1407, ο Λουδοβίκος δολοφονήθηκε κατόπιν εντολής του ξαδέλφου του και πρόσφατου πολιτικού αντιπάλου του, Ιωάννη τον Ισχυρό ή Άφοβο Δούκα της Βουργουνδίας, ο οποίος προκάλεσε έναν εμφύλιο πόλεμο που χώρισε τη Γαλλία για δεκαετίες. Ο Δούκας της Βουργουνδίας δικαιολόγησε τη δολοφονία κατηγορώντας τον Λουδοβίκο ότι είχε χρησιμοποιήσει μαγεία και αποκρυφισμό για να αποπειραθεί να αυτοκτονήσει σε πολλές περιπτώσεις -μία από αυτές, όπως ισχυρίστηκε, κατά τη διάρκεια του Χορού των Καιόμενων.

 

Το τελευταίο αστείο του Hop Frog, 1935, Arthur Rackham

Το γεγονός ενέπνευσε ένα από τα πιο μακάβρια έργα του Πόε. Δεν είναι ξεκάθαρο πως έμαθε την ιστορία, αλλά αυτό μπορεί να συνέβη μέσα από τις σελίδες του The Broadway Journal, όπου σύντομα θα γινόταν συντάκτης, και όπου ένας συγγραφέας το παρομοίασε με τον τυχαίο θάνατο της χορεύτριας Κλάρα Γουέμπστερ στο Λονδίνο επί σκηνής.

 

Σήμερα, αυτό το συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός συνεχίζει να ζει στην ιστορία του Πόε και στην τελευταία ατάκα του Hop-Frog:

 

"Είμαι απλά ο Hop-Frog, ο γελωτοποιός -και αυτό είναι το τελευταίο μου αστείο".

από: mental floss