Όταν Γερμανοί Βιβλιοθηκονόμοι συνέλαβαν έναν άπιαστο κλέφτη βιβλίων

Για δεκαετίες, ο κλέφτης, χρησιμοποιώντας συχνά πλαστή ταυτότητα, έκλεβε παλιούς χάρτες αξίας χιλιάδων δολαρίων ο καθένας.

 

 

 

Το απόγευμα της 21ης Φεβρουαρίου του 2006, ο Norbert Schild κάθισε σε ένα γραφείο στο αναγνωστήριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην γερμανική πόλη Τριρ και άνοιξε ένα βιβλίο ηλικίας 400 ετών για την ευρωπαϊκή γεωγραφία. Δουλεύοντας γρήγορα, έβαλε ένα κομμάτι άδειο λευκό χαρτί στο πάνω μέρος του βιβλίου, έβγαλε ένα χαρτοκόπτη και έκοψε διακριτικά έναν χάρτη της Αλσατίας από τις σελίδες 375 και 376.

 

Ο Schild δεν είχε παρατηρήσει ότι τα γραφεία δύο βιβλιοθηκονόμων, που κανονικά ήταν επιφορτισμένοι με τον εντοπισμό βιβλίων για τους αναγνώστες, είχαν υψωθεί περίπου τρία πόδια πάνω από το πάτωμα, δίνοντάς τους μια σαφή εικόνα των κινήσεών του. Οι υπάλληλοι τον πλησίασαν και τον ρώτησαν τι έκανε.

"Άξιζε μια προσπάθεια", τους είπε. Πέταξε την κάρτα της βιβλιοθήκης στο τραπέζι και βγήκε βιαστικά από το κτίριο, παίρνοντας μαζί του τον χάρτη.

Οι βιβλιοθηκονόμοι, έκπληκτοι, πήγαν στον διευθυντή της Βιβλιοθήκης, τον Gunther Franz. Ένας μυστακοφόρος ειδικός στην ιστορία του βιβλίου, ο Franz συγκέντρωσε δύο μάρτυρες από το αναγνωστήριο και κατέθεσε αναφορά στην αστυνομία. Επίσης, έστειλε email στις γερμανικές βιβλιοθήκες με μια προειδοποίηση. Ο Schild είχε παρουσιαστεί ως ιστορικός, έγραψε ο Franz, και ήταν μεσαίου ύψους, γεροδεμένος, με ατημέλητα ξανθά μαλλιά και πλούσια κοσμήματα.

Στο email του, αποκάλεσε τον Schild "Büchermarder", δηλαδή "κουνάβι των βιβλίων", μιας και τα κουνάβια είναι σαρκοφάγα θηλαστικά που κλέβουν συχνά αυγά πτηνών και είναι πολύ δύσκολο να τα ξεφορτωθεί κανείς. Το παρατσούκλι έμεινε.

Σχεδόν 300 μίλια μακριά, σε μια βιβλιοθήκη στο Όλντενμπουργκ, μια μικρή πόλη κοντά στη Βόρεια Θάλασσα, ο Klaus-Peter Müller διάβασε το email του Franz. Το πρόσωπό του χλόμιασε. Γνώριζε τον Norbert Schild.

Ο επονομαζόμενος "κουνάβι των βιβλίων" ήταν τακτικός επισκέπτης στην Περιφερειακή Βιβλιοθήκη του Όλντενμπουργκ, όπου είχε παρουσιαστεί ως διδακτορικός φοιτητής που εστίαζε στην ιστορική ταξιδιωτική λογοτεχνία και τον άτλαντα. Ο Müller θυμάται ότι μίλησε με τον Schild για την έρευνά του. "Δεν τον είχα υποψιαστεί καθόλου", λέει.

Ο Müller και η συνάδελφός του, η νεαρότερη βιβλιοθηκάριος Corinna Roeder, έψαξαν τα αρχεία τους για πληροφορίες σχετικά με τις επισκέψεις του Schild, αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους είχε ήδη καταστραφεί. Το Όλντενμπουργκ, όπως και οι περισσότερες γερμανικές βιβλιοθήκες, ακολουθεί αυστηρές πολιτικές απορρήτου. Είχαν όμως μια ιδέα. Ο Schild είχε επισκεφθεί τη βιβλιοθήκη τελευταία φορά το φθινόπωρο του 2005. Είχε πει ότι θα επέστρεφε και τα βιβλία που είχε ζητήσει είχαν κρατηθεί στην άκρη.

Ο Müller και η Roeder άρχισαν να χτενίζονται στους τόμους. Δύο από αυτούς, συμπεριλαμβανομένου ενός πολύτιμου ισπανικού τόμου γεωγραφίας, δεν είχαν πάθει τίποτα. Το τρίτο, το Atlas van Zeevaert en Koophandel door de geheule Weereldt του Louis Renard, ένας θαλάσσιος και εμπορικός άτλας από το 1745, με την πρώτη ματιά, φαινόταν καλά. Όμως μετά τον έψαξαν καλύτερα.

Μόνο ένας προσεκτικός αναγνώστης θα είχε αντιληφθεί τι έλειπε.

Ο Schild είχε κόψει εννέα χάρτες, συμπεριλαμβανομένης της απόδοσης του Renard όλου του γνωστού κόσμου και περίπλοκων εικονογραφήσεων της νοτιοανατολικής Ασίας και του κόλπου Χάντσον. Επίσης, είχε κόψει το προσάρτημα, το οποίο περιελάμβανε τη λίστα αυτών των χαρτών. Σαν να μην έφτανε αυτό, με ένα μολύβι είχε αριθμήσει τους υπόλοιπους χάρτες στην επάνω δεξιά γωνία, σαν να το έκανε ένας επαγγελματίας αρχειοφύλακας.

"Καθόμουν εκεί και δεν μπορούσα να αναπνεύσω", θυμάται η Roeder. "Ήταν πραγματικά επαγγελματίας".

Η Roeder κατέθεσε αναφορά στην αστυνομία του Όλντενμπουργκ. Αργότερα εκτίμησε τις ζημιές μεταξύ 44.130 και 48.800 δολαρίων. Κατόπιν σύστασης μιας γνωστής της, αναζήτησε διαδικτυακές δημοπρασίες χαρτών που θα μπορούσαν να προέρχονται από το βιβλίο του Renard. Συνέκρινε τις φωτογραφίες των πωλήσεων με το διακριτικό χρωματισμό, το μέγεθος, το κιτρίνισμα του χαρτιού και τις ρυτίδες του Άτλαντα του Όλντενμπουργκ και έστειλε email σε εμπόρους αντικών, ρωτώντας για την προέλευση των χαρτών που πουλούσαν.

Μέχρι το Πάσχα, είχε περιορίσει την αναζήτησή της σε δύο πωλητές. Μια ηλιόλουστη μέρα στις αρχές του Μαΐου του 2006, η Roeder και ο Müller πήγαν να βρουν τους χαμένους χάρτες.

Οι δύο τους οδήγησαν μια απόσταση 300 μιλίων, από το Όλντενμπουργκ στη Γάνδη του Βελγίου, με τον κατεστραμμένο άτλαντα του Renard στο πίσω κάθισμα. Σύντομα, συνειδητοποίησαν ότι οι χάρτες στον πρώτο οίκο δημοπρασιών δεν ταίριαζαν. Το μέγεθος και η επιφάνεια του χαρτιού ήταν διαφορετικά. Το πρωτότυπο του Όλντενμπουργκ ήταν σε καλύτερη κατάσταση.

Έπειτα, οδήγησαν άλλα 60 μίλια μέχρι την Μπρέντα της Ολλανδίας, όπου επισκέφτηκαν το Antiquariaat Plantijn, ένα μικρό αλλά καλά διατηρημένο παλαιοπωλείο. Ο ιδιοκτήτης Dieter Duncker ήταν προσεκτικός και μιλούσε πολύ καλά γερμανικά. Τους έδειξε τα έγγραφα που αναζητούσαν. Εξέτασαν τις σελίδες και έκαναν μετρήσεις.

"Οι τέσσερις χάρτες ταιριάζουν", είπε η Roeder κάνοντας μια παύση, "τέλεια στον άτλαντα μας".

 

Η Roeder και ο Müller δεν ήταν οι μόνοι βιβλιοθηκονόμοι που αναγνώρισαν το όνομα Norbert Schild. Το 1988, ο Schild φέρεται να το έσκασε με μερικές εικόνες του ποταμού Ρήνου από το Πανεπιστήμιο και την Περιφερειακή Βιβλιοθήκη στο Ντάρμσταντ. Το 2002, ένα πρόσφατα αναπαλαιωμένο βιβλίο του 1616 του φιλοσόφου και αστρονόμου Γιοχάνες Κέπλερ χάθηκε στη Βόννη.

Μέσα σε ένα μήνα από την αποστολή του email του στους Γερμανούς βιβλιοθηκονόμους, ο Franz είχε συγκεντρώσει μια λίστα με 20 ιδρύματα που πίστευαν ότι ο Schild είχε κλέψει σελίδες από βιβλία τους. Σε μια περίσταση, φέρεται να παρουσιάστηκε ως δημοσιογράφος τέχνης.

Στην Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Μονάχου, ο επικεφαλής του τμήματος παλαιών βιβλίων Sven Kuttner έλαβε και αυτός το email του Franz. Το 2005, ο Schild είχε περάσει μήνες στη βιβλιοθήκη, ισχυριζόμενος ότι ήταν μελετητής που εργαζόταν σε μια βιβλιογραφία ιστορικών χαρτών από το 1500 και μετά. Από σχεδόν 50 βιβλία που είχε εξετάσει ο Schild έλειπαν σελίδες. Ο Kuttner θυμήθηκε τα μεγάλα δαχτυλίδια που φορούσε, τα οποία πλέον πίστευε ότι είχαν αιχμηρά άκρα ή χρησιμοποιήθηκαν για να κρύψουν ένα μικροσκοπικό μαχαίρι. "Πάντα έκανε οπτική επαφή", λέει ο Kuttner. "Τότε δεν το σκεφτόμασταν πολύ".

Ο Kuttner κατέθεσε αναφορά στην αστυνομία και απαγόρευσε στον Schild την είσοδο στην βιβλιοθήκη. Επίσης, αγόρασε μια ζυγαριά ακριβείας. Πλέον η βιβλιοθήκη ζύγιζε σπάνια βιβλία πριν και αμέσως μετά τη χρήση.

Μετά τη συλλογή αναφορών από βιβλιοθηκονόμους σε όλη τη Γερμανία, ο Franz έστειλε τους ισχυρισμούς στην εισαγγελία στη Βόννη. Είχε ήδη ξεκινήσει έρευνα για την κλοπή του βιβλίου του Κέπλερ το 2002. Ο Franz αισθάνθηκε σίγουρος ότι θα προκύψουν κατηγορίες. Αν και ο Schild ήταν ενεργός από το 1988 τουλάχιστον, στην Τριρ ήταν η πρώτη φορά που πιάστηκε επ' αυτοφώρω.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στη Μπρέντα, οι Roeder και Müller ήταν αισιόδοξοι. Ο πωλητής παλαιών χαρτών συμφώνησε ότι οι σελίδες του έμοιαζαν εξαιρετικά με τα έγγραφα του Όλντενμπουργκ που έλειπαν και είπε στους βιβλιοθηκονόμους ότι θα τα αποσύρει από την αγορά και θα συνεργαστεί με την επίσημη έρευνα.

Ο Duncker είχε αγοράσει τους χάρτες τον Φεβρουάριο του 2006, σε μια υπαίθρια αγορά για ιστορικές εικονογραφήσεις στο Παρίσι. Ένας λιπόσαρκος Γερμανός -πιθανότατα όχι ο Schild- είχε πλησιάσει τον Duncker και του πρόσφερε να του πουλήσει τους τέσσερις χάρτες έναντι 5.000 ευρώ. Δεν αντάλλαξαν τιμολόγια, ονόματα ή στοιχεία επικοινωνίας.

Μερικοί βιβλιοθηκονόμοι κατακρίνουν πωλητές αντικών για τον τρόπο που αντιμετωπίζουν ιστορικά έγγραφα. "Αν δεν βλέπουν κάτι ύποπτο στο βιβλίο, όπως μια σφραγίδα βιβλιοθήκης, τότε δεν ρωτούν από πού προέρχεται", λέει η Roeder. Όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει ότι έχουν κλαπεί οι σελίδες που αγόρασε, ο Duncker απάντησε, "Πώς θα μπορούσα να ξέρω;".

Παγκοσμίως υπάρχει σημαντική ζήτηση για χάρτες αντίκες. Ένας βιβλιοθηκονόμος εκτιμά ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Schild θα μπορούσε να είχε κερδίσει περίπου 200.000 μάρκα, ή περισσότερα από 100.000 δολάρια, ετησίως από τις υποτιθέμενες κλοπές του.

Σε όλη τη Γερμανία, οι βιβλιοθηκονόμοι περίμεναν να προχωρήσει η έρευνα του εισαγγελέα της Βόννης. Όμως δεν απαγγέλθηκαν ποτέ κατηγορίες εναντίον του Schild. Τα στοιχεία ήταν σε μεγάλο βαθμό περιστασιακά: Ενώ οι βιβλιοθήκες μπορούσαν να δείξουν ότι ο Schild χρησιμοποιούσε τα κατεστραμμένα βιβλία, δεν μπορούσαν να αποδείξουν ότι ήταν αυτός που έκοβε τις σελίδες. Σε έρευνα που έγινε στο σπίτι του Schild στις 22 Νοεμβρίου του 2002, βρέθηκαν "εργαλεία του επαγγέλματος", όπως βιβλιογραφίες και λίστες ιστορικού υλικού στις βιβλιοθήκες της Γερμανίας, αλλά όχι κλεμμένοι χάρτες. Οι εισαγγελείς στη Βόννη ήταν απασχολημένοι -είχαν να κάνουν με παλιά βιβλία και όχι με ανθρώπινες ζωές. Οι κατηγορίες στο Τριρ -όπου πιάστηκε "στα πράσα"- αποσύρθηκαν λόγω αμέλειας, αφού οι ζημιές εκτιμήθηκαν σε μόλις 500 ευρώ. Εκπρόσωπος της εισαγγελίας στη Βόννη αρνήθηκε να σχολιάσει.

Η Roeder δεν εγκατέλειψε τον άτλαντα του Renard. Τον Δεκέμβριο του 2008, συνειδητοποιώντας ότι η έρευνα είχε σταματήσει, άρχισε να διαπραγματεύεται ιδιωτικά με τον Duncker για την επιστροφή των χαρτών. Όταν δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για μια τιμή, ο Duncker τους πούλησε αλλού.

 

Χωρίς την υποστήριξη των αξιωματούχων του νόμου, οι βιβλιοθηκονόμοι της Γερμανίας ξεκίνησαν ένα παιχνίδι της γάτας και με το ποντίκι με τον Schild που κράτησε άλλα 13 χρόνια. Εκείνη την περίοδο, ο Schild επισκέφθηκε ακόμη τουλάχιστον 15 βιβλιοθήκες σε όλη τη χώρα. 22 χρόνια μετά την πρώτη του επίσκεψη, έκλεισε ραντεβού για να επισκεφτεί την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη στο Ντάρμσταντ. Οι βιβλιοθηκονόμοι έστησαν μια παγίδα, αλλά ο Schild δεν εμφανίστηκε.

"Εξακολουθώ να το μετανιώνω", λέει η Silvia Uhlemann, επικεφαλής του τμήματος ιστορικών συλλογών στην Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη. Την ίδια μέρα, ο Schild εμφανίστηκε στο Ντίσελντορφ. Καθώς οι βιβλιοθήκες οργανώθηκαν, πιθανώς, ο Schild άρχισε να χρησιμοποιεί ψευδώνυμα και να έχει συνεργούς. Για την ιστορία, μέσω του δικηγόρου του, ο Schild αρνήθηκε να σχολιάσει την ιστορία, εκτός εάν η ιστοσελίδα πλήρωνε για μια αποκλειστική συνέντευξη.

 

Τον Ιούλιο του 2017, ο Schild εμφανίστηκε ως ομότιμος καθηγητής ιστορίας και επισκέφτηκε την βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Ίνσμπρουκ στις αυστριακές Άλπεις. Αφού έφυγε, η βιβλιοθηκάριος Claudia Sojer έβαλε το όνομα του Schild σε ένα ενημερωτικό δελτίο της βιβλιοθήκης και είδε τις προειδοποιήσεις. Κοίταξε το βιβλίο που εκείνος είχε μελετήσει -ένας τόμος του Γιοχάνες Κέπλερ του 1627- και συνειδητοποίησε ότι έλειπε ένας παγκόσμιος χάρτης αξίας 30.000 ευρώ. Η ίδια ήταν στο ίδιο δωμάτιο μαζί του, αλλά έφυγε για λίγο για να κάνει ένα διάλειμμα. Τελικά, οι εισαγγελείς στην περιοχή του Schild, στο Βίτεν κοντά στο Μπόχουμ, κατάφεραν να τον οδηγήσουν ενώπιον δικαστηρίου με την κατηγορία της κλοπής.

Πλέον ο Schild ήταν 65 ετών και η φήμη του ως κλέφτη βιβλίων χρονολογούνταν πάνω από 30 χρόνια. Η δίκη πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2019. Ο φερόμενος "κουνάβι των βιβλίων" είχε λευκό μουστάκι, φορούσε μπλε σακάκι και περπατούσε με τη βοήθεια μπαστουνιού. "Οι κατηγορίες είναι γελοίες", δήλωσε στους τοπικούς δημοσιογράφους και είπε ότι ανυπομονούσε για τη δίκη.

Στο δικαστήριο, ο Schild δήλωσε μόνο ότι ο χάρτης ήταν ήδη εξαφανισμένος τη στιγμή που είχε πρόσβαση στο βιβλίο του Κέπλερ. Ο δικηγόρος του υποστήριξε ότι το έγγραφο θα μπορούσε να είχε κλαπεί από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένου και κάποιου υπαλλήλου της βιβλιοθήκης. Ένα νέο ένταλμα έρευνας απέτυχε και πάλι να βρει το οτιδήποτε στο σπίτι του Schild.

Η διαδικασία αποκάλυψε μια συλλογή νέων πληροφοριών για τον Schild. Κάποτε ήταν πωλητής βιομηχανικού εξοπλισμού, είχε τρία ενήλικα παιδιά και είχε παντρευτεί τέσσερις φορές. Ο δικηγόρος του είπε στο δικαστήριο ότι είχε οικονομικά προβλήματα και συχνά έκανε περίεργες δουλειές για να βγάλει τα προς το ζην.

Όπως αποδείχθηκε, ο Schild είχε καταδικαστεί για περισσότερες από 12 κατηγορίες για κλοπή και απάτη. Συνήθως κατέβαλε πρόστιμο ή αναστολή, αλλά στις αρχές του 2000 είχε εκτίσει ποινή φυλάκισης 1,5 έτους. Η δικαστής της υπόθεσης του 2019, Barbara Monstadt, καταδίκασε τον Schild σε φυλάκιση 1 έτους και 8 μηνών χωρίς δυνατότητα αναστολής.

Όμως, τα πρόστιμα και η δίκη δεν σταμάτησαν τον Schild. Λίγες μέρες αφότου πιάστηκε στο Τριρ, ο Schild εμφανίστηκε σε μια βιβλιοθήκη στο Χάλε.

Προς το παρόν, ο Schild έχει καταθέσει έφεση. "Τα στοιχεία είναι περιστασιακά", δήλωσε ο δικηγόρος του μετά την ετυμηγορία. Ο Schild δεν έχει αρχίσει ακόμη να εκτίει την ποινή του και οι νομικές διαδικασίες βρίσκονται σε αναμονή λόγω της κακής υγείας του καθώς, όπως λέει, πάσχει από διαβήτη, καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.

Μια φωτογραφία του Schild, που μοιάζει άβολη με κοστούμι και γραβάτα, εξακολουθεί να κρέμεται στην Βιβλιοθήκη του Όλντενμπουργκ. Βρίσκεται σε ένα ράφι πίσω από το γραφείο πληροφοριών, δίπλα στον εκτυπωτή και σε ορισμένα λεξικά. Η φωτογραφία δεν φέρει καμία σήμανση και εύκολα θα μπορούσε κανείς να την περάσει για αναμνηστικό. Μόνο το προσωπικό της βιβλιοθήκης γνωρίζει ότι πρόκειται για προειδοποίηση.

από: atlas obscura