Ρακοσυλλέκτες του κόσμου

Δείτε 7 κοινότητες, σε διάφορες χωματερές, των οποίων οι κάτοικοι συλλέγουν σκουπίδια για να επιβιώσουν.



Ακραία καιρικά φαινόμενα, τοξικές ουσίες, αποκρουστικές μυρωδιές, αδέσποτα ζώα, ασθένειες, μύγες και η γενικότερη απαξίωση των άλλων μελών της κοινωνίας -αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους κινδύνους και τις κακουχίες που αντιμετωπίζουν οι ρακοσυλλέκτες που εργάζονται στις χωματερές στα φτωχότερα μέρη του κόσμου. Ωστόσο, η δουλειά που κάνουν -η διαλογή των απορριμμάτων απ' ό, τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί- είναι τόσο ειλικρινής και άξια σεβασμού.

Αυτοί οι άνθρωποι είναι η βάση της ανακύκλωσης και δίνουν δεύτερη ζωή στα πλαστικά, στο γυαλί, τα μέταλλα και τα άλλα υλικά και αντικείμενα τα οποία σε διαφορετική περίπτωση θα πήγαιναν χαμένα.

Bantar Gebang, Τζακάρτα, Ινδονησία (φωτογραφία πάνω)
Εδώ θα βρει κανείς καφετέριες, ένα μικρό υπαίθριο κινηματογράφο ακόμη και προσωρινά γήπεδα βόλεϊ. Η χωματερή Bantar Gebang είναι ουσιαστικά μια πόλη από μόνη της, με περίπου 2.000 οικογένειες και να φτάνουν και άλλες όλη την ώρα. Τα υλικά για τα σπίτια και τις καλύβες βρέθηκαν στην ίδια τη χωματερή: πεταμένα ξύλα, χαλιά, έπιπλα... Τίποτα δεν πάει χαμένο σε αυτόν τον 272 στρεμμάτων σωρό απορριμμάτων.

6.000 τόνοι απορριμάτων περνάνε από τον ΧΥΤΑ Bantar Gebang (όπως είναι επίσημα γνωστός) στο Bekasi της ανατολής Τζακάρτας. Όλα αυτά τα σκουπίδια είναι αρκετά για να στηρίξουν τους χιλιάδες που ζουν και εργάζονται στη μεγαλύτερη χωματερή της Ινδονησίας.

Παρά το κοινωνικό στίγμα, όσοι δουλεύουν εδώ -όπως πρώην αγρότες σε φυτείες ριζιού- κερδίζουν περίπου 30.000 ρουπίες (3,20 δολάρια) την ημέρα. Μερικοί από τους ρακοσυλλέκτες είναι παιδιά που δουλεύουν μαζί με τους γονείς τους από την ηλικία των πέντε ετών.

Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας συνεργάζεται με ένα δημοτικό σχολείο για να πηγαίνουν τα μικρά παιδιά και ένα τοπικό νοσοκομείο παρέχει δωρεάν υγειονομική περίθαλψη στους ρακοσυλλέκτες. Επίσης ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για παραγωγή ενέργειας από το μεθάνιο που παράγεται από τη χωματερή.


Smokey Mountain, Μανίλα, Φιλιππίνες

Στην ύψους 20 μέτρων χωματερή δεν υπάρχει καν σκάλα. Οι ρακοσυλλέκτες ανεβαίνουν εκεί μόνο με ένα σχοινί. Το "Βουνό που Καπνίζει" στην κεντρική Μανίλα είναι 50 χρόνων και ονομάζεται έτσι από τις φωτιές που καίνε εκεί. Ενώ έκλεισε επίσημα το 1995, εκτιμάται ότι περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν πάνω και γύρω από τη χωματερή. Πολλές καλύβες χτίστηκαν από σκουπίδια και από ανακυκλώσιμα υλικά, όπως πλαστικά μπουκάλια, μεταλλικά θραύσματα, χαρτί, ξύλο και κάρβουνο.

Η ζωή ήταν αναμφίβολα σκληρή για τους άνδρες και τις γυναίκες που ζούσαν στην χωματερή -ασθένειες όπως η χολέρα και η φυματίωση υπήρχαν μέχρι και τη δεκαετία του 1980- αλλά το κλείσιμο της χωματερής χαμήλωσε το βιοτικό τους επίπεδο. Ωστόσο, μιας και η περιοχή έχει επίσημα κλείσει, η κυβέρνηση αισθάνεται λιγότερη πίεση ώστε να δράσει για τα προβλήματα των ατόμων που παραμένουν στις φτωχογειτονιές της.


Jardim Gramacho, Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία

Στις αρχές του Ιουνίου του 2012, η ​​μεγαλύτερη χωματερή στη Λατινική Αμερική -και μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο- έκλεισε για περιβαλλοντικούς λόγους. Ο ΧΥΤΑ Jardim Gramacho στο Ρίο ντε Τζανέιρο ήταν ο "σκουπιδοτενεκές" για περίπου 60 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων κατά τη διάρκεια των 34 χρόνων της λειτουργίας του. 5.000 ρακοσυλλέκτες λέγεται πως ζούσαν εδώ όταν έκλεισε η χωματερή ύψους 50 μέτρων και έκτασης 321 στρεμμάτων!

Πριν το κλείσιμο της -για να σταματήσει η διαρροή τοξικών υγρών στη θάλασσα- οι ρακοσυλλέκτες (γνωστοί ως "catadores") της Jardim Gramacho ζούσαν πολύ δύσκολα και επικίνδυνα. Παράλληλα με τους γύπες και τα γουρούνια, και μέσα στις τοξικές μυρωδιές, δούλευαν για πάνω από δέκα ώρες κάθε μέρα σε απίστευτα θερμοκρασίες -υπό όλες τις καιρικές συνθήκες- και συχνά υπέφεραν από διάφορες ασθένειες. Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό και το κοινωνικό στίγμα της δουλειάς τους, ήταν πολύ αξιοπρεπείς.


Dharavi, Βομβάη, Ινδία

Το Dharavi δεν απλά μια χωματερή, αλλά μία από τις μεγαλύτερες παραγκουπόλεις της Ασίας, με έκταση 432 στρέμματα. Ωστόσο, η λέξη «παραγκούπολη» είναι ίσως κάπως παραπλανητική, καθώς το Dharavi στερείται υποδομών, όπως δρόμοι και εγκαταστάσεις υγιεινής, μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως ένας εσωτερικός δήμος.

4.000 τόνοι σκουπιδιών ανακυκλώνονται εδώ κάθε μέρα. Οι άνθρωποι -που αποτελούν το 1/5 των 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων της περιοχής- επεξεργάζονται τα πάντα, από χαρτί και γυαλί, μέχρι αλουμίνιο και πλαστικά. Παιδιά και ενήλικες μοχθούν εδώ όλη τη μέρα.

"Αν σταματήσουν αυτό που κάνουν, η πόλη θα κολυμπάει στη βρωμιά," λέει ο Vinod Shetty, διευθυντής της πρωτοβουλίας με σκοπό να βοηθήσουν όσους ζουν στο Dharavi.

Οι εργάτες στην χωματερή δεν είναι μόνο περιθωριοποιημένοι και αόρατοι αλλά ζουν με τους κινδύνους των ασθενειών καθημερινά.


Ulingan, Μανίλα, Φιλιππίνες

Ο αέρας είναι ζεστός και γεμάτος με επιβλαβή καπνό στην κοινότητα της συνοικίας Ulingan Tondo της Μανίλας. Εδώ -μέσα σε απάνθρωπες καταστάσεις- οι άνθρωποι επιβιώνουν χάρη στα υλικά που ανακυκλώνουν, αλλά κυρίως στο ξύλο που καίνε για την παραγωγή ξυλάνθρακα. 4,5 τόνοι αποξηραμένου ξύλου χρειάζονται κάθε μήνα για να παραχθεί ένας τόνος κάρβουνο.

Στα νταμάρια της φωτιά χωρίς γάντια ή μάσκες και η εισπνοή τοξικών αναθυμιάσεων δουλεύουν ολόκληρες οικογένειες -ακόμα και τα μικρά παιδιά τους. Οι μεγάλοι παράγουν τα κάρβουνα ενώ οι μικρότεροι σκαλίζουν τις στάχτες αναζητώντας ρινίσματα μετάλλου, όπως καρφιά, ώστε να μπορέσουν να τα πουλήσουν για παλιοσίδερα. Δικαιολογημένα, λοιπόν όλοι πάσχουν από ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, καρδιακές και δερματικές παθήσεις.

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν ενθαρρύνει τις δραστηριότητες για την παραγωγή κάρβουνου, για πολλούς είναι θέμα επιβίωσης. Οι άνθρωποι εδώ προσπαθούν να βελτιώσουν τη ζωή τους με την εξοικονόμηση χρημάτων. Δώσανε ήδη κάποια χρήματα για να ανοίξει ένα κομμάτι γης κοντά στο μέρος όπου ζουν, αλλά και να δημιουργήθει ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας.

Επιπλέον, ένας ΜΚΟ, πληρώνει ώστε πολλά από τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο και επίσης προσφέρει γεύματα στους νέους και τους ηλικιωμένους.


Χαβούζα Mazatlán, Μεξικό

Μοιάζει με ορεινό τοπίου, αλλά δεν αποτελείται από πέτρες και χώμα. τα σκουπίδια της πόλης Mazatlán το έχουν δημιουργήσει. Στις βρωμερές πλαγιές του, άνδρες και γυναίκες ξεδιαλύνουν τα σκουπίδια, επιλέγοντας οτιδήποτε μπορούν να πουλήσουν -από κατεργασμένο μέταλλο, μέχρι πλαστικό, χαρτί, ρούχα και τρόφιμα- και όλα κάτω από έναν θόλο πουλιών που περιβάλλει τον γιγαντιαίο σωρό σκουπιδιών που και αυτά ψάχνουν για τροφή.

Τα σπίτια στην χωματερή τα έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι οι ρακοσυλλέκτες από ανακυκλωμένα υλικά. Όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους και σέβεται ο ένας τον άλλο. Οι παράγκες δεν μπλοκάρονται ούτε υπάρχει περίφραξη. Αν κάποιος βρει κάτι αξίας δεν φοβάται πως κάποιος θα του το πάρει προς όφελος του.

Όπως λέει και ένας οδηγός φορτηγού απορριμάτων, "Μας βοηθούν να καθαρίσουμε την πόλη, βοηθούν το περιβάλλον. Τίποτα από αυτά δεν θα είχε ανακυκλωθεί ή χρησιμοποιηθεί ξανά, αν δεν υπήρχαν αυτοί".


Payatas, Quezon, Φιλιππίνες

Τον Ιούλιο του 2000, οι καταρρακτώδεις βροχές στις Φιλιππίνες προκάλεσαν μια τεράστια κατολίσθηση σκουπιδιών από την ύψους 30 μέτρων χωματερή Payatas στη βόρεια άκρη της πόλης Quezon. Τουλάχιστον 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κάτω από τα σκουπίδια.

Μέχρι πρόσφατα, το 2006, η πανύψηλη χωματερή Payatas έκτασης 50 στρεμμάτων κατακλυζόταν από εκατοντάδες ανθρώπους που έψαχναν στα σκουπίδια. Οι ρακοσυλλέκτες θα πάρουν τα πάντα -μέχρι και πλαστικά ποτήρια και καλαμάκια- δουλεύοντας μέσα στη μυρωδιά της σήψης και την καύση των απορριμμάτων. Αυτή ήταν η καθημερινή ζωή των "mangangalahigs" (σε ελεύθερη μετάφραση, "τα κοτόπουλα που σκαλίζουν"), πολλοί από τους οποίους προέρχονται από αγροτικές περιοχές όπου οι γεωργικές εργασίες προσφέρουν πολύ λιγότερα χρήματα.

Η οργάνωση των εργατών είναι πρωτοφανής καθώς όλοι μοιράζονται τα κέρδη τους ενώ διαχωρίζουν και το που θα δουλέψει ο καθένας. Όμως παραμονεύουν κίνδυνοι αν κάποιος βρε κάτι μεγάλης αξίας -χρυσό, χρήματα, ρολόγια. Η φυματίωση εδώ είναι πολύ διαδεδομένη, ενώ ο τέτανος, το άσθμα και άλλες λοιμώξεις είναι πολύ συχνές.

Τα τελευταία χρόνια, έγιναν πιο αυστηρά τα μέτρα για το που θα δουλεύει ο καθένας. Η χωματερή υποστηρίζει ακόμη και οικογένειες, που πουλούν ανακυκλωμένα αντικείμενα σε διάφορους αντιπροσώπους σκουπιδιών.

Η Κυβέρνηση έχει προγραμματίσει μια μονάδα παραγωγής ενέργειας από το μεθανίου της περιοχής και υπολογίζει πως μπορεί να μετατρέψει τα εκατομμύρια τόνων των απορριμμάτων σε ηλεκτρισμό -αρκετό για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των περίπου 2.000 σπιτιών που βρίσκονται γύρω από την χωματερή για 10 χρόνια. Τα ελαστικά που ανακυκλώνονται από την χωματερή χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τσιμέντου.

Σήμερα, πολλές από τις μεγάλες, χωματερές του κόσμου φαίνεται πως κλείνουν, συχνά για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος. Μακάρι οι χιλιάδες των ανθρώπων που επιβίωναν με τα ανακυκλώσιμα υλικά που συνέλεγαν σε αυτά τα μέρη να μπορούν να βρουν άλλη εργασία και μια καλύτερη ζωή. Σίγουρα, πάντως είναι από τους καλύτερους και ανθεκτικότερους εργάτες, μέσα σε αυτές τις συνθήκες που επιβιώνουν.

πηγή: environmentalgraffiti.com