Γίγαντες: Οι νάνοι του Άουσβιτς

Στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ευρώπη, οι κοντοί και μικρόσωμοι άνθρωποι, οι νάνοι όπως αποκαλούνται, ήταν υπό άμεση και συνεχή απειλή.



Το Πρόγραμμα Ευθανασίας Τ-4 ("Aktion T-4", πήρε το όνομά του από την οδό Tiergartenstraße αριθμός 4 στο Βερολίνο, εκεί όπου βρισκόταν η έδρα της αρχιγραμματείας του προγράμματος) απευθυνόταν σε όσους θεωρούνταν παραμορφωμένοι, πηρομελείς, ανάπηροι ή άτομα που έπασχαν από διανοητικές ασθένειες και κληρονομικές διαταραχές ανάπτυξης. Ήταν το επίσημο όνομα του προγράμματος ευγονικής της Ναζιστικής Γερμανίας, το οποίο προχώρησε σε μαζικές εκτελέσεις, υπό το πρόσχημα της ευθανασίας, σε "ανεπιθύμητα" στοιχεία του πληθυσμού στη Γερμανία και στις κατεχόμενες από τους Ναζί περιοχές. Περισσότεροι από 300.000 ανθρώπους έχασαν τη ζωή τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι Ναζί χαρακτήριζαν τους φόνους αυτών των ανθρώπων, τους οποίους θεωρούσαν χαραμοφάηδες, ως "θάνατο από οίκτο".

Λίγο πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Ρουμανία, μια οικογένεια Εβραίων νάνων έδινε παραστάσεις χορεύοντας, τραγουδώντας και παίζοντας μικροσκοπικά όργανα. Η οικογένεια Όβιτζ (Ovitz), που έδινε παραστάσεις με την επωνυμία Lilliput Troupe (Λιλιπούτειος Θίασος), ταξίδευε μεταξύ Ουγγαρίας, Ρουμανίας και Τσεχοσλοβακίας, παίζοντας σε διάφορες γλώσσες, όπως τα γίντις, τα γερμανικά και τα ρωσικά.

Το 1940 εισήχθη ένας φυλετικός νόμος που απαγόρευε στους Εβραίους καλλιτέχνες να δίνουν παραστάσεις. Η οικογένεια Όβιτζ δεν είχε άλλη επιλογή από το να αποκρύψει την εβραϊκή καταγωγή της, οπότε συνέχισε να δίνει παραστάσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η ομάδα απαρτιζόταν από 12 μικρόσωμα άτομα, όλοι συγγενείς μεταξύ τους -όταν έδιναν παραστάσεις, στα παρασκήνια, τους βοηθούσαν τα ψηλότερα μέλη της οικογένειας. Στις 12 Μαΐου του 1944, 7 μέλη του Θιάσου, όλοι τους νάνοι, συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς. Εκεί άρχισε η χειρότερη δοκιμασία τους. Όσοι ξέφυγαν από εκείνοι τη σύλληψη ήταν εκείνοι που είχαν "φυσιολογικό" ύψος. Όμως, αυτοί βρήκαν το θάνατό τους από διάφορες μονάδες εξόντωσης των SS.

Αντιμέτωποι με τη θανατική ποινή λόγω της ανάπτυξής τους, οι Όβιτζ ζούσαν με τον φόβο, μετρώντας τις ημέρες τους στο Άουσβιτς. Η Πέρλα Όβοτζ (Perla Ovitz), ένα από τα επιζώντα μέλη που αργότερα έδωσε τη μαρτυρία της για τα γεγονότα, ανέφερε ότι τους είχαν βάλει σε κάτι που πίστευε ότι ήταν θάλαμος αερίων. Η εκτέλεση τους, έτσι σκέφτηκε, διακόπηκε από τον ίδιο τον Άγγελο του Θανάτου του Άουσβιτς, ο Δρ. Γιόζεφ Μένγκελε (Josef Mengele).

Ο Μένγκελε ήταν γνωστός ότι "σύλλεγε" ανθρώπους που διέφεραν ανάλογα με την εμφάνισή τους εξαιτίας κάποιου φυσικού χαρακτηριστικού. Θεώρησε τους Όβιτζ ιδιαίτερα περίεργους, καθώς η οικογένεια απαρτιζόταν τόσο από άτομα με "κανονικό" ύψος, καθώς και άτομα που, λόγω κάποιας κληρονομικής διαταραχής στην ανάπτυξη, είχαν πολύ μικρότερο ύψος. Ο Μένγκελε ενδιαφέρθηκε κυρίως για τη γενετική έρευνα, γι' αυτό και πειραματίστηκε με δίδυμα αλλά και με νάνους.

Μόλις οι Όβιτζ μπήκαν στο πειραματικό πρόγραμμα, βρίσκονταν υπό την προστασία του Μένγκελε. Τρέφονταν καλύτερα και τους επετράπη να κρατήσουν τα ρούχα τους. Επίσης, δεν τους κούρεψαν κοντά, γιατί ο Μένγκελε χρειαζόταν τις μπούκλες τους για διάφορα δείγματα, καθώς ενδιαφερόταν για όλες τις πτυχές της διαδικασίας ανάπτυξης των υποκειμένων των δοκιμών του.

Σύντομα, και άλλοι νάνοι κρατούμενοι ενώθηκαν με την οικογένεια Όβιτζ, ισχυριζόμενοι ότι ήταν όλοι συγγενείς. Αυτό συνεπήρε τον Μένγκελε, του οποίου η περιέργεια κατάφερε να ξεπεράσει τη δολοφονική του πρόθεση. Επειδή δεν είχε πολλά "ινδικά χοιρίδια" νάνους, τους φρόντιζε και το σκεφτόταν πολύ πριν τους υποβάλλει σε θανάσιμο κίνδυνο στα αποτρόπαια πειράματά του.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η οικογένεια Όβιτζ -και οι μη συγγενείς τους- δεν εκτέθηκαν σε τρομερή μεταχείριση. Οι γιατροί στο Άουσβιτς πήραν από όλους δείγματα μυελού των οστών, δόντια και μαλλιά για να βρουν απόδειξη ότι ο νανισμός ήταν κληρονομική ασθένεια. Ο Μένγκελε είχε την ελευθερία να κάνει ό, τι ήθελε με πειράματα σε ανθρώπους, καθώς η έρευνά του καθοδηγούνταν αποκλειστικά από τη ναζιστική ιδεολογία που προσπαθούσε απεγνωσμένα να επιβεβαιωθεί με τη βοήθεια ψευδοεπιστημών και ψευδούς ευγονικής.

Γυναικολόγοι εξέταζαν τις γυναίκες της οικογένειας, ενώ ο ίδιος ο Μένγκελε εξέτασε τα δείγματα αίματος του μόλις 18 μηνών Σίμσον Όβιτζ (Shimshon Ovitz), ο οποίος αν και γεννήθηκε -πρόωρα- από ψηλότερους γονείς, έπασχε από τη διαταραχή στην ανάπτυξη. Οι γιατροί έπαιρναν καθημερινά αίμα από το μωρό, διατηρώντας το συνεχώς ετοιμοθάνατο. Χάρη στην εκτεταμένη έρευνα που διεξήγαγε ο Yehuda Koren, ο οποίος έγραψε το βιβλίο "Giants: The Dwarfs of Auschwitz" (Γίγαντες: οι νάνοι του Άουσβιτς), ο κόσμος έμαθε αργότερα την ιστορία της οικογένειας Όβιτζ, συμπεριλαμβανομένης της καθημερινής ζωής στο στρατόπεδο θανάτου. Σύμφωνα με το βιβλίο, ο Μένγκελε ήταν τόσο ενθουσιασμένος που είχε στη διάθεσή του 22 νάνους -όλοι ισχυρίζονταν ότι ήταν συγγενείς- που αναφώνησε με χαρά, "Έχω δουλειά για 20 χρόνια!".

Παρόλο που ήταν σε καλύτερη κατάσταση από τους υπόλοιπους κρατούμενους, δεν ήταν όλοι οι νάνοι τόσο τυχεροί όσο οι Όβιτζ. Μέλη της οικογένειας ισχυρίστηκαν ότι ήταν αυτόπτες μάρτυρες της δολοφονίας και του βρασμού δύο ατόμων με μικρότερο ανάστημα, ώστε να εκτεθούν τα οστά τους σε ένα μουσείο. Αυτή η μακάβρια διαδικασία καταγράφηκε σε ταινία, αλλά τα φιλμ δεν βρέθηκαν ποτέ. Το βιβλίο περιλαμβάνει και ανέκδοτα για την τρομερή "νυχτερινή ζωή" του στρατοπέδου, όπου η οικογένεια Όβιτζ αναγκάστηκε να δίνει παραστάσεις ως Lilliput Troupe, προκειμένου να ευχαριστήσει τους σαδιστές αξιωματικούς των SS που λαχταρούσαν για ψυχαγωγία.

Στις 27 Ιανουαρίου του 1945, ρο Άουσβιτς απελευθερώθηκε. Η οικογένεια Όβιτζ είχε τη -διπλή- ατυχία να είναι νάνοι και Εβραίοι, γεγονός που τους έκανε σαφή στόχο των Ναζί. Κατά έναν παράξενο τρόπο, όλοι κατάφεραν να επιβιώσουν. Όπως έγινε και με τον βασανιστή αλλά και τυχαίο σωτήρα τους, τον Μένγκελε, ο οποίος κατάφερε να δραπετεύσει, πιθανώς στη Νότια Αμερική.



Το 1949, τα επτά αρχικά μέλη της οικογένειας μετανάστευσαν στο Ισραήλ, όπου συνέχισαν να δίνουν παραστάσεις με το παλιό τους όνομα, το Lilliput Troupe. Το τελευταίο μέλος της οικογένειας που έζησε την φρίκη του Άουσβιτς πέθανε το 2001.

από: the vintage news και mixanitouxronou.gr