Δευτέρα 16 Μαΐου 2022

Clark Olofsson: ο Σουηδός εγκληματίας που ενέπνευσε το "Σύνδρομο της Στοκχόλμης"

 
Ο Κλαρκ Όλοφσον (Clark Oderth Olofsson) είναι Σουηδός εγκληματίας που καταδικάστηκε με πολυάριθμες ποινές για απόπειρα φόνου, ληστεία τράπεζας, επίθεση και λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας.
 
 
 
Ο Όλοφσον γεννήθηκε στο Trollhättan της Σουηδίας, σε ένα σπίτι με πολλά προβλήματα με το αλκοόλ. Από μικρός, αντιμετώπισε πολλά προβλήματα. Ο πατέρας του εγκατέλειψε τη μητέρα του όταν εκείνος ήταν 11 χρονών, εκείνη αρρώστησε και εισήχθη σε ψυχιατρείο. Έτσι, ο μικρός Κλαρκ, μαζί με τις δύο μικρότερες αδερφές του, δόθηκε σε ανάδοχη οικογένεια, την οποία όμως βαρέθηκε και ήθελε να φύγει.
 
Στα 14 του, πλαστογράφησε την υπογραφή της μητέρας του, γράφτηκε σε σχολή ναυτικών και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας και της Νότιας Αμερικής. Στα 15 του, εγκατέλειψε τη δουλειά στο πλοίο και εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του, η οποία τα πήγαινε καλά. Μαζί του επέστρεψαν και οι αδερφές του.
 

Τη δεκαετία του '60, ο 16χρονος πλέον Όλοφσον επιδόθηκε σε μικροεγκλήματα και τον έστειλαν σε αναμορφωτήριο, απ' όπου δραπέτευσε μαζί με άλλα δύο αγόρια. Κάπου εκεί, εισέβαλε στο εξοχικό κτήμα του τότε Σουηδού πρωθυπουργού Tage Erlander στο Harpsund όπου έκλεψε σταφύλια, αγγούρια και ντομάτες, αλλά τον έπιασε ο κηπουρός. Το '66 καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση, την πρώτη πραγματική ποινή φυλάκισης, αλλά και από εκεί κατάφερε να ξεφύγει.

Το '66, ο Όλοφσον έγινε γνωστός σε εθνικό επίπεδο, καθώς, μαζί με τον Γκούναρ Νόργκεν (Gunnar Norgren), συμμετείχε σε μια διάρρηξη. Αργότερα, και ενώ ήταν με μια φίλη του, δύο αστυνομικοί προσπάθησαν να τον συλλάβουν αλλά ο Όλοφσον πυροβόλησε έναν από αυτούς στον ώμο και καταδικάστηκε σε 8 χρόνια φυλάκιση. Ωστόσο, το '69, κατάφερε και πάλι να δραπετεύσει και κατέφυγε στις Κανάριους Νήσους. Αργότερα, μπήκε στη Δυτική Γερμανία με πλαστό διαβατήριο αλλά συνελήφθη και οδηγήθηκε πίσω στη φυλακή. Δύο μήνες πριν από την αποφυλάκισή του, δραπέτευσε ξανά. Ήταν σαν να του άρεσε να παίζει το παιχνίδι διαφυγής-απόδρασης με την αστυνομία. Το '73, συνελήφθη ξανά στην πόλη Ulricehamn. Τη στιγμή της σύλληψής του, αν και ήταν φυγάς επί επτά μήνες, είχε ληστέψει μια τράπεζα στο Γκέτεμποργκ. Καταδικάστηκε ξανά σε έξι χρόνια φυλάκιση και μεταφέρθηκε σε άλλη φυλακή.

Στα τέλη του '73, ο ληστής τράπεζας Γιαν-Έρικ "Ζαν" Όλσσον (Jan-ErikOlsson), έχοντας άδεια από τη φυλακή μπήκε σε ένα υποκατάστημα της τράπεζας Κρεντιτμπάνκεν (Kreditbanken) στην πλατεία Νόρμαλμστοργκ στην κεντρική Στοκχόλμη και πήρε ομήρους. Τότε συνέβη ένα περίεργο περιστατικό, καθώς ο Όλσον ζήτησε να μεταφέρουν τον Όλοφσον στην τράπεζα και έτσι, πέρασε τις επόμενες έξι ημέρες μαζί με τους ομήρους. Αυτό το συμβάν οδήγησε στη δημιουργία του "Συνδρόμου της Στοκχόλμης".

Για το συμβάν, ο Όλοφσον καταδικάστηκε αλλά αργότερα αθωώθηκε. Ο λόγος ήταν ξεκάθαρος και απλός. Ενήργησε για να προστατεύσει τους ομήρους και είχε τη σιωπηρή συναίνεση της αστυνομίας. Οδηγήθηκε ξανά στη φυλακή για να εκτίσει το υπόλοιπο της προηγούμενης ποινής του. Ζήτησε χάρη από την κυβέρνηση αλλά η αίτηση απορρίφθηκε μαζί με το αίτημά του να σπουδάσει νομικά.

Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης
 

Οι τέσσερις όμηροι της ληστείας στην οποία στηρίχτηκε ο όρος "Σύνδρομο της Στοκχόλμης"
 
Το "Σύνδρομο της Στοκχόλμης" είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο όμηροι εκφράζουν συμπάθεια και συμπόνοια και έχουν θετικά συναισθήματα προς τους απαγωγείς τους, μερικές φορές σε σημείο που να υπερασπίζονται και ταυτίζονται με τους απαγωγείς. Αυτά τα συναισθήματα γενικά θεωρούνται παράλογα υπό το πρίσμα του κινδύνου ή ρίσκου που υπέστησαν τα θύματα, τα οποία θεωρούν ουσιαστικά, την έλλειψη κακοποίησης από τους απαγωγείς ως μια πράξη καλοσύνης. Το Σύστημα Βάσεων Δεδομένων Ομήρων του FBI δείχνει ότι περίπου 8% των θυμάτων παρουσιάζουν ενδείξεις συνδρόμου της Στοκχόλμης.
 
Η ληστεία
 
Φωτογράφοι του Τύπου και ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας βρίσκονταν δίπλα-δίπλα σε μια στέγη απέναντι από την τράπεζα όπου κρατούνταν όμηροι στις 24 Αυγούστου 1973
 
Το πρωί της 23ης Αυγούστου του '73, ο διαρρήκτης χρηματοκιβωτίων, που είχε καταδικαστεί με τριετή φυλάκιση, αλλά ήταν σε άδεια, Όλσον διέσχισε τους δρόμους της πρωτεύουσας της Σουηδίας και μπήκε στην πολυσύχναστη τράπεζα Sveriges Kreditbanken στην πολυτελή πλατεία Νόρμαλμστοργκ της Στοκχόλμης. Κάτω από το διπλωμένο σακάκι που κρατούσε, έβγαλε ένα γεμάτο υποπολυβόλο, πυροβόλησε στην οροφή και, αλλάζοντας την φωνή του για να ακούγεται σαν Αμερικανός, φώναξε στα αγγλικά, "Το πάρτι μόλις ξεκίνησε!".

Αφού τραυμάτισε έναν αστυνομικό, ο οποίος είχε σημάνει σιωπηλό συναγερμό, πήρε ομήρους τέσσερις τραπεζικούς υπαλλήλους, τρεις γυναίκες και έναν άντρα. Ο Όλσον ζήτησε περισσότερα από 700.000 δολάρια σε σουηδικό και ξένο νόμισμα, ένα αυτοκίνητο απόδρασης και την αποφυλάκιση του Όλοφσον. Μέσα σε λίγες ώρες, η αστυνομία του παρέδωσε τον Όλοφσον, τα λύτρα και μια μπλε Ford Mustang με γεμάτο ρεζερβουάρ. Ωστόσο, οι αρχές αρνήθηκαν την απαίτηση του ληστή να φύγει με τους ομήρους -ώστε να εξασφαλίσει την ασφαλή διέλευση.

Το δράμα που εκτυλίχτηκε απαθανατίστηκε σε πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο και παίχτηκε στις τηλεοράσεις σε όλη τη Σουηδία. Το κοινό πλημμύρισε τα αρχηγεία της αστυνομίας με προτάσεις για τον τερματισμό της αντιπαράθεσης.

Κρυμμένοι σε ένα στενό θησαυροφυλάκιο της τράπεζας, οι όμηροι δημιούργησαν γρήγορα έναν περίεργο δεσμό με τους απαγωγείς τους. Όταν μια από τους ομήρους, η Κριστίν Ένμαρκ, άρχισε να τρέμει, ο Όλσον της έβαλε ένα μάλλινο μπουφάν στους ώμους της, την καθησύχασε όταν είδε ένα κακό όνειρο και της έδωσε μια σφαίρα από το όπλο του ως... ενθύμιο. Επίσης, όταν μια άλλη όμηρος, η Birgitta Lundblad, δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με την οικογένειά της μέσω τηλεφώνου, την παρηγόρησε και της είπε, "Δοκιμάστε ξανά. Μην τα παρατάς". Όταν η όμηρος Elisabeth Oldgren παραπονέθηκε για κλειστοφοβία, της επέτρεψε να βγει από το θησαυροφυλάκιο, αν και την είχε δέσει με ένα σχοινί. Ένα χρόνο αργότερα, η Oldgren δήλωσε ότι, αν και δεμένη, "Θυμάμαι ότι ήταν πολύ ευγενικός που μου επέτρεψε να φύγω από το θησαυροφυλάκιο". Οι καλοπροαίρετες πράξεις του Όλσον κέρδισαν τη συμπάθεια των ομήρων του. "Όταν μας φέρθηκε καλά, μπορούσαμε να τον θεωρήσουμε ως έναν από μηχανής Θεό», είπε ο μοναδικός άνδρας όμηρος, Σβεν Σάφστρομ.
 
Μέχρι τη δεύτερη μέρα, οι όμηροι αποκαλούσαν τους ληστές με το το μικρό τους όνομα και άρχισαν να φοβούνται περισσότερο την αστυνομία παρά τους απαγωγείς τους. Όταν ο αστυνομικός επίτροπος μπήκε στην τράπεζα για να ελέγξει την υγεία των ομήρων, παρατήρησε ότι οι αιχμάλωτοι έμοιαζαν μάλλον εχθρικοί μαζί του, αλλά χαλαροί και χαρούμενοι με τους ένοπλους. Ο αρχηγός της αστυνομίας είπε στον Τύπο ότι αμφέβαλλε ότι οι ένοπλοι θα έβλαπταν τους ομήρους επειδή είχαν αναπτύξει μια "μάλλον χαλαρή σχέση".

Μάλιστα, η Ένμαρκ τηλεφώνησε στον τότε Σουηδό πρωθυπουργό Ούλωφ Πάλμε και τον παρακάλεσε να αφήσει τους ληστές να την πάρουν μαζί τους στο αυτοκίνητο διαφυγής. "Εμπιστεύομαι πλήρως τον Κλαρκ και τον ληστή", διαβεβαίωσε τον Πάλμε. "Δεν είμαι απελπισμένη. Δεν μας έχουν κάνει τίποτα. Αντιθέτως, ήταν πολύ καλοί. Αλλά, ξέρετε, Ούλωφ, αυτό που φοβάμαι είναι ότι η αστυνομία θα επιτεθεί και θα σκοτωθούμε".

Ακόμη και όταν οι όμηροι απειλήθηκαν με σωματική βλάβη, έβλεπαν συμπόνια στους απαγωγείς τους. Όταν ο Όλσον απείλησε να πυροβολήσει τον Σάφστρομ στο πόδι για να "ταρακουνήσει" την αστυνομία, ο όμηρος δήλωσε, "Νόμιζα ότι ήταν τόσο ευγενικός όταν είπε ότι απλά θα πυροβολούσε στο πόδι μου". Η Ένμαρκ προσπάθησε να πείσει τον συγκρατούμενό της να πάρει τη σφαίρα, "Σβεν, είναι απλώς στο πόδι".
 
Αστυνομικοί φορώντας μάσκες συνοδεύουν τον 32χρονο Γιάν Έρικ Όλσον από την τράπεζα
 
Τελικά, οι ληστές δεν προκάλεσαν καμία σωματική βλάβη στους ομήρους και το βράδυ της 28ης Αυγούστου, μετά από περισσότερες από 130 ώρες, η αστυνομία έριξε δακρυγόνα και οι δράστες παραδόθηκαν. Η αστυνομία ζήτησε από τους ομήρους να βγουν πρώτοι, αλλά και οι τέσσερις, προστατεύοντας τους απαγωγείς τους μέχρι τέλους, αρνήθηκαν. Η Ένμαρκ φώναξε, "Θα βγούνε πρώτα ο Γιάν και ο Κλαρκ. Θα τους σκοτώσετε αν βγούμε εμείς!".

Στην είσοδο του θησαυροφυλάκιου, οι ληστές και οι όμηροι αγκαλιάστηκαν, φιλήθηκαν και έδωσαν τα χέρια. Καθώς η αστυνομία συνελάμβανε τους ένοπλους, δύο από τις γυναίκες φώναξαν, "Μην τους πονέσετε, δε μας έκαναν κακό", και, καθώς μετέφεραν την Ένμαρκ με φορείο, εκείνη φώναξε στον Όλοφσον, που του είχαν περάσει ήδη χειροπέδες, "Κλαρκ, θα σε ξαναδώ".

Η φαινομενικά παράλογη προσκόλληση των ομήρων στους απαγωγείς τους προκάλεσε αμηχανία στο κοινό και την αστυνομία, η οποία ερεύνησε αν η Ένμαρκ είχε σχεδιάσει τη ληστεία με τον Όλοφσον. Ακόμη και οι όμηροι ήταν μπερδεμένοι. Την ημέρα που ακολούθησε την απελευθέρωσή της, η Όλντγκρεν ρώτησε έναν ψυχίατρο, "Κάτι δεν πάει καλά μαζί μου. Γιατί δεν τους μισώ;".

Οι ψυχίατροι συνέκριναν τη συμπεριφορά με το σοκ από οβίδα κατά τη διάρκεια ενός πολέμου που παρουσίασαν οι στρατιώτες και εξήγησαν ότι οι όμηροι χρεώθηκαν συναισθηματικά στους απαγωγείς τους και όχι στην αστυνομία, επειδή γλίτωσαν τον θάνατο. Λίγους μήνες μετά το συμβάν, οι ψυχίατροι ονόμασαν το περίεργο φαινόμενο "Σύνδρομο της Στοκχόλμης", το οποίο έγινε ευρέως γνωστό το 1974 όταν χρησιμοποιήθηκε ως υπεράσπιση της απαχθείσας κληρονόμου της εφημερίδας Patty Hearst, η οποία βοήθησε τους απαγωγείς του Συμβιωνικού Απελευθερωτικού Στρατού σε μια σειρά ληστειών τραπεζών.

Μετά την επιστροφή των Όλοφσον και Όλσον στη φυλακή, οι όμηροι τους επισκέπτονταν. Η καταδίκη του Όλοφσον ανατράπηκε σε εφετείο, αλλά ο Όλσον αποφυλακίστηκε το 1980 και αμέσως παντρεύτηκε μια από τις πολλές γυναίκες που του έστελναν επιστολές θαυμασμού. Μετακόμισε στην Ταϊλάνδη και το 2009 κυκλοφόρησε την αυτοβιογραφία του, με τίτλο Stockholm Syndrome.
 
Η ζωή του Κλαρκ Όλοφσον μετά τη ληστεία
 
Ο Όλοφσον σήμερα
 
Το '76, ο Όλοφσον λήστεψε μια ακόμη τράπεζα, με λεία 930.000 κορώνες, ενώ κράτησε ομήρους δύο άτομα. Συνελήφθη εννέα ώρες μετά τη ληστεία σε ένα ξενοδοχείο. Από τη λεία, βρέθηκαν μόνο οι 230.000. Γι' αυτή τη ληστεία ρεκόρ, καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια φυλάκιση, αλλά τρεις εβδομάδες μετά την ετυμηγορία, τον Ιούλιο του '76, απέδρασε και πάλι, και αυτή τη φορά, με αρκετούς συγκρατούμενους.

Το '79, όντας κρατούμενος, ξεκίνησε τις σπουδές του στη δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Κατά τη διάρκεια μιας άδειας, καυγάδισε με έναν κρατούμενο και καταδικάστηκε σε 2,5 χρόνια φυλάκιση. Ωστόσο, κατάφερε να αποφοιτήσει από τη δημοσιογραφία το '83. Στο διάστημα αυτό, παντρεύτηκε μια Βελγίδα.

Τον Νοέμβριο του '84, συνελήφθη σε ένα λιμάνι στο Βέλγιο, ως ύποπτος ότι προσπάθησε να περάσει λαθραία 25 κιλά αμφεταμίνης στη Σουηδία -με τη λεγόμενη Televerksligan (Συμμορία Televerket). Καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια φυλάκιση για συνέργεια σε βαρύ κακούργημα ναρκωτικών.

Το '91, αποφυλακίστηκε και άλλαξε το όνομά του σε Daniel Demuynck. Το '98, συνελήφθη στην Τενερίφη ως επικεφαλής λαθρεμπορίου ναρκωτικών αφού καταζητούνταν διεθνώς μέσω της Ιντερπόλ για αρκετούς μήνες. Τον επόμενο χρόνο, καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκιση -την πιο αυστηρή τιμωρία για αδικήματα ναρκωτικών στη Νομική Ιστορία της Δανίας- για λαθρεμπόριο 49 κιλών αμφεταμίνης στη Δανία.

Ωστόσο, αποφυλακίστηκε με όρους το 2005. Συνέχισε το λαθρεμπόριο ναρκωτικών μέχρι που συνελήφθη ξανά το '09. Τον Φεβρουάριο του '17, ο Όλοφσον έγινε 70 ετών και έλαβε νέα σουηδική υπηκοότητα και το '18, έφυγε από το Γκέτεμποργκ ως ελεύθερος άνθρωπος πλέον. Σήμερα, ο 76χρονος Κλαρκ ζει στο Βέλγιο και έχει έξι παιδιά από διαφορετικές σχέσεις.
 
 
Πρόσφατα, κυκλοφόρησε στο Netflix η μίνι σειρά "Clark" που ακολουθεί την αληθινή ιστορία του Κλαρκ Όλοφσον, τον οποίο υποδύεται ο Μπιλ Σκάρσγκαρντ, και δείχνει τις αποδράσεις του, τη συμμετοχή του σε διάφορα εγκλήματα και πολλές περιπτώσεις επιθέσεων.
 
από: the teal mango και history

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου