Το νεκροταφείο του Μονακό με θέα τη Μεσόγειο
Όταν ένας πανικός ηθικής σάρωσε την πρωτεύουσα των τυχερών παιχνιδιών.
Στις αρχές του 1883, ένα φρικιαστικό πρωτοσέλιδο συγκλόνισε το Παρίσι. Κάτω από τον τίτλο "Τραγική αυτοκτονία του Μ. Andrieux στο Μονακό" ήταν μια εικονογράφηση ενός πλήθους παικτών του καζίνο, που ήταν τρομοκρατημένοι και καθηλωμένοι από το θέαμα ενός ανθρώπου, ο οποίος ήταν πεσμένος πάνω σε ένα τραπέζι ρουλέτας, του οποίου το κεφάλι ήταν γεμάτο αίμα και δίπλα του υπήρχε ένα περίστροφο. Σύμφωνα με την ιστορία, ένας εξέχων Γάλλος πολιτικός είχε αυτοπυροβοληθεί επειδή είχε παίξει όλες τις οικονομίες του στο καζίνο του Μόντε Κάρλο στο Μονακό. Ωστόσο, προς έκπληξη όλων, η εφημερίδα ανέφερε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Jules Grévy έστειλε ένα τηλεγράφημα που ανέφερε ότι ο άνδρας ήταν ζωντανός και καλά στην υγεία του στο Παρίσι. Στο τέλος του κειμένου, στο κάτω μέρος της σελίδας, αποκαλυπτόταν ότι η εικόνα, η ιστορία και το τηλεγράφημα ήταν μια διαφήμιση για το "The Mysteries of Monaco", ένα επερχόμενο μυθιστόρημα εμπνευσμένο από ειδήσεις.
Ωστόσο, μέσα σε λίγες εβδομάδες, η ιστορία πήρε μια διαφορετική τροπή και έγινε πραγματικότητα. Όπως αναφέρει ο τότε διευθυντής του καζίνο σε μια έκθεσή του, ένα απόγευμα, ξαφνικά, το παιχνίδι διακόπηκε από τις απεγνωσμένες κραυγές μιας Παριζιάνας. Είχε χάσει την περιουσία της και η διεύθυνση αρνήθηκε να της δώσει τα 2.000 φράγκα που ζητούσε για να φύγει. Τότε, έβγαλε ένα "εξάσφαιρο περίστροφο με μια σφαίρα" και το έστρεψε στο κεφάλι της. Οι φρουροί πήραν το όπλο από τα χέρια της και την συνόδευσαν "χωρίς αντίσταση" στο γραφείο του διευθυντή, όπου ικανοποιήθηκε το αίτημά της. "Από το 1881, αυτή η γυναίκα έχασε σχεδόν 100.000 φράγκα στο καζίνο", κατέληγε η αναφορά. "Παραδέχτηκε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να αυτοκτονήσει, αλλά ήξερε ότι δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος για να πάρει αυτό που ήθελε."
Μια διαφήμιση του 1883 για ένα μυθιστόρημα που αναφερόταν σε μια αυτοκτονία στο Μόντε Κάρλο
Πραγματικές, υπερβολικές ή φανταστικές ιστορίες αυτοκτονίας σαν αυτή, που είτε ήταν απλά απειλές ή έγιναν πραγματικότητα, κατέστρεψαν τη φήμη του Μόντε Κάρλο στον πρώτο μισό αιώνα της ύπαρξής του. Θα έλεγε κανείς ότι είναι λογικό. Η υπερβολή, ο κίνδυνος, η απελπισία, όλα είναι μέρος της απαρχής του Μόντε Κάρλο.
Το 1855, με τη μικροσκοπική μεσογειακή μοναρχία της να αντιμετωπίζει την οικονομική καταστροφή, η πριγκίπισσα Καρολίνα του Μονακό σκέφτηκε ένα σχέδιο διάσωσης: να χτίσει ένα παραθαλάσσιο θέρετρο με καζίνο για όλη την Ευρώπη. Εκείνη την εποχή, τα περισσότερα κράτη της ηπείρου απαγόρευαν τα δημόσια τυχερά παιχνίδια λόγω χριστιανικής ηθικής. Αυτό έκανε το Μονακό ως το μοναδικό μέρος με καζίνο στην Ευρώπη, το οποίο, μετά από 10 χρόνια κακοδιαχείρισης, βρήκε τον σωτήρα του στον Francois Blanc.
Πριν από χρόνια, ο Blanc είχε στίσει μια κομπίνα στην γαλλική χρηματιστηριακή αγορά -κάτι που του απέφερε μια ποινική καταδίκη, αλλά και τον λαϊκό θαυμασμό, και συμμετείχε σε ένα ανερχόμενο καζίνο-σπα στην πόλη Μπαντ Χόμπουργκ στην Γερμανία. Η νέα συνοικία του Μόντε Κάρλο στο Μονακό, και το επώνυμο καζίνο, θα γίνουν η επόμενη αυτοκρατορία του. Έφερε επαγγελματισμό στις αίθουσες των παιχνιδιών και έκανε μια μεγάλη επίδειξη των "ειλικρινών αποδόσεών" του. Με την προσθήκη δε ενός ωραίου ξενοδοχείου, ενός σπα, μιας μεγάλης όπερας, καταπράσινων τροπικών κήπων και την σκόπευση περιστεριών, έδωσε στο θέρετρο έναν αέρα αριστοκρατικής πολυτέλειας. Μόνο το 1870, το Μόντε Κάρλο είχε 150.000 επισκέπτες. "Ήταν κοσμικό και γοητευτικό, αλλά η καρδιά του, αν είχε, ήταν σε λάθος μέρος: ο καθεδρικός ναός του Μονακό ολοκληρώθηκε το 1886, πολύ μετά από το καζίνο και την όπερα", γράφει η συγγραφέας Mary Blume.
Οι κήποι του Καζίνο του Μόντε Κάρλο στα τέλη του 19ου αιώνα
Με τις τσέπες τους ελαφρύτερες, ο κόσμος σκορπιζόταν στη γειτονική Νίκαια, όπου οι ντόπιοι δεν ήταν τόσο ενθουσιασμένοι με το καζίνο. Κάποιοι αντιτάχθηκαν εντελώς, ενώ άλλοι απλώς παραπονέθηκαν ότι δεν μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτό. Από τη Νίκαια προέκυψε ένα αυξανόμενο κύμα ειδήσεων και προπαγάνδας κατά του Μόντε Κάρλο. Μέχρι το 1875 υπήρχαν έντονοι ισχυρισμοί για μια επιδημία αυτοκτονιών που προκλήθηκαν από τα τυχερά παιχνίδια.
Το 1876, ο Αγγλικανός επίσκοπος του Γιβραλτάρ -ο οποίος αρνήθηκε στο αίτημα του Ρωμαιοκαθολικού πρίγκιπα Αλβέρτου να χτίσει αγγλικανική εκκλησία στο Μονακό- έδωσε μια πολυσυζητημένη πολεμική που αναφερόταν στο Μόντε Κάρλο ως "σκάνδαλο όχι μόνο της θρησκείας μας, αλλά και στον πολιτισμό του 19ου αιώνα". Ο τζόγος, είπε, προκαλεί "τόσο εγωιστική απονιά του χαρακτήρα που, όπως παρατηρήθηκε τις προάλλες, καθώς οι παίκτες συνέχισαν αμέσως το παιχνίδι τους παρά το ότι είδαν έναν ανάμεσά τους να αυτοκτονεί".
Το Μόντε Κάρλο αναπτύχθηκε όταν άλλες ευρωπαϊκές χώρες απαγόρευσαν ή περιόρισαν τα τυχερά παιχνίδια
Η απέχθεια και η έντονη αποδοκιμασία με τη φήμη του Μόντε Κάρλο -δίκαιη ή όχι- πέρασαν σε όλη την Ευρώπη και πέραν αυτής. Στις επόμενες δεκαετίες, τέτοιες ιστορίες αυτοκτονίας εμφανιζόντουσαν τακτικά στις ειδήσεις -επίμονες και τρομακτικές- σε όλο τον κόσμο, μερικές επιβεβαιωμένες από αρχεία θανάτου, αλλά και μη επαληθευμένες. Ένας "Ιταλός ευγενής" κρεμάστηκε από έναν φοίνικα. Ένας "Ούγγρος κύριος" αυτομαχαιρώθηκε. Οι απελπισμένοι παίκτες ρουφούσαν φαινόλη και υδροκυάνιο, πηδούσαν από βράχους στην θάλασσα, από παράθυρα ξενοδοχείων, από πεζογέφυρες και σιδηροδρομικές γέφυρες, αλλά και από την κορυφογραμμή πάνω από το παρεκκλήσι Sainte-Devote. Μια Παριζιάνα στραγγάλισε τα δύο παιδιά της πριν αυτοκτονήσει. Στην "αγωνία του θανάτου" του, ένας Γερμανός που είχε αυτοπυροβοηθεί, έριξε κάτω ένα κερί στο δωμάτιο του ξενοδοχείου που διέμενε και "αποτεφρώθηκε πριν φτάσει η πυροσβεστική". Δύο νέοι εραστές πέθαναν (αυτοκτόνησαν) από ασφυξία από αναθυμιάσεις κάρβουνου. Το υποτιθέμενο σημείωμα των αυτόχειρων έλεγε, "Απολαύσαμε το παρόν. Καταστρέψαμε το μέλλον μας στο Μόντε Κάρλο. Προτιμούμε τον θάνατο από την ντροπή και την δυστυχία".
Συστηματικά, οι εφημερίδες ανέφεραν πάντα με ακρίβεια τις -τεράστιες- απώλειες των τζογαδόρων και ανέφεραν τον τρέχον αριθμό αυτόχειρων. "Η μαύρη λίστα του Μόντε Κάρλο, ή καλύτερα, οι θάνατοι, για τον Ιούνιο", ανέφερε το περιοδικό Scotsman το 1888, "είναι σημαντικά μικρότερος από τον μέσο όρο ... 23".
Η αίθουσα που παιζόταν το παιχνίδι Trente et Quarente (τριάντα και σαράντα) στο καζίνο του Μόντε Κάρλο το 1901
Μια άλλη τυποποιημένη ιστορία ήταν εκείνη της "κάλυψης" της διαχείρισης, η οποία απέκρυπτε μια επιδημία. Οι κρουπιέρηδες έριχναν, με κρύο αίμα, φρέσκα πτώματα μέσα από ένα μυστικό "συρόμενο πάνελ". Οι φρουροί τους έβγαζαν από τους κήπους με μια μακρά τσουγκράνα. Σώμα αποστέλλονταν από το Μονακό, βυθίζονταν στη θάλασσα, σφήνωναν σε πιάνα. Κάποιοι επέμεναν ότι η διαχείριση του καζίνο και ο Blanc είχαν εξαγοράσει τη σιωπή των ΜΜΕ και οι αρχές των Μονεγάσκων "μαγείρευαν" τα επίσημα αρχεία. Σύμφωνα με μια επαναλαμβανόμενη φημολογία, πριν την άφιξη της αστυνομίας, το προσωπικό του καζίνο έβαζε χρήματα στις τσέπες των θυμάτων ώστε να μην κατηγορηθούν οι απώλειες λόγω του τζόγου. Υπήρχαν και οι φήμες που ανέφεραν ότι υπήρχαν απατεώνες που εκμεταλλευόντουσαν αυτή την τακτική, προσποιούνταν ότι ήταν νεκροί, περίμεναν τα χρήματα και, μόλις τους τα έβαζαν στην τσέπη, εξαφανιζόντουσαν πλουσιότεροι.
Από τα αρχεία της εσωτερικής αλληλογραφίας του καζίνο φαίνεται ότι μερικές από αυτές τις ιστορίες είχαν μια κάποια αλήθεια. Για παράδειγμα, σε ένα μήνυμα, η διοίκηση διαμαρτυρήθηκε ότι το σώμα ενός αυτόχειρα είχε μείνει έξω όλη τη νύχτα επειδή οι τεμπέληδες φύλακες πήγαν στα σπίτια τους πριν από το κλείσιμο του καζίνο, αφήνοντας "χωρίς επιτήρηση, την στιγμή που ήταν απαραίτητο".
Το παρεκκλήσι Sainte-Dévote στο Μονακό
Οι σκεπτικιστές είχαν αμφιβολίες σχετικά με την ποσότητα αυτών των ιστοριών αυτοκτονίας. Προς απάντησή τους, βιβλία, ταμπλόιντ και φυλλάδια ελαφρών ειδήσεων διπλασιάστηκαν. Οι ανταποκριτές τους φλυαρούσαν για ένα μυστικό "νεκροταφείο αυτοκτονιών" στην απότομη βουνοπλαγιά πάνω από το Μόντε Κάρλο, στην βάση του ακρωτηρίου που ονομάζεται Tête de Chien. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι το είχαν επισκεφτεί, έγιναν εικονογραφήσεις και μια βρετανική εφημερίδα παρέθεσε τα λεγόμενα ενός ενοχλητικού νεκροθάφτη, "Εγώ έχω σκάψει όλους αυτούς τους σαράντα τάφους. Είναι όλοι δικοί μου, και έτσι είναι και οι άνθρωποι σε αυτά". Αναλόγως την ιστορία, οι τάφοι σημειώνονταν με αριθμούς, με ένα "S", ή καθόλου. Με τα χρόνια, η φημισμένη θέση τους άλλαξε, από την απομόνωση, αρχικά σε ένα τμήμα του επίσημου νεκροταφείου του Μονακό και στη συνέχεια σε διάφορα σημεία σε όλο το νεκροταφείο για να μην τους υποψιάζονται. Υπάρχουν αρχεία των ΗΠΑ για δύο πραγματικές αυτοκτονίες Αμερικανών στη δεκαετία του 1930, τα οποία δείχνουν την πιθανότερη αλήθεια πίσω από μερικές από αυτές τις φήμες: Τα σώματά τους, προτού αποσταλούν στην πατρίδα τους, είχαν τοποθετηθεί προσωρινά σε αριθμημένους τάφους.
Αυτές οι ιστορίες, όπως θα περίμενε κανείς, πρόσθεσαν στη γοητεία του Μόντε Κάρλο και τράβηξαν περισσότερους τουρίστες. Παίκτες του καζίνο ζητούσαν να δουν (ή να καθίσουν) στην περίφημη "καρέκλα της αυτοκτονίας" στην ρουλέτα, που φημολογούνταν ότι έχει αφαιρέσει 17 ζωές. Έξω από το καζίνο, οι συνεχείς πυροβολισμοί έδιναν μια εικόνα, σαν να είχε πιάσει μια μανία αυτοκτονιών ολόκληρο το πριγκιπάτο (αν και ήταν πιθανώς, απλά πυροβολούσαν περιστέρια). Ο ζωγράφος και ο τζογαδόρος Edvard Munch έψαξε ένα πρόσφατο σημείο αυτοκτονίας, "έπρεπε να κοιτάξω πίσω από τον θάμνο, σαν να έβλεπα ακόμα το αίμα". Όσο για εκείνους που δεν μπορούσαν να κάνουν το ταξίδι, μια αναφορά το 1883 που τύπωσε η Ediburgh Evening News, υποσχέθηκε ότι σύντομα θα άνοιγε στο Παρίσι ένα μουσείο με κέρινα ομοιώματα αυτοκτονιών, βασισμένο σε πραγματικές φωτογραφίες. Εννοείται, δεν άνοιξε ποτέ τέτοιο πράγμα.
Αεροφωτογραφία του νεκροταφείου του Μονακό
Σύμφωνα με τον ιστορικό Mark Braude, συγγραφέα του "Making Monte Carlo: A History of Speculation and Spectacle", δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα ποσοστά αυτοκτονίας ήταν πολύ υψηλότερα στο Μόντε Κάρλο απ' ό,τι αλλού. Ορισμένες ιστορίες ήταν αληθινές, άλλες ήταν σίγουρα εφευρέσεις και διανθισμένες. Ίσως, απλά να τράβηξαν περισσότερη προσοχή λόγω του πού είχαν λάβει χώρα. Στη νέα τότε γαλλική δημοκρατία, η ανησυχία του Μόντε Κάρλο και των αυτοκτονιών του, ήταν έντονα πολιτική και ηθική.
Σήμερα, το Μόντε Κάρλο δεν στοιχειώνεται από αυτοκτονίες. Είναι ένας φορολογικός παράδεισος για τους υπερ-πλούσιους του κόσμου, ενώ το μικρό του λιμάνι σφύζει από γιγαντιαία σκάφη. Το νεκροταφείο του Μονακό εξακολουθεί να υπάρχει, ενώ το κρατίδιο διαθέτει πλέον σκάλες και φιδογυριστά πεζοδρόμια μέσα από στενά φαράγγια διαμερισμάτων-πύργων κατά μήκος των καλά περιφραγμένων γωνιών πάνω από το παρεκκλήσι του Sainte-Devote, αντιπροσωπίες πολυτελών αυτοκινήτων, σημεία ελέγχου της αστυνομίας και δημόσιους απινιδωτές (το Μονακό έχει την γηραιότερη μέση ηλικία στον κόσμο). Στο νεκροταφείο του έχει θαφτεί η Γαλλίδα διασκεδάστρια, γεννημένη στην Αμερική, πράκτορας της Γαλλικής Αντίστασης και ακτιβίστρια των πολιτικών δικαιωμάτων, Ζοζεφίν Μπέικερ (Josephine Baker), όπως και Άγγλος ηθοποιός σερ Ρότζερ Τζορτζ Μουρ. Όμως, δεν υπάρχουν τάφοι με αριθμούς ή "S". Το "τμήμα αυτοκτονιών" δεν υπάρχει πουθενά -αν υπήρξε ποτέ.
από: atlas obscura
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου