Ξωτικό: Ο Κύκλος της Ζωής

Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2016

Ο Κύκλος της Ζωής

Die Lebensalter des Mannes, Jörg Breu the Younger, 1540, ξυλογραφία

Η ιδέα ότι η ζωή του ανθρώπου διαιρείται σε διακριτές φάσεις υπάρχει εδώ και χιλιετίες. Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στη λογοτεχνία και την τέχνη, διατρέχει όλες τις ιστορικές περιόδους και απαντάται σε όλα τα μέρη.

Ο Τροχός των Δέκα Ηλικιών του Ανθρώπου - η θεότητα στο κέντρο, από την οποία ακτινοβολούν δέκα ακτίνες ενός τροχού, κάθε μια από τις οποίες καταλήγει σε έναν δίσκο που απεικονίζει τις δέκα ηλικίες του ανθρώπου. Η βρεφική ηλικία, η παιδική ηλικία, η εφηβεία, ο νέος άνδρας και η ωριμότητα, που αντιπροσωπεύεται από τον βασιλιά. Η πτώση απεικονίζεται με ένα γέρο με μπαστούνι, που έπειτα τον στηρίζει και ένα παιδί, τον παρακολουθεί ένας γιατρός και τέλος, η κηδεία του και ο τάφος του. Τα τέσσερα στοιχεία στις γωνίες αντιπροσωπεύουν την παιδική ηλικία, τα νιάτα, τα γηρατειά και το έσχατο γήρας.

Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν την ιδέα. Η παλαιότερη αναφορά βρίσκεται στο νομοθέτη και ποιητή Σόλωνα, ο οποίος ανέφερε 10 στάδια, των 7 χρόνων το κάθε ένα. Ο Ιπποκράτης ανέφερε 7 στάδια, ενώ ο Αριστοτέλης ανέφερε τρία: τη νιότη, την ακμή και το γήρας.

Εικόνα από χειρόγραφο του 15ου αιώνα

Η ιδέα ωστόσο, -ίσως- έγινε πιο διάσημη από το έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, As You Like It (Όπως σας αρέσει ή Όπως αγαπάτε). Το "All the world's a stage" είναι η φράση με την οποία ξεκινάει τον μονόλογό του ο Jacques (Δεύτερη πράξη, έβδομη σκηνή). Η ομιλία συγκρίνει τον κόσμο με μια σκηνή, τη ζωή με ένα παιχνίδι και καταγράφει τα επτά στάδια της ζωής ενός άνδρα, που μερικές φορές αναφέρονται ως οι επτά ηλικίες του άνδρα: βρέφος, μαθητής, εραστής, στρατιώτης, δικαστής, Πανταλόνε (χαρακτήρας της ιταλικής κωμωδίας) και το γήρας, αντιμέτωπος με τον επικείμενο θάνατο.

Cornelis Anthonisz, 1550, ξυλογραφία

All the world’s a stage,
And all the men and women merely players.
They have their exits and their entrances,
And one man in his time plays many parts,
His acts being seven ages.

Ο κόσμος είναι μια θεατρική σκηνή
και όλοι, άντρες και γυναίκες, απλά ηθοποιοί.
Έχουν τις εισόδους τους και τις εξόδους τους.
Και ο κάθε άνθρωπος στον καιρό του παίζει πολλούς ρόλους,
καθώς οι πράξεις όπου εμφανίζεται είναι οι εφτά ηλικίες.

Τέλη του 17ου αιώνα

Εκτός από τη λογοτεχνία, η ιδέα της διαίρεσης της διάρκειας της ζωής ήταν η πηγή για κάποιες όμορφες εικόνες, οι περισσότερες εκ των οποίων απεικονίζουν τις διαφορετικές ηλικίες. Όπως ίσως είναι αναμενόμενο, δεδομένου του αναπόφευκτου τελικού σημείου, η φιγούρα του δρεπανοφόρου θανάτου παραμονεύει στις περισσότερες εικόνες.