Μια άγνωστη περιτομή

Ποιοι έκαναν περιτομή στην αρχαιότητα; Η απάντηση κρύβεται στην καρδιά της Αθήνας και μάλιστα στην Αίθουσα 55 του μεγαλύτερου ελληνικού μουσείου, του Εθνικού Αρχαιολογικού. Μέσα στην πλειάδα των εντυπωσιακών και γεμάτων γοητευτικές παραστάσεις αγγείων, δύσκολα το μάτι θα στεκόταν σε μια αττική ερυθρόμορφη πελίκη, αγγείο που μοιάζει με αμφορέα χωρίς λαιμό και την εποχή που κατασκευάστηκε, περί το 470 π.Χ., χρησιμοποιούνταν ίσως για τη μεταφορά λαδιού ή κρασιού και κάποιες φορές ακόμη και για την απόθεση της τέφρας των νεκρών.

Σ' αυτό το μόλις 34 εκ. ύψους αγγείο από τις Θεσπιές Βοιωτίας απεικονίζεται μια περιπέτεια του Ηρακλή, ο οποίος έναν άθλο βγήκε να κάνει -στη συγκεκριμένη περίπτωση, να κλέψει τα μήλα των Εσπερίδων- αλλά έκανε και μερικές καλές πράξεις στον δρόμο.

Ελευθέρωσε τον Προμηθέα από τα δεσμά του στον Καύκασο, εκεί όπου οι θεοί τον είχαν δέσει και καταδικάσει να του τρώει ένας αετός το συκώτι.

Και ακόμη, απάλλαξε την ανθρωπότητα από τον σκληρό και αφιλόξενο βασιλιά της Αιγύπτου Βούσιρι.

Η ιστορία έχει ως εξής: Λιμός είχε ενσκήψει στην Αίγυπτο επί εννέα χρόνια, ώσπου ο κύπριος μάντης Φράσιος συμβούλεψε τον Βούσιρι να θυσιάζει κάθε χρόνο έναν ξένο στον Δία για να σταματήσει το κακό. Ο βασιλιάς άρχισε να σφάζει κάθε ξένο που επισκεπτόταν τη χώρα του ξεκινώντας από τον ίδιο τον μάντη.

Ο Ηρακλής περνώντας από την Αίγυπτο -κατά άλλη εκδοχή, πηγαίνοντας να αρπάξει τα βόδια του Γηρυόνη- οδηγήθηκε με πονηριά στον βωμό όπου τον περίμεναν σκλάβοι τελείως φαλακροί, με κοντό και χοντρό λαιμό, ρυτιδωμένα, παχουλά πρόσωπα και έχοντας κάνει περιτομή.

Η διαφορά στον τρόπο που αποδίδεται το πέος του Ηρακλή και των δούλων είναι εμφανής. Κι αυτό διότι στην Αίγυπτο η περιτομή ήταν γνωστή ήδη από το 1550 π.Χ. όπως μαρτυρά ένας από τους αρχαιότερους και σημαντικότερους για ιατρικά θέματα παπύρους που έχουν βρεθεί ώς σήμερα.

Επιπλέον, η περιτομή έχει διαπιστωθεί και σε μούμιες και πιστεύεται πως αποτελούσε τελετουργική πράξη που εκτελούνταν από ιερείς προς ιερείς αρχικά, ενώ στη συνέχεια στη διαδικασία εντάχθηκαν βασιλείς, πολεμιστές και αργότερα όλος ο αρσενικός πληθυσμός, με αποτέλεσμα στα χρόνια που φτιάχτηκε το συγκεκριμένο αγγείο, τον 5ο αι. π.Χ., να αποτελεί πλέον χαρακτηριστικό των Αιγυπτίων.

Τα εύσημα όμως για να αποδοθεί αυτή η τόσο σημαντική λεπτομέρεια πάνω στο αγγείο πρέπει να αποδοθούν στον αγγειογράφο που είναι γνωστός ως «ζωγράφος του Πανός». Ο καλλιτέχνης όχι μόνο γνώριζε αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Αιγυπτίων, αλλά κατάφερε να αποδώσει τη μυθολογική σκηνή με ζωηρές κινήσεις και γρήγορο ρυθμό αποδεικνύοντας πως διέθετε μεγάλο ταλέντο.

Για την ιστορία, τελικά, ο Ηρακλής έσπασε τα δεσμά του και σκότωσε τόσο τον αφιλόξενο Βούσιρι όσο και τους ακολούθους του και συνέχισε το ταξίδι του.

Αρχαία παράδοση

• Λέγεται πως όταν ο Πυθαγόρας επισκέφθηκε την Αίγυπτο αναγκάστηκε να κάνει περιτομή για να του επιτραπεί η είσοδος στους ναούς.
• Η τεχνική και η τελετουργική σημασία της περιτομής μεταβιβάσθηκαν από τους αρχαίους Αιγύπτιους στους Εβραίους πριν από το 1300 π.Χ.
• Ο Ηρόδοτος δεν μπορούσε να πει αν η πατρότητα της περιτομής ανήκε στους Αιθίοπες ή τους Αιγύπτιους, διότι και στους δυο λαούς η συγκεκριμένη παράδοση είναι πολύ παλιά.
• Εκτός από τους Αιγύπτιους, στην αρχαιότητα περιτομή έκαναν και οι Σύροι της Παλαιστίνης και οι Φοίνικες.

πηγή: tanea.gr