Ο Βίλχελμ Άνταλμπερτ Χόζενφελ (Wilhelm Adalbert Hosenfeld) ήταν ένας Γερμανός δάσκαλος που έγινε αξιωματικός των Ναζί, αλλά βοήθησε να σωθούν αρκετοί Πολωνοί Εβραίοι από το Ολοκαύτωμα πριν πεθάνει τραγικά σε μια φυλακή των Σοβιετικών.
Το 2008, ο Βιλμ Χόζενφελ συμπεριλήφθηκε στους "Δίκαιους των Εθνών", έναν τιμητικό τίτλο που απονέμεται από το Γιαντ Βασσέμ, το Ίδρυμα για τη Μνήμη των Μαρτύρων και των Ηρώων του Ολοκαυτώματος, εκ μέρους του Κράτους του Ισραήλ, σε μη-Εβραίους, που στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με κίνδυνο της ζωής τους, έσωσαν τις ζωές χιλιάδων Εβραίων. Σε αντίθεση με πολλούς από τους τιμώμενους, ο Χόζενφελ ήταν αξιωματικός των Ναζί.
Παρόλο που, πριν από την έναρξη του πολέμου, ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Χίτλερ, ο Χόζενφελ και ενώ βρισκόταν στο γκέτο της Βαρσοβίας, άρχισε σύντομα να βλέπει το αληθινό πρόσωπο των Ναζί.
Το 1940, όταν ο γερμανικός στρατός κατείχε την Πολωνία, άρχισε να συγκεντρώνει τους Εβραίους στο γκέτο της Βαρσοβίας, τη μεγαλύτερη του είδους περιοχή στα κατεχόμενα από τους Γερμανούς εδάφη. Σύντομα, ο πληθυσμός του γκέτο αυξήθηκε σε περισσότερους από 400.000 Εβραίους.
Τον Απρίλιο του '43, όταν οι Ναζί κινήθηκαν για να απελάσουν προς εξόντωση τους τελευταίους εναπομείναντες Εβραίους, Εβραίοι του γκέτο ξεσηκώθηκαν. Οι Ναζί κατέκαψαν το γκέτο, εκτοπίζοντας τους τελευταίους 42.000 κατοίκους. "Η πρώην εβραϊκή συνοικία στη Βαρσοβία δεν υπάρχει πια", ανέφερε ένας αξιωματικός των Ναζί στο Βερολίνο.
Η βάναυση μεταχείριση των Εβραίων της Πολωνίας σόκαρε τον Χόζενφελ, ο οποίος αφοσιώθηκε στο να διασώσει όσους Εβραίους μπορούσε από το καθεστώς των Ναζί.
Ένας από τους άνδρες που έσωσε ήταν ο Εβραίος πιανίστας και συνθέτης Βουαντίσουαφ Σπίλμαν (Władysław Szpilman), ο πιανίστας που μνημονεύτηκε στην ομότιτλη ταινία του 2002 του Ρόμαν Πολάνσκι με τους Έιντριεν Μπρόντυ, στο ρόλο του Σπίλμαν, και τον Τόμας Κρέτσμαν, στο ρόλο του Χόσενφελντ.
Παρόλο που, πριν από την έναρξη του πολέμου, ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Χίτλερ, ο Χόζενφελ και ενώ βρισκόταν στο γκέτο της Βαρσοβίας, άρχισε σύντομα να βλέπει το αληθινό πρόσωπο των Ναζί.
Το 1940, όταν ο γερμανικός στρατός κατείχε την Πολωνία, άρχισε να συγκεντρώνει τους Εβραίους στο γκέτο της Βαρσοβίας, τη μεγαλύτερη του είδους περιοχή στα κατεχόμενα από τους Γερμανούς εδάφη. Σύντομα, ο πληθυσμός του γκέτο αυξήθηκε σε περισσότερους από 400.000 Εβραίους.
Τον Απρίλιο του '43, όταν οι Ναζί κινήθηκαν για να απελάσουν προς εξόντωση τους τελευταίους εναπομείναντες Εβραίους, Εβραίοι του γκέτο ξεσηκώθηκαν. Οι Ναζί κατέκαψαν το γκέτο, εκτοπίζοντας τους τελευταίους 42.000 κατοίκους. "Η πρώην εβραϊκή συνοικία στη Βαρσοβία δεν υπάρχει πια", ανέφερε ένας αξιωματικός των Ναζί στο Βερολίνο.
Η βάναυση μεταχείριση των Εβραίων της Πολωνίας σόκαρε τον Χόζενφελ, ο οποίος αφοσιώθηκε στο να διασώσει όσους Εβραίους μπορούσε από το καθεστώς των Ναζί.
Ένας από τους άνδρες που έσωσε ήταν ο Εβραίος πιανίστας και συνθέτης Βουαντίσουαφ Σπίλμαν (Władysław Szpilman), ο πιανίστας που μνημονεύτηκε στην ομότιτλη ταινία του 2002 του Ρόμαν Πολάνσκι με τους Έιντριεν Μπρόντυ, στο ρόλο του Σπίλμαν, και τον Τόμας Κρέτσμαν, στο ρόλο του Χόσενφελντ.
Ο Χόσενφελντ και η αλλαγή απέναντι στον ναζισμό
Το γκέτο της Βαρσοβίας το 1943
Γεννημένος το 1895, ο Χόσενφελντ υπηρέτησε τον γερμανικό στρατό στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο πριν γίνει δάσκαλος, σύζυγος και πατέρας πέντε παιδιών. Το '35, εντάχθηκε στο ναζιστικό κόμμα, έχοντας κατά νου τις υποσχέσεις του Χίτλερ ότι η Γερμανία θα επέστρεφε στο προηγούμενο μεγαλείο της.
Όταν όμως ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, απογοητεύτηκε γρήγορα. Στρατολογήθηκε από την Βέρμαχτ και εστάλη στην Πολωνία, όπου είδε από πρώτο χέρι την φρικτή μεταχείριση των Εβραίων της Πολωνίας.
Το γκέτο της Βαρσοβίας τον σόκαρε. "Τα ζώα!", έγραψε στο ημερολόγιό του, "Με την φρικτή μαζική δολοφονία των Εβραίων χάσαμε αυτόν τον πόλεμο. Φέραμε μια αιώνια κατάρα πάνω μας και θα είμαστε για πάντα καλυμμένοι με ντροπή". "Δεν έχουμε δικαίωμα για συμπόνια ή έλεος. Όλοι έχουμε μερίδιο στην ενοχή. Ντρέπομαι που περπατάω στην πόλη".
Έτσι, άρχισε μυστικά να προσπαθεί να σώσει τους Εβραίους, προσλαμβάνοντας άνδρες για να εργαστούν σε ένα στάδιο που επέβλεπε και δίνοντας χαρτιά αποφυλάκισης σε άλλους για να μπορέσουν να ξεφύγουν από τις ναζιστικές φυλακές. Το '42, ο Leon Warm πήδηξε από ένα τρένο που κατευθυνόταν προς το στρατόπεδο εξοντώσεως της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία. Ο Χόσενφελντ του έδωσε ψεύτικα χαρτιά και δουλειά, σώζοντάς του τη ζωή.
Ο Χόσενφελντ και ο "Πιανίστας"
Ο Εβραίος συνθέτης και πιανίστας Władysław Szpilman
Το '44, ο Χόσενφελντ ανακάλυψε έναν άνδρα που σχεδόν λιμοκτονούσε και ο οποίος κρυβόταν σε ένα βομβαρδισμένο κτήριο στην Βαρσοβία. Ο πιανίστας και συνθέτης Σπίλμαν ήταν διάσημος στην Πολωνία. Όταν οι Ναζί έριξαν τις πρώτες βόμβες στην Πολωνία, έπαιζε Σοπέν στο ραδιόφωνο.
Ο Σπίλμαν ξέφυγε από το τρένο που μετέφερε την οικογένειά του σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης και, όταν οι Ναζί απέλασαν κάθε Εβραίο από το γκέτο της Βαρσοβίας, κρύφτηκε σε ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο. Ο Χόσενφελντ τον ανακάλυψε ετοιμοθάνατο και τον μετέφερε στο έρημο αρχοντικό του, όπου του ζήτησε να παίξει κάτι στο πιάνο. Ο Σπίλμαν έπαιξε Σοπέν. Ο αξιωματικός επέστρεψε πολλές φορές, φέρνοντάς του φαγητό και ένα ζεστό παλτό, δίνοντάς του έτσι την ευκαιρία να επιβιώσει για το υπόλοιπο του πολέμου.
Ο Σπίλμαν είπε στον αξιωματικό ποιο ήταν και του ορκίστηκε ότι, μετά το τέλος του πολέμου, θα του το ανταπέδιδε. Όμως ο Χόσενφελντ, ντροπιασμένος από τη σχέση του με τους Ναζί, δεν είπε ποτέ το όνομά του στον πιανίστα.
Η σύλληψη και ο βασανιστικός θάνατος του Χόσενφελντ
Μέχρι το τέλος του '44, ο πόλεμος είχε αλλάξει τροπή. Στην Πολωνία, ο σοβιετικός στρατός προέλαυνε, και, τον Ιανουάριο του '45, έφτασε στην Βαρσοβία. Εκεί, οι Σοβιετικοί συνέλαβαν τον Χόσενφελντ, μαζί με άλλα μέλη της Βέρμαχτ, τον κατηγόρησαν για κατασκοπεία και τον μετέφεραν σε στρατιωτική φυλακή.
Το '46, ο Χόσενφελντ έστειλε μια επιστολή στη σύζυγό του, όπου απαριθμούσε τα ονόματα των Εβραίων που είχε σώσει κατά τη διάρκεια του πολέμου, και της ζήτησε να βρει τον Warm και τον Σπίλμαν, ελπίζοντας ότι θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν να αποφυλακιστεί.
Μετά από πέντε χρόνια στην φυλακή, ο Χόσενφελντ παρουσιάστηκε σε στρατιωτικό δικαστήριο, το οποίο τον καταδίκασε σε κάθειρξη 25 ετών σκληρής εργασίας. Σύμφωνα με τη μονοσέλιδη ετυμηγορία, δεν υπερασπίστηκε τον εαυτό του.
Ο Warm, σε μια επιστολή του το '50 προς τον Σπίλμαν, εξέφρασε την ελπίδα του ότι θα μπορούσε να γίνει κάτι για να βοηθήσουν τον Χόσενφελντ. "Όλοι όσοι βοηθήθηκαν από τον Χόσενφελντ ή που είχαν κάποια άλλη επαφή μαζί του δε θα επιτρέψουν ποτέ να διατυπωθούν τέτοιες κατηγορίες εναντίον του", έγραψε ο Warm. "Αντίθετα, όλοι δεσμεύονται να τον βοηθήσουν για την καλοσύνη του και να τον ανταμείψουν".
Έξι μήνες μετά την καταδίκη του Χόσενφελντ, ο Warm, που είχε χάσει την δική του οικογένεια, επισκέφτηκε τη σύζυγο του πρώην αξιωματικού των Ναζί. Ακόμα δεν μπορούσε να τον βοηθήσει να δραπετεύσει από τη φυλακή.
Ενώ ο Χόσενφελντ παρέμενε φυλακισμένος, ο Σπίλμαν έγραψε το "Θάνατος μιας Πόλης" (The Death of a City). Τα απομνημονεύματα περιγράφουν τη βάναυση εμπειρία του ως Πολωνοεβραίος κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και τον ευγενικό Γερμανό αξιωματικό που του έσωσε τη ζωή τις τελευταίες εβδομάδες του πολέμου. Αργότερα, αυτά τα απομνημονεύματα έγιναν "Ο Πιανίστας", ένα μυθιστόρημα με μεγάλες πωλήσεις, αλλά και η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Πολάνσκι.
Τελικά, το '50, ο Σπίλμαν έμαθε το όνομα του αξιωματικού που τον βοήθησε. Όμως ήταν πολύ αργά για να τον σώσει. Ο Χόσενφελντ πέθανε το 1952, κλεισμένος σε μια σοβιετική φυλακή. Η αιτία του θανάτου ήταν -πιθανότατα- βασανιστήρια.
Ο Σπίλμαν είπε στον αξιωματικό ποιο ήταν και του ορκίστηκε ότι, μετά το τέλος του πολέμου, θα του το ανταπέδιδε. Όμως ο Χόσενφελντ, ντροπιασμένος από τη σχέση του με τους Ναζί, δεν είπε ποτέ το όνομά του στον πιανίστα.
Η σύλληψη και ο βασανιστικός θάνατος του Χόσενφελντ
Μέχρι το τέλος του '44, ο πόλεμος είχε αλλάξει τροπή. Στην Πολωνία, ο σοβιετικός στρατός προέλαυνε, και, τον Ιανουάριο του '45, έφτασε στην Βαρσοβία. Εκεί, οι Σοβιετικοί συνέλαβαν τον Χόσενφελντ, μαζί με άλλα μέλη της Βέρμαχτ, τον κατηγόρησαν για κατασκοπεία και τον μετέφεραν σε στρατιωτική φυλακή.
Το '46, ο Χόσενφελντ έστειλε μια επιστολή στη σύζυγό του, όπου απαριθμούσε τα ονόματα των Εβραίων που είχε σώσει κατά τη διάρκεια του πολέμου, και της ζήτησε να βρει τον Warm και τον Σπίλμαν, ελπίζοντας ότι θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν να αποφυλακιστεί.
Μετά από πέντε χρόνια στην φυλακή, ο Χόσενφελντ παρουσιάστηκε σε στρατιωτικό δικαστήριο, το οποίο τον καταδίκασε σε κάθειρξη 25 ετών σκληρής εργασίας. Σύμφωνα με τη μονοσέλιδη ετυμηγορία, δεν υπερασπίστηκε τον εαυτό του.
Ο Warm, σε μια επιστολή του το '50 προς τον Σπίλμαν, εξέφρασε την ελπίδα του ότι θα μπορούσε να γίνει κάτι για να βοηθήσουν τον Χόσενφελντ. "Όλοι όσοι βοηθήθηκαν από τον Χόσενφελντ ή που είχαν κάποια άλλη επαφή μαζί του δε θα επιτρέψουν ποτέ να διατυπωθούν τέτοιες κατηγορίες εναντίον του", έγραψε ο Warm. "Αντίθετα, όλοι δεσμεύονται να τον βοηθήσουν για την καλοσύνη του και να τον ανταμείψουν".
Έξι μήνες μετά την καταδίκη του Χόσενφελντ, ο Warm, που είχε χάσει την δική του οικογένεια, επισκέφτηκε τη σύζυγο του πρώην αξιωματικού των Ναζί. Ακόμα δεν μπορούσε να τον βοηθήσει να δραπετεύσει από τη φυλακή.
Ενώ ο Χόσενφελντ παρέμενε φυλακισμένος, ο Σπίλμαν έγραψε το "Θάνατος μιας Πόλης" (The Death of a City). Τα απομνημονεύματα περιγράφουν τη βάναυση εμπειρία του ως Πολωνοεβραίος κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και τον ευγενικό Γερμανό αξιωματικό που του έσωσε τη ζωή τις τελευταίες εβδομάδες του πολέμου. Αργότερα, αυτά τα απομνημονεύματα έγιναν "Ο Πιανίστας", ένα μυθιστόρημα με μεγάλες πωλήσεις, αλλά και η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Πολάνσκι.
Τελικά, το '50, ο Σπίλμαν έμαθε το όνομα του αξιωματικού που τον βοήθησε. Όμως ήταν πολύ αργά για να τον σώσει. Ο Χόσενφελντ πέθανε το 1952, κλεισμένος σε μια σοβιετική φυλακή. Η αιτία του θανάτου ήταν -πιθανότατα- βασανιστήρια.
Η κληρονομιά του Χόσενφελντ
Καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, πιθανότατα ο Χόσενφελντ έσωσε τις ζωές 60 ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους ήταν Εβραίοι. Χωρίς όμως τον Σπίλμαν, ίσως και να είχε ξεχαστεί.
Στα απομνημονεύματά του, ο Σπίλμαν αφηγήθηκε την καλοσύνη του Χόσενφελντ στις πιο σκοτεινές μέρες του πολέμου. Χωρίς εκείνον, ο πιανίστας, λίγο πριν από το τέλος του πολέμου, θα μπορούσε να είχε πεθάνει από την πείνα ή την παγωνιά.
Ο Σπίλμαν, στο τέλος της ζωής του, έγραψε στο Γιαντ Βασσέμ ζητώντας να αναγνωριστεί ο Χόσενφελντ. Το ίδρυμα ξεκίνησε την έρευνα, εξετάζοντας επιστολές από το ημερολόγιο του Warm και του Χόσενφελντ.
Στα απομνημονεύματά του, ο Σπίλμαν αφηγήθηκε την καλοσύνη του Χόσενφελντ στις πιο σκοτεινές μέρες του πολέμου. Χωρίς εκείνον, ο πιανίστας, λίγο πριν από το τέλος του πολέμου, θα μπορούσε να είχε πεθάνει από την πείνα ή την παγωνιά.
Ο Σπίλμαν, στο τέλος της ζωής του, έγραψε στο Γιαντ Βασσέμ ζητώντας να αναγνωριστεί ο Χόσενφελντ. Το ίδρυμα ξεκίνησε την έρευνα, εξετάζοντας επιστολές από το ημερολόγιο του Warm και του Χόσενφελντ.
Το 2008, το ίδρυμα απέδωσε στον Χόσενφελντ τον χαρακτηρισμό "Δίκαιος των Εθνών", ένας από τους λιγότερους από 500 Γερμανούς που αναγνωρίστηκαν με αυτήν την τιμή.
Ο γιος του πιανίστα, Andrzej Szpilman, παρακολούθησε την τελετή και περιέγραψε τον Χόσενφελντ ως "ένα άτομο που βοήθησε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους από την αρχή του πολέμου, ανεξάρτητα από την καταγωγή, τη θρησκεία ή τη φυλή τους".
Ο γιος του πιανίστα, Andrzej Szpilman, παρακολούθησε την τελετή και περιέγραψε τον Χόσενφελντ ως "ένα άτομο που βοήθησε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους από την αρχή του πολέμου, ανεξάρτητα από την καταγωγή, τη θρησκεία ή τη φυλή τους".
από: ati
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου