Οι ταινίες της 11ης Σεπτεμβρίου

Η αντίδραση της κινηματογραφικής κοινότητας στις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους υπήρξε άμεση και, πολύ συχνά, ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Γυρίστηκαν ταινίες που κοίταξαν το ζήτημα από την πλευρά των Αμερικάνων πολιτών, από την πλευρά όσων υπέστησαν διακρίσεις σαν συνέπεια του “πολέμου στον τρόμο” από τον George Bush.

Άλλοι εστίασαν στην τραγωδία στο έδαφος, άλλοι στον αέρα. Και κάποιες ταινίες κατάφεραν να μιλήσουν ουσιαστικά για τα γεγονότα, ενώ άλλες τα χρησιμοποίησαν ως απλό σκηνικό. Από την χειρότερη στην καλύτερη, αυτές είναι οι πιο σημαντικές ταινίες που γυρίστηκαν για την 11η Σεπτεμβρίου και τις άμεσες συνέπειές της.



Να Με Θυμάσαι - Remember Me (2010)

Ένα νεαρό ζευγάρι γεννιέται από τα συντρίμμια των προσωπικών του τραγωδιών. Εκείνος (ο Robert Pattison, να σημειώσουμε) είδε τον αδερφό του να αυτοκτονεί, εκείνη τη μητέρα της να δολοφονείται. Όμως ο ένας βρίσκει στον άλλον ό,τι χρειάζεται για να προχωρήσει κλπ κλπ. Θα ήταν απλώς ένα αδιάφορο νεανικό ρομάντζο αν μια ατσούμπαλη ανατροπή στο φινάλε δεν το έκανε στυγνά εκμεταλλευτικό.


Ζωή απ’την Αρχή - Reign Over Me (2007)

Ο Adam Sandler παίζει έναν πυροσβέστη που έχασε τα πάντα στις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, αλλά η τυχαία συνάντησή του με έναν παλιό συγκάτοικο τον βοηθάει να ξεκινήσει απ’την αρχή. Βασικά σκέψου ένα από αυτά τα τυχαία δραματάκια της σειράς όπου ένας χαρακτήρας πρέπει να ξεπεράσει κάτι από το παρελθόν του για να προχωρήσει στη ζωή του, να πιστέψει στον εαυτό του, να ανοιχτεί στους φίλους του, κι όλα αυτά τα κλισέ διδάγματα - απλώς αυτό το “κάτι” που τον κρατάει πίσω είναι η 11η Σεπτεμβρίου. Στα σημεία που η ταινία θα έπρεπε να εμβαθύνει, να γίνει σκληρή, να μεταδώσει πόνο και οργή, πέφτει απλώς στο μαξιλάρι της κοινοτυπίας. Θα έπρεπε βέβαια κανείς να το φανταστεί: 11η Σεπτεμβρίου και Adam Sandler είναι δύο έννοιες που πολύ απλά, θα έπρεπε να παραμείνουν ασύμβατες.


Δίδυμοι Πύργοι - World Trade Center (2006)
O Oliver Stone δραματοποιεί την τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου από την πλευρά των σωστικών συνεργείων, με τον Nicolas Cage στο ρόλο ενός αστυνομικού που παγιδεύεται στον δεύτερο πύργο ενώ είχε σπεύσει εκεί ώστε να βοηθήσει στην εκκένωσή του. Πολλοί φοβόντουσαν πως ο διάσημος για τις συνωμοσιολογικές του τάσεις σκηνοθέτης (βλέπε “JFK”) θα έψαχνε να βρει τι κρύβεται ‘πραγματικά’ πίσω από τις επιθέσεις, όμως αυτός πήγε στο άλλο άκρο, παραδίδοντας ένας πρακτικά απολίτικο, καλογυαλισμένο -και σε αρκετά σημεία στα όρια του γελοίου- δράμα που δεν είσαι καν σίγουρος τι προσπαθεί να σε κάνει να νιώσεις. Μάλλον επειδή και το ίδιο δεν είναι βέβαιο ποιος είναι ο σκοπός του.


AmericanEast (2007)

Η ζωή στην Αμερική (συγκεκριμένα στο Λος Άντζελες) αμέσως μετά τις επιθέσεις, και το πώς η καθημερινότητα των Ισλαμικής καταγωγής κατοίκων της χώρας δε θα είναι ποτέ ξανά ίδια. Προσπαθεί να πει πολλά πράγματα, και το κάνει με έναν διδακτικό, όχι ιδιαίτερα κινηματογραφικό τρόπο. Αλλά είναι τίμια προσπάθεια και προσπαθεί να κάνει ειλικρινές καλό, μιλώντας για πολλά από τα πράγματα που αρκετοί δε γνωρίζουν για το Ισλάμ, ιδίως εν μέσω της μετα-9/11 υστερίας.


Fahrenheit 9/11 (2004)

Το διάσημο ντοκιμαντέρ του Michael Moore κοιτάει με κριτική ματιά τον πόλεμο ενάντια στον τρόμο που εξαπέλυσε ο George Bush με αφορμή τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες εν μέσω γενικού ενθουσιασμού από την γενικά φιλελεύθερη και αντι-μπουσική καλλιτεχνική κοινότητα, αλλά ενώ βλέπεται ακόμα πολύ ευχάριστα και σου προσφέρει αρκετές στιγμές που ενθουσιάζεσαι και συμφωνείς και γελάς με τον χαζούλη τον Bush, κάπου υπάρχει αυτό το βασικό πρόβλημα: Ότι μια τέτοια ταινία δε θα έπρεπε ούτε ευχάριστη να είναι, ούτε να υπάρχει απλώς για να σου επιβεβαιώνει με λαϊκίστικα κολπάκια τις ήδη υπάρχουσες πεποιθήσεις σου, δίχως να αναζητά βαθύτερα αίτια ή πιο ολοκληρωμένα επιχειρήματα. Το ντοκιμαντέρ βασικά γυρίστηκε για να πείσει τον κόσμο να μην δώσει στον Bush 2η προεδρική θητεία, αλλά αυτό που κατάφερε ήταν να συσπειρώσει περισσότερο τους ψηφοφόρους του.


The Hamburg Cell (2004)

Πριν καν συμπληρωθούν τρία χρόνια από τις επιθέσεις, η Antonia Bird τόλμησε το πιο δύσκολο από όλα τα άλλα σχετικά εγχειρήματα: Να πει την ιστορία από τη σκοπιά των αεροπειρατών. Η Βρετανική ταινία προσπαθεί να κατανοήσει τα κίνητρα αυτών των ανθρώπων κοιτώντας ως αυτό ακριβώς: Ανθρώπους. Δίνει μάλιστα μέχρι και love story στον έναν από αυτούς. Ο Ziad Jarrah πριν την επίθεση τηλεφωνεί στην κοπέλα του και της επαναλαμβάνει διαρκώς ότι την αγαπά. Η ταινία κουβαλά πολλή δύναμη μέσα της, μιας και καθώς την βλέπεις δεν προσπαθείς να δικαιολογήσεις, ούτε να συγχωρέσεις, ούτε να εξοργιστείς. Απλώς επιχειρείς (όπως και το ίδιο το φιλμ) να καταλάβεις. Αναρωτιέμαι αν το Χόλιγουντ θα είναι ποτέ έτοιμο για να πει αυτή την ιστορία. (Η ταινία πάντως προβλήθηκε στην Αμερική, από τη συχνότητα του καλωδιακού ΗΒΟ.)


Ο Δρόμος για το Γκουαντάναμο - The Road to Guantanamo (2006)

Όχι άμεσα για τις επιθέσεις, αλλά τόσο στενά συνδεδεμένο που δε γίνεται να λείψει από αυτή τη λίστα. Εν μέρει ντοκιμαντέρ κι εν μέρει δράμα, η ταινία του βετεράνου σκηνοθέτη Michael Winterbottom (“Jude”) ακολουθεί το ταξίδι τεσσάρων βρετανοπακιστανών που αποφασίζουν να δουν από κοντά την κατάσταση στο Αφγανιστάν, που υπέφερε από τις επιθέσεις των ΗΠΑ. Εκεί, οι τρεις συλλαμβάνονται και οδηγούνται στο Γκουαντάναμο όπου και κρατούνται για τρία χρόνια και βασανίζονται ανηλεώς προκειμένου να ομολογήσουν πως είναι τρομοκράτες, πριν τελικά αφεθούν ελεύθεροι δίχως καμία κατηγορία να απαγγελθεί εις βάρος τους. Σαν τραγική ειρωνία που ήρθε να υπογραμμίσει όσα το ανατριχιαστικό φιλμ προσπαθεί να πει, 4 από τους ηθοποιούς της ταινίας κρατήθηκαν για ώρες στο αεροδρόμιο του Λονδίνου μετά την επιστροφή τους από το Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου δέχτηκαν φραστικές επιθέσεις, τους αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν το τηλέφωνο, και κατηγορήθηκαν πως έγιναν ηθοποιοί για να προωθήσουν τους σκοπούς του Ισλάμ (!).


Πτήση 93 - United 93 (2006)

Όσο πιο πιστή στην αλήθεια γίνεται αναπαράσταση των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου, στην δίχως αμφιβολία πιο σημαντική παραγωγή που ασχολείται απευθείας με τα γεγονότα εκείνης της μέρας. Ο Paul Greengrass είχε σκηνοθετήσει δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ ξανά (το αριστουργηματικό “Bloody Sunday”) αλλά κατέχει απολύτως και την περιπέτεια (το 2ο και 3ο φιλμ της σειράς του Jason Bourne) και αυτή η ταινία καταφέρνει να είναι ένα μείγμα αυτών, εξιστορώντας παράλληλα με απόλυτο σεβασμό το τραγικό συμβάν. Είτε όταν μας βάζει μέσα στην Πτήση 93 μεταφέροντάς μας κάθε ηλεκτρισμένο δευτερόλεπτο, είτε ακολουθώντας γεμάτη άγχος και σύγχυση τις αντιδράσεις στο έδαφος (όπου πολλοί από τους ‘χαρακτήρες’ ερμηνεύονται από τους ίδιους αυτούς ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα), η κάμερα του Greengrass κοιτάει ακριβώς ό,τι πρέπει να κοιτάξει ώστε να μην πιστέψεις στιγμή πως εκμεταλλεύεται μια κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό, αλλά και κάτι παραπάνω: Αναδημιουργώντας με ακρίβεια το κλίμα εκείνων των στιγμών, η ταινία υπογραμμίζει το πώς εκείνη η μέρα μας άλλαξε όλους για πάντα. Στο αεροδρόμιο κανείς δεν κοιτάει με υποψία τους Άραβες επιβάτες. Ο όρος “τρομοκρατία” απουσιάζει πλήρως. Οι 4 τρομοκράτες είναι απλά “αεροπειρατές”. Η λέξη “πόλεμος” αναφέρεται ακριβώς μία φορά. Δε γίνεται παρά η ματιά του σημερινού θεατή να διακρίνει κάποια αθωότητα - η οποία φυσικά χάθηκε απότομα και βίαια. Εκεί έγκειται η μεγαλύτερη αλήθεια στα όσα καταγράφει η “Πτήση 93”, μια ταινία που εξιστορώντας την ακριβή στιγμή μιας τραγωδίας, καταφέρνει να αιωρηθεί ανάμεσα στο πριν και στο μετά, θυμίζοντάς μας όσα χάθηκαν για πάντα εκείνη τη μέρα.

πηγή: cosmo.gr