Ο Τριβουλέτος στην αυλή, εικονογράφηση του Jules-Arsene Garnier για το έργο του Ουγκώ "Le Roi s'Amuse", 1832
Αν και ήταν ένας από τους πιο αγαπημένους αυλικούς γελωτοποιούς, ο Τριβουλέτος, κάποτε, χτύπησε τον βασιλιά της Γαλλίας στα οπίσθια και είπε αστεία, τόσο σκανδαλώδη, που έθεσαν την ζωή του σε κίνδυνο.
Η ιστορία και η λογοτεχνία των ευρωπαϊκών βασιλικών αυλών είναι γεμάτη από προικισμένους κωμικά γελωτοποιούς. Κανένας όμως αυλικός διασκεδαστής δεν ήταν τόσο έξυπνος όσο ο Τριβουλέτος. Υπηρέτησε στις γαλλικές αυλές, ενέπνευσε έργα του Ουγκώ και έσωσε τη ζωή του με μια ιδιαίτερα πονηρή επίδειξη των ταλέντων του.
Ο Τριβουλέτος πήρε τη δουλειά του στα σοβαρά. Έχοντας όμως το καθήκον να βρει κάτι αστείο σε οποιαδήποτε κατάσταση παρουσιαζόταν, γινόταν συχνά υπερβολικός. Σε μια τέτοια κατάσταση, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φραγκίσκου Α' της Γαλλίας, έκανε το πιο οδυνηρό λάθος της ζωής του, αλλά το έλυσε έξοχα.
Σε μια προσπάθεια να ελαφρύνει τη διάθεση, ο Τριβουλέτος χαστούκισε τον βασιλιά στα οπίσθια. Ο μονάρχης ήθελε την εκτέλεσή του, αλλά του πρόσφερε την ευκαιρία να απολογηθεί. Όμως ο γελωτοποιός το παράκανε και ο βασιλιάς διέταξε να τον σκοτώσουν.
Ωστόσο, αφού συλλογίστηκε τις υπηρεσίες του, ο Φραγκίσκος Α' του πρόσφερε να επιλέξει πώς θα ήθελε να πεθάνει. Ο Τριβουλέτος έδωσε μια απάντηση τόσο διασκεδαστική που ενέπνευσε διάσημα έργα λογοτεχνίας και όπερας και τον έκανε θρύλο.
Ο Τριβουλέτος πήρε τη δουλειά του στα σοβαρά. Έχοντας όμως το καθήκον να βρει κάτι αστείο σε οποιαδήποτε κατάσταση παρουσιαζόταν, γινόταν συχνά υπερβολικός. Σε μια τέτοια κατάσταση, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φραγκίσκου Α' της Γαλλίας, έκανε το πιο οδυνηρό λάθος της ζωής του, αλλά το έλυσε έξοχα.
Σε μια προσπάθεια να ελαφρύνει τη διάθεση, ο Τριβουλέτος χαστούκισε τον βασιλιά στα οπίσθια. Ο μονάρχης ήθελε την εκτέλεσή του, αλλά του πρόσφερε την ευκαιρία να απολογηθεί. Όμως ο γελωτοποιός το παράκανε και ο βασιλιάς διέταξε να τον σκοτώσουν.
Ωστόσο, αφού συλλογίστηκε τις υπηρεσίες του, ο Φραγκίσκος Α' του πρόσφερε να επιλέξει πώς θα ήθελε να πεθάνει. Ο Τριβουλέτος έδωσε μια απάντηση τόσο διασκεδαστική που ενέπνευσε διάσημα έργα λογοτεχνίας και όπερας και τον έκανε θρύλο.
Ο Τριβουλέτος γεννήθηκε με εκ γενετής διαταραχές
Λέγεται ότι ο Τριβουλέτος έπασχε από μικροκεφαλία
Σύμφωνα με το βιβλίο του Δρ. John Doran του 1858, The History of Court Fools, ο Τριβουλέτος γεννήθηκε ο Νικολά Φεριάλ (Nicolas Ferrial) το 1479 στο Μπλουά της Γαλλίας και υπέφερε από μικροκεφαλία, μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που είχε ως αποτέλεσμα εκ γενετής αναπηρίες.
Σύμφωνα με τον Γάλλο δημοσιογράφο του 19ου αιώνα, Paul Lacroix, "η σκυμμένη πλάτη του, τα κοντά και στριμμένα πόδια του, τα μακριά και κρεμαστά χέρια του, διασκέδαζαν τις κυρίες, που τον έβλεπαν σαν μαϊμού ή παπαγαλάκι".
Ο Τριβουλέτος ήταν ένας χαμηλού επιπέδου γελωτοποιός στην πόλη, τον οποίο έκανε γελωτοποιό της αυλής γύρω στα 24 του ο μελλοντικός βασιλιάς Φραγκίσκο Α'. Όταν μπήκε στην υπηρεσία του Φραγκίσκου, έγραψε ο Lacroix, ο Τριβουλέτος "ξαφνικά έπαψε να είναι ηλίθιος και ανόητος και έγινε πνευματώδης, παραπλανητικός και πανούργος γελωτοποιός και, πάνω απ' όλα, τέλειος αυλικός". Επίσης, ο Lacroix περιέγραψε τη στολή του με πολλές λεπτομέρειες: ένα κοστούμι από σερζ, με ζωηρό κόκκινο και κίτρινο χρώμα, το καπέλο του ήταν στολισμένο με τα βασιλικά σήματα και κρατούσε ένα ραβδί, στην κορυφή του οποίου υπήρχε το κεφάλι ενός χαζού.
Δουλειά των γελωτοποιών ήταν να εκθέτουν την υποκρισία στην εξουσία, από τη θρησκεία και τον νόμο μέχρι την προσωπική ματαιοδοξία και τη βασιλική υπερβολή. Είχαν αξιοθαύμαστες ελευθερίες να το κάνουν, παρά την υποτιθέμενη ευσέβεια του βασιλιά. Και ο Τριβουλέτος χρησιμοποίησε αυτή την ανείπωτη ελευθερία καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας του για τους βασιλείς Λουδοβίκο ΙΒ' και Φραγκίσκο Α' της Γαλλίας. Ώσπου μια μέρα το παράκανε.
Πώς ο Τριβουλέτος έσωσε τον εαυτό του με το πνεύμα του
Ο Τριβουλέτος αντιμετωπίζει τον Θάνατο, Pierre d'Ailly, περίπου 1500
Σύμφωνα με τον Dornan, δεν είναι σαφές αν ο Τριβουλέτος ήταν γελωτοποιός και του Λουδοβίκου ΙΒ'. Και οι δύο γεννήθηκαν στο Μπλουά, η πόλη ήταν το θερινό θέρετρο της αυλής και, λόγω της φήμης του και της κηδεμονίας του από τον Φραγκίσκο, είναι πιθανό ο Λουδοβίκος ΙΒ' να τον γνώριζε. παρ' όλα αυτά, μετά τον θάνατο του Λουδοβίκου ΙΒ', όσα έκανε ο Τριβουλέτος για τον Φραγκίσκο Α' τον έχουν κάνει θρύλο και υπάρχουν δύο ιστορίες που παραμένουν ιδιαίτερα αγαπημένες μέχρι και σήμερα.
Η πρώτη έχει να κάνει με τον γελωτοποιό ο οποίος παραπονιέται συνεχώς στον βασιλιά ότι ένας ευγενής απειλούσε να τον χτυπήσει μέχρι θανάτου. Ο Φραγκίσκος Α' του είπε να μην ανησυχεί και ότι, αν τολμούσε να κάνει κάτι τέτοιο, θα τον κρεμούσε μέσα σε δεκαπέντε λεπτά. "Κύριε, θα μπορούσατε να τον κρεμάσετε ένα τέταρτο πριν;", του απάντησε ο Τριβουλέτος.
Αυτό όμως δεν είναι τίποτα μπροστά σε ότι έκανε ο γελωτοποιός και έθεσε τη ζωή του σε κίνδυνο από τον ίδιο τον βασιλιά.
Κάποτε, περιμένοντας το χειροκρότημα των αυλικών, ο Τριβουλέτος χτύπησε τον βασιλιά στα οπίσθια. Ο Φραγκίσκος ήταν έτοιμος να τον εκτελέσει, αλλά θα του έδινε χάρη αν ο γελωτοποιός μπορούσε να βρει μια συγγνώμη πιο προσβλητική από την ίδια την πράξη.
"Λυπάμαι πολύ, μεγαλειότατε, που δεν σας αναγνώρισα!" είπε ο Τριβουλέτος. "Σας μπέρδεψα για τη βασίλισσα!». Για κακή του τύχη, η σύζυγος του βασιλιά ήταν το μόνο άτομο στην αυλή που ήταν εντελώς εκτός ορίων.
Ο βασιλιάς ήταν τόσο έξαλλος που δεν τήρησε το λόγο του και διέταξε τον θάνατο του Τριβουλέτου. Ωστόσο, ως ανταμοιβή για την πολυετή δουλεία του ως γελωτοποιός, του επέτρεψε να επιλέξει ο ίδιος το πως θα πεθάνει. Η απάντηση του Τριβουλέτου σηματοδότησε την πιο αξιομνημόνευτη πράξη της ζωής του:
Η πρώτη έχει να κάνει με τον γελωτοποιό ο οποίος παραπονιέται συνεχώς στον βασιλιά ότι ένας ευγενής απειλούσε να τον χτυπήσει μέχρι θανάτου. Ο Φραγκίσκος Α' του είπε να μην ανησυχεί και ότι, αν τολμούσε να κάνει κάτι τέτοιο, θα τον κρεμούσε μέσα σε δεκαπέντε λεπτά. "Κύριε, θα μπορούσατε να τον κρεμάσετε ένα τέταρτο πριν;", του απάντησε ο Τριβουλέτος.
Αυτό όμως δεν είναι τίποτα μπροστά σε ότι έκανε ο γελωτοποιός και έθεσε τη ζωή του σε κίνδυνο από τον ίδιο τον βασιλιά.
Κάποτε, περιμένοντας το χειροκρότημα των αυλικών, ο Τριβουλέτος χτύπησε τον βασιλιά στα οπίσθια. Ο Φραγκίσκος ήταν έτοιμος να τον εκτελέσει, αλλά θα του έδινε χάρη αν ο γελωτοποιός μπορούσε να βρει μια συγγνώμη πιο προσβλητική από την ίδια την πράξη.
"Λυπάμαι πολύ, μεγαλειότατε, που δεν σας αναγνώρισα!" είπε ο Τριβουλέτος. "Σας μπέρδεψα για τη βασίλισσα!». Για κακή του τύχη, η σύζυγος του βασιλιά ήταν το μόνο άτομο στην αυλή που ήταν εντελώς εκτός ορίων.
Ο βασιλιάς ήταν τόσο έξαλλος που δεν τήρησε το λόγο του και διέταξε τον θάνατο του Τριβουλέτου. Ωστόσο, ως ανταμοιβή για την πολυετή δουλεία του ως γελωτοποιός, του επέτρεψε να επιλέξει ο ίδιος το πως θα πεθάνει. Η απάντηση του Τριβουλέτου σηματοδότησε την πιο αξιομνημόνευτη πράξη της ζωής του:
"Κύριε, για όνομα των Αγίων Νιτούς και Πανσάρδου, προστατών της παραφροσύνης, επιλέγω να πεθάνω από γηρατειά".
Ο βασιλιάς βρήκε την απάντηση τόσο αστεία που, αντί να τον θανατώσει, τον εξόρισε.
Εμπνέοντας έργα του Ουγκώ και του Βέρντι
Η εικόνα του αυλικού γελωτοποιού ντυμένου στα κόκκινα θεωρείται ότι βασίζεται στον Τριβουλέτο
Πράγματι, ο Τριβουλέτος πέθανε από βαθιά γεράματα στην γαλλική ύπαιθρο το 1536.
Το έργο του εδραιώθηκε χάρη στον Βίκτορ Ουγκώ και το έργο του "Le Roi s'Amuse" (ο βασιλιάς διασκεδάζει) του 1832, ο οποίος φανταζόταν τον γελωτοποιό ως μια σκληρή, οργισμένη φιγούρα, κακοποιημένη όμως και συχνά πικραμένη από τον κόσμο. Ωστόσο το θέμα ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο και ο Ουγκώ αντιμετώπισε προβλήματα με τη λογοκρισία στη Γαλλία, με ανεβάσματα του έργου να έχουν απαγορευθεί μετά την πρώτη παράσταση σχεδόν 20 χρόνια νωρίτερα -και θα συνέχιζαν να απαγορεύονται για άλλα τριάντα χρόνια.
Το 1850, η λυρική σκηνή "Λα Φενίτσε" παράγγειλε μία όπερα στον Βέρντι, ο οποίος ήταν ήδη πολύ γνωστός και με ελευθερία να επιλέγει ο ίδιος τα έργα που προτιμούσε να μελοποιήσει. Τότε, ο Βέρντι ζήτησε από τον Πιάβε (με τον οποίο είχε ήδη δημιουργήσει τις όπερες Ερνάνη, Μάκβεθ, κ.ά.) να μελετήσει ένα θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Δουμά, αλλά ένιωσε ότι χρειαζόταν ένα πιο ζωηρό θέμα για να δουλέψει και σύντομα, βρήκε το "Ο βασιλιάς διασκεδάζει" του Ουγκώ. Τελικά, ο Βέρντι δημιούργησε μια φιγούρα που ήταν η σύνθεση του πραγματικού γελωτοποιού, του χαρακτήρα του Ουγκώ, του καμπούρη της Παναγίας των Παρισίων και του βασιλιά Ληρ του Σέξπιρ και ονόμασε το έργο του "Ριγκολέττο", το οποίο ήταν συνδυασμός του ονόματος του Τριβουλέτου (Triboulet) και του ρήματος rigoler (γελώ), με σκοπό να αποφευχθεί η λογοκρισία.
Υπάρχουν πάρα πολλά ιστορικά αρχεία στα οποία αναφέρονται πολλοί αυλικοί γελωτοποιοί. Όμως, ίσως μόνο το όνομα του Τριβουλέτου έχει φτάσει να σηματοδοτεί τον γελωτοποιό της Αναγέννησης που είναι ντυμένος στα κόκκινα.
Το 1850, η λυρική σκηνή "Λα Φενίτσε" παράγγειλε μία όπερα στον Βέρντι, ο οποίος ήταν ήδη πολύ γνωστός και με ελευθερία να επιλέγει ο ίδιος τα έργα που προτιμούσε να μελοποιήσει. Τότε, ο Βέρντι ζήτησε από τον Πιάβε (με τον οποίο είχε ήδη δημιουργήσει τις όπερες Ερνάνη, Μάκβεθ, κ.ά.) να μελετήσει ένα θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Δουμά, αλλά ένιωσε ότι χρειαζόταν ένα πιο ζωηρό θέμα για να δουλέψει και σύντομα, βρήκε το "Ο βασιλιάς διασκεδάζει" του Ουγκώ. Τελικά, ο Βέρντι δημιούργησε μια φιγούρα που ήταν η σύνθεση του πραγματικού γελωτοποιού, του χαρακτήρα του Ουγκώ, του καμπούρη της Παναγίας των Παρισίων και του βασιλιά Ληρ του Σέξπιρ και ονόμασε το έργο του "Ριγκολέττο", το οποίο ήταν συνδυασμός του ονόματος του Τριβουλέτου (Triboulet) και του ρήματος rigoler (γελώ), με σκοπό να αποφευχθεί η λογοκρισία.
Υπάρχουν πάρα πολλά ιστορικά αρχεία στα οποία αναφέρονται πολλοί αυλικοί γελωτοποιοί. Όμως, ίσως μόνο το όνομα του Τριβουλέτου έχει φτάσει να σηματοδοτεί τον γελωτοποιό της Αναγέννησης που είναι ντυμένος στα κόκκινα.
από: ati
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου